Urug'lanish maydalanish va gasturulatsiya Urug`lanish davri- zigotaning hosil bо`lishi bilan tugaydi. Maydalanish davri

Urug'lanish maydalanish va gasturulatsiya

Urug`lanish davri- zigotaning hosil bо`lishi bilan tugaydi.
Maydalanish davri - blastula yoki homila pufagining hosil bо`lishi bilan tugaydi.
Organogenez va gistogenez. - Tо`qima va organlarni, shuningdek, homila qobiqlari yoki muvaqqat organlarning hosil bо`lishi.
Effektiv- Chaqqon spermatozoidlarning bittasi budо`mboqchaga yetib borib, unga yopishib oladi.
Meridional egat - zigotaning meridional chizig`idan о`tadi
Ekvatorial egat - zigotaning ekvator chizig`idan о`tadi
longitudinal egat - zigotaning ekvatoriga parallel о`tadi;
tangensial egat - tangensial yо`nalishda о`tadi.
Goloblastik - tо`liq maydalanish. Bunda tuxumning hammasi
maydalanadi va maydalanish egati ham animal, ham vegetativ qutblardan о`tadi. Goloblastik maydalanish о`z navbatida 2 turga bо`linadi: a) tо`liq tekis maydalanish
Meroblastik - qisman maydalanish. Bu usulda tuxum hujayraning pusht gardishidan iborat animal qutbigina maydalanishda ishtirok etib, buni diskoidal maydalanish. ham deyiladi. Tuxum hujayraning oziq moddadan iborat bо`lgan vegetativ qutbi esa maydalanmaydi.
Implantatsiya - (lat in– ichkariga, vagina– qin)da odam va hayvonlarda hujayralar va toʻqima elementlarining oʻz-oʻzidan koʻchirib oʻtkazilishi va yopishtirilishi.
Immigratsiya – tashqarisiga
Emigratsiya – kо`chish
Epiboliya - (yunon. epibole qoplash) blastula devorining sekin bо`linayotgan qism hujayralarining tez bо`linayotgan qism hujayralari bilan qoplanishi.
Gastrulyatsiya -  bu hujayralarning oddiy massasidan - blastuladan - bir nechta embrion qatlamlaridan tashkil topgan yuqori darajada tashkil etilgan tuzilishga qadar massiv qayta tashkil etish jarayoni bo'lgan embrional rivojlanish hodisasidir.
Delyaminatsiya - (lot. de– ajralish, lamina– plastinka) blastula devorini hosil qilgan blastomerlarning tangensial bо`linishi natijasida blastula devorining ikkiqavatli bо`lib qolishi.
Mezenxima - asosan mezodermadan kо`chib chiqqan о`simtali hujayralar bо`lib, ular guruh-guruh bо`lib homila varaqlari orasida joylashadi.
Amnion - (yun. atshop) , qogʻonoq — kjsak umurtqalilar (sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchilar) murtak pardalaridan biri. Amnionning boʻlishi yoki boʻlmasligiga qarab umurtqalilar 2 guruhga:
amniotlar (yuksak umurtqalilar) va anamniyalar (tuban umurtqalilar)ga boʻlinadi.
Amnion bir qancha umurtqasizlar (hasharotlar, chayonlar, nemertinlar)da ham boʻladi.
Аllаntois - embrion qovugʼi (Allantois) — sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilar — amniotalarning embrion pardalaridan biri. Orqa ichakdan hosil buladi, amnion bilan seroz parda orasida joylashadi. Embrionda nafas olish, chiqarish va oziqlantirish vazifasini bajaradi. Sudralib yuruvchilar va qushlarda Аllantois yaxshi rivojlangan. Sut emizuvchilarda embrion bachadonda taraqqiy etganligidan Аllantois bir qancha oʼzgarishlarga uchraydi va yuldosh (platsenta) shakllanishida qatnashadi. Аllantois devoridagi bir talay qon tomirlari embrion bilan tashqi muhit yoki embrion bilan ona organizmi urtasida gaz almashinuvini taʼminlaydi. Embrion rivojlanishining soʼnggi davrlarida Аllantoisning embrionda qolgan qismi qovuqqa aylanadi.
Epitelioxorial – yо`ldosh (chо`chqa, otda).
Desmoxorial - yо`ldosh (kavsh qaytaruvchilarda). Bu yо`ldosh xorionining vorsinkalari birmuncha masofada bachadon shilliq parda epiteliysini yemiradi va xorial epiteliy bachadon biriktiruvchi tо`qimasi bilan bevosita birikadi. Biriktiruvchi tо`qimaning tо`qima suyuqlig`idan xorionning vorsinkalari oziqa moddalarni sо`rib, moddalarni keyinchalik homilaning qon tomir sistemasiga о`tishini ta‟minlaydi. Bunday yо`ldosh kavsh qaytaruvchi hayvonlarda uchraydi.
Endotelioxorial - yо`ldosh (yirtqichlarda). Bu yо`ldoshning ona organizmi bilan aloqasi juda yaqin. Xorionning vorsinkalari bachadon biriktiruvchi tо`qimasini ham yemirib, bachadon qon tomirlar devorini qoplab turgan endoteliyga yetib boradi. Ular ona qonidan oziqa moddalarni qon tomirlar endoteliysi orqali oladi. Bunday yо`ldosh yirtqich hayvonlarda bо`ladi.
Gemoxorial - yо`ldosh (maymun va odamda) Bu tur yо`ldoshlar murakkab tuzilgan
va u primatlarda va odamda uchraydi. Bu yerda xorion bachadon shilliq parda iriktiruvchi tо`qimasinigina yemirib qolmasdan qon tomir devorlarini ham yemiradi va yemirilgan qismlar о`rniga qon quyiladi, keyinchalik esa bо`shliqlar (lakunlar) hosil bо`ladi. Yо`ldoshning bu turida homila о`zining taraqqiyoti uchun zarur bо`lgan moddalarni bevosita ona qonidan oladi.