Uzatma turlarining har birida o’ziga mos zanjir ishlatiladi. Yuk tashish

Zanjirli uzatma uzatishlari soni.

Zanjirning chidamliligi etarli darajada bo’lishini ta’minlash maqsadida o’qlararo masofa quyidagi nisbatda tanlanadi.

a = (30 ÷ 50) t. mm

Zanjir uzunligi quyidagi ifodadan aniqlanadi.

_{l } 2a _ ^{Z1  Z2} _{ (} ^{Z2  Z1} ₎₂ t
t 2 2 a
O’qlararo masofa zanjir qadamiga bog’liq ravishda qayta aniqlanadi.
t ^{ Z  Z }

a¹ 
_lt
⁴ 
_ 1 2 _{ }
² 

 

Uzatmaning normal ishlashi uchun zanjir ma’lum daraja salqi bo’lishi kerak.

Buning uchun a ning qiymati taxminan (0,002÷0,004) a¹ qadar kamaytiraladi. Uzatmada hosil bo’ladigan kuchlar.
Aylana kuch
_{F } 2T
t _d
bu erda d-yulduzcha bo’lish aylananing diametri.

Zanjirning o’z og’irligidan uning tarmog’ida hosil bo’ladigan dastlabki taranglik kuchi quyidagicha topiladi.

F₀ = R_f qa

bu erda: R_f-salqilik koeffitsienti; q-bir metr zanjirning og’irligi;

a-zanjirning salqilik hosil qiladigan qismi uzunligi (uzunlik shartli ravishda o’qlararo masofaga teng qilib olinadi).
Markazdan qochirma kuch ta’sirida hosil bo’ladigan kuch quyidagicha aniqlanadi:
F_v =qv² / g
bu erda v – aylana tezlik;
g- og’irlik kuchning tezlanishi.
Zanjirning etaklovchi tarmog’idagi taranglik kuchi quyidagicha hisoblanadi. F₁= F_t + F₀ + F_v
Yulduzcha validagi nagruzka quyidagicha topiladi.
F_n = R_vF_t +2F₀
bu erda R_v - valning nagruzka koeffitsenti. Zanjir sharniridagi bosim quyidagicha

ц
^{P  Ft K } ^Pц
S
bu erda S- sharnir tayanch yuzasi;
rolikli va vtulka zanjirlarda S = d₀V; d₀ - o’q diametri; V -vtulka uzunligi; K-ekspluatatsiya koeffitsenti.
Rolikli va vtulka zanjirlarni quyidagi munosabatdan foydalanib tanlash mumkin. Zanjirning uzoq muddatini oshirish uchun iloji boricha kichik yulduzli tishlar qabul qilinadi. Tishlar soni kam boʻlgach, ulanishning silliqligini kamaytiradi va sharnirning burilish burchagi katta boʻlganligi sababli zanjirning eskirishini oshiradi. Yulduz zanjiri bilan zanjirning optimal sharoitlarini taʼminlash uchun katta yulduzli tishlarning maksimal soni tavsiya etiladi: z2  90, rolik z2 < 1200. Kichik yulduz tishlari soni jadvallarga qarab qabul qilinadi.
Yo‘ldoshlar tishlarining taniq sonlarini qabul qilish afzal bo‘ladi, bu dunyodagi bo‘g‘inlarning bir soni bilan birgalikda yaqqol tozalanishga xizmat qiladi.

Yulduzlarning materiallari eskiruvchan va zarba yuklariga yaxshi qarshilik koʻrsatishi kerak. Yulduzlar po‘lat bilan 45, va boshqalardan yasaladi. Plastmassadan yulduz yulduzlarining tishli venetsini tayyorlash istiqbolli hisoblanadi, bu esa uzatish va zanjirning eskirishi paytida shovqinni kamaytiradi.

c  ^D  4  12
d
t  2,8

bu erda V- rolikli va vtulka zanjirlar qatorlari soni V = 1 ÷ 4