Uzatma turlarining har birida o’ziga mos zanjir ishlatiladi. Yuk tashish

Uzatma turlarining har birida o’ziga mos zanjir ishlatiladi. Yuk tashish uchun ishlatiladigan zanjirlar yukni osib qo’yish va uni ko’tarib turish uchun xizmat qiladi. Bunday zanjirlarning qadami 15 / 140 mm gacha bo’ladi.
Tortish uchun mo’ljallangan zanjirlar elevator, konveyer, eskalator kabi yuk tashish mexanizmlarida ishlatiladi. Uning qadami 60/1250 mm qilib tayyorlanadi. Biz mashina detallari kursida asosan stanoklarda qishloq xo’jalik mexanizmlarida keng tarqalgan va harakatga keltiruvchi mexanizm sifatida ishlatiladigan zanjirli uzatmalarni o’rganamiz.

Zanjirdi uzatmalar.

Zanjirli uzatmalar ilashish hisobiga ishlaydigan uzatmalarga mansub bo’lib, etaklovchi va etaklanuvchi yudduzchalardan, hamda ularga kiydirilgan zanjirdan tashkil topadi.

Afzalliklari:

1. 
   Tishli uzatmaga qaraganda harakatni nisbatan uzoq masofaga uzata oladi.
   
2. 
   tasmali uzatmaga qaraganda:
   
   1. 
      tuzilishi ixcham;
      
   2. 
      nisbatan katta quvvatni uzata oladi.
      

v) vallarga tushadigan kuch kichik;
g) bir zanjir orqali bir necha yulduzchani harakatga keltirish mumkin;
d) sirpanish hodisasi yo’qligi natijasida uzatish soni qat’iy qiy matga ega.;
e) F.I.K. yuqori. (η=0.95-0.98).

Kamchiliklari:

1. 
   zanjir elementlarining tez eyilishi.
   
2. 
   Uzatmani katta tezlikda ishlatib bo’lmasligi.
   
3. 
   uzatmaning shovqin bilan ishlashi.
   
4. 
   sharnirli eyilish xisobiga zanjir uzunligining ortishi, natijada qo’shimcha taranglash moslamasi qo’yish kerakligi;
   
5. 
   tannarxining yuqoriligi;
   
6. 
   yulduzchalarni tayyorlashning murakkabligi;
   

Ishlatilish sohalari:

Stanoklarda, transport va qishloq xo’jalik hamda ko’tarish mashinalarida.

Zanjirlar turlariga qarab, vtulkali; vtulka rolikli; rolikli va tishli, zanjirning soniga qarab bir qatorli, ko’p qatorli turlarga bo’dinadi. Bunlan tashqari, zanjirli uzatmalar ochiq va yopiq bo’lishi mumkin.

Vtulka rolikli zanjir V<15 m/s bo’lganda, vtulkali zanjirlar tezlik V= 10 m/s bo’lganda, rolikli zanjirlar tezlik 20 m/s bo’lganda ishlatiladi. Va ularning o’lchamlari GOST 13568-75 bo’yicha standartlashtirilgan.
Tishli zanjir o’zaro sharnirli bog’langan, tishga o’xshash chiziqlari bo’lgan plastinkalar majmuidan iborat bo’ladi. Plastinkalar soni zanjir eniga bog’liq xolda tanlanadi. Bunday zanjirlar tezlik v<25 m/s bo’lganda ishlatiladi va o’lchamlari GOST 13552-68 bo’yicha standartlashtirilgan.
Koʻpincha bir-biridan ancha masofada joylashgan vallar oʻrtasida toshmasdan aylanish harakatini uzatish zarur boʻladi. Bunday holda yo‘l bilan birga, ham tishli dasturlarni qo‘llash chiqarilmaydi.
Zanjir uzatmalari poligrafiya uskunalarining turli mexanizmlarida keng qoʻllaniladi. Masalan, «KOLBUS» avtomatik liniyasida tayyor buyumlarga to‘g‘ri qo‘yish bo‘yicha, «Tsirkon fort 660-11» turidagi rulon rotatsiya mashinalarida, «Rlansta - Varimat» turidagi varaqli rotatsiya mashinalarida.

Zanjir uzatishning asosiy elementi – yetakchi zanjir.

Olib borish chiqaruvchilarining asosiy turlari standartlashtirilgan va ixtisoslashtirilgan zavodlar tomonidan ishlab chiqariladigan ustunli, rolik va tishli bo‘ladi. Tashqi plastinalarga ichki plastinalar bosib oʻtgan valiklar bosilgan. Valiklar va vodulkalar sharnirlarni hosil qiladi. Shuningdek, saqlangan roliklar erkin ko‘yilgan. Yulduz zanjiri bilan zanjirning tutashishi tish boʻylab aylanib, uning eskirishini kamaytiradigan rolik orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari, rolik tish bosimini ustunga tenglashtiradi va uni eskirishdan muhofaza qiladi.
Rolik zanjirlar keng tarqaladi, V  15 m/s tezlikda tavsiya etiladi.
Toshkent zinolari konstruktsiya bo‘yicha oldimizga o‘xshash, biroq roliklarga ega bo‘lmaydi, bu harzonni arzonlashtiradi, uning massasini kamaytiradi, biroq eskirishni oshiradi. Tulki zanjirlari mas’uliyatsiz uzatmalarda V  1 m/s da qoʻllaniladi.
O‘tkazilayotgan quvvatiga qarab, to‘ldiriladigan chiziqlar bir tartibdagi va ko‘p tariqali ishlab chiqariladi.