Узбекистон республикаси олий ва урта

Saqlashda sochiluvchan va kumaloklangan omixta em kimyoviy tarkibining 
o`zgarishi 
Omixta em 
Saqlash 
muddati, 
sutka 
Miqdori: 
Kislotaviy-
lik, 
daraja 
xul pro- 
tein,% 
yog`, 
% 
ammiak, 
mg% 
karotin, 
mg/kg 
Sochiluvchan 
Kumaloklangan 
0 
140 
0 
140 
22,7 
20,3 
22,6 
20,5 
4,1 
3,2 
4,0 
3,4 
8,2 
25,8 
8,0 
25,7 
10,2 
2,8 
10,0 
2,4 
3,2 
6,0 
3,2 
6,0 
Omixta emni kuruk omborlarda saqlashda em va uning tarkibiga kiruvchi 
komponentlarning fizikaviy xossalarini, ularda kechadigan jarayonlarni hisobga olib, 
ularning namligi, retsepti va haroratidan boglik ravishda uyum balandligi 2,5...4 m 
bulishi kerak. 
Sochiluvchan va kumaloklangan omixta emni turli kesim va balandlikdagi 
siloslarda kiska muddatga saqlash mumkin. Birok bu sharoitda saqlanayotgan omixta 
emlar tez va oson jipslashuvini nazarda tutmok kerak. Binobarin Negrebov G. va 
Kirillova V. larning ma`lumotlariga ko`ra, ulchamlari 4,5x4,5 m, balandligi 11,8 m 
bo`lgan ichkarigi temirbeton siloslarga joylashtirilgan omixta em 12...20 sutka ichida 
jipslasha boshlagan. 
Koplarga joylashtirilgan omixta em har kuruk omborda xuddi unni saqlagan 
singari shtabellarga taxlab saqlanadi. Bunda shtabeldagi katorlarning soni yilning 
issik paytlarida (harorat 10o S dan yuqori bo`lganda) 10...12 ta, sovuk vaktlarda esa 
13...14 tagacha bulishi mumkin. 
Saqlashda omixta em holati sistematik ravishda kuzatib borilishi kerak. Bunda 
saqlagich va mahsulotning harorati ulchanadi. Mahsulot namligi va titrlash 
kislotaviyligi aniklanadi. Don zaxirasi zararkunandalari bor-yukligi aniklanadi. 
Saqlashda omixta emning kam chidamliligi tufayli undagi ko`pgina ozukabop 
moddalar va xususiyatlari (karotin, antibiotiklar, vitaminlar va boshqa organik 
moddalar xususiyatlari)ning o`zgarishi ishlab chiqarish rivojining dastlabki 
paytlaridayok omixta em chidamliligini oshirish choralarini topish zaruriyatini takozo 
kilgan. SHunday tadbirlardan biri omixta em va aloxida komponentlari tarkibiga 
stabilizatorlar rolini bajaradigan maxsus moddalar qushilishidir. 
Omixta emni konservalashning yangi usuli emni va ut unini sozlangan gazli 
(azot, karbonat angidrid, uglerod oksidlari bo`lgan) muxitda saqlashdan iboratdir. 

---

86 
Bu punktda bayon qilingan ma`lumotlar shuni ko`rsatadiki, omixta em va 
uning tashkiliy qismlari kam chidamli mahsulotlar bo`lib hisoblanadi. 
Davlat standartlarida ko`rsatilgan saqlash muddatlari asosan omixta em ishlab 
chikarilgan vaktdan boshlab bir-ikki oyni tashkil qiladi.