Vii L e m I l L
Yüklə 5,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
65
şərəfinə Moskvada 224 topdan 20 yaylım atəşi açıldı. Ali Baş Komandanın əmrində 416-cı diviziyanın döyüşçülərinin qəhrəmanlığı xüsusi qeyd olunurdu. Diviziyanın 1054-cü topçu alayı Qırmızı Bayraq, 1374-cü atıcı alayı Boqdan Xmelnitski, 1368-ci atıcı alayı III dərəcəli Suvorov, 444-cü top divizionu və 345-ci sanitar batalyonu Aleksandr Nevski ordenlərinə layiq görüldü. 1945-ci ilin yanvar- mart aylarındakı döyüşlər ərzində 416-cı diviziyanın 1388 döyüşçüsü orden və medallarla təltif olunmuşdu. 159
Macarıstan sərhədini keçərək, 4-cü qvardiya ordusunun tərkibində Budapeşt şəhəri uğrunda döyüşlərə başladı. Diviziyanın döyüşçüləri iki ay yarım ərzində Budapeşt yaxınlığında almanların 50-dən çox ağır hücumunu dəf etmişdi. 75-ci atıcı Belqrad-Budapeşt korpusunun tərkibində iştirak edən 223-cü diviziya aprelin 13-də Avstriyanın paytaxtı Vyananı azad etdi. Vyana istiqamətində hazırlanan hücum əməliyyatlarından bir ay əvvəl 223-cü diviziya Avstriyanın 44 yaşayış məntəqəsi və 4 şəhərini alman işğalçılarından azad etmişdi. Bu döyüşlərdə diviziya düşmənin 4500 əsgər və zabitini məhv etmiş, çoxlu texnika və döyüş sursatını qənimət götürmüşdü. Ali Baş Komandanlığın əmri ilə diviziyaya təşəkkür elan edilmişdi. Vyana yaxınlığında uğurlu əməliyyatlara görə 223-cü diviziya SSRİ Ali Soveti Rəyasət heyətinin Fərmanı ilə Qırmızı Bayraq ordeni ilə təltif olunmuşdu. 223-cü diviziya Mərkəzi və Cənubi Avropanın altı ölkəsinin - Rumıniyanın, Bolqarıstanın, Yuqoslaviyanın, Avstriyanın, Çexoslovakiyanın azad olunmasında fəal iştirak etmişdi. Ümumiyyətlə, müharibə illərində diviziya 10 min kv.km ərazini, 400 yaşayış məntəqəsini, o cümlədən 19 şəhəri düşməndən təmizləmişdi. 160
Alman faşistləri ilə döyüşlərdə 223-cü diviziyanın döyüşçüləri 45 mindən çox alman faşistini məhv etmiş və 43800 nəfər əsgər və zabiti əsir almışdılar. Diviziyanın döyüşçüləri düşmənin 28 təyyarəsini, 113 tank və döyüş maşınını, 549 səhra topunu, 311 minaatan qurğusunu, 1152 pulemyotunu, 25 mindən çox avtomaşınını məhv etmişdi. 161 Yüksək döyüş məharətinə və igidliyə görə 20 nəfər azərbaycanlı döyüşçüyə, o cümlədən A.Vəzirov, M.Vəliyev, A.Quliyev,
M.Abdullayev, B.Mirzəyev, M.Cəbiyev, X.Məmmədova Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilmişdi. 162
1945-ci ilin yanvarında sovet ordusunun Polşaya hücumu zamanı Ziya Bünyadovun başçılıq etdiyi bölüyün bütün döyüşçüləri Plitsa çayı üstündəki körpü uğrunda qeyri-bərabər döyüşdə göstərdiyi igidliyə görə təltif edildilər. Ziya Bünyadova Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verildi. 163
Sovet qoşunları 1945-ci ilin aprelində Berlinin alınması və faşistlərin son iqamətgahının darmadağın edilməsi əməliyyatına başladı. Aprelin 17-də 416-cı diviziyanın iki piyada batalyonu 295-ci diviziyanın hissələri ilə birlikdə Nou- Hardenberqi faşistlərdən azad etdi. Aprelin 20-də diviziya Klossordorfu, 21-də
66
Ştrausberqi tutaraq Berlinə yaxınlaşdı, aprelin 26-da şəhərin cənub-şərqindən Sileziya vağzalı və Reyxstaq istiqamətində hücuma keçdi. 73-cü atıcı alay amansız döyüşlərdə faşistlərin müqavimətini qıraraq, mayın 1-də gündüz saat 3-də Kayzer sarayını tutdu və üzərinə Qırmızı bayraq sancdı. Berlindəki küçə döyüşlərində göstərdikləri qəhrəmanlığa görə baş leytenant Vaqif Osmanov, Q.İsmayılov, azərbaycanlı qızlar R.Əhmədova, S.Bayramova, N.Yəhyayeva, T.Tahirova, S.Ağayeva, S.Xəlilova, L.Nəzirova yüksək mükafatlara layiq görüldülər. Mayın 2- də səhər 416-cı diviziyanın bir qrup döyüşçüsü leytenant A.Məcidovun başçılığı altında Brandenburq qapıları üzərində qələbə bayrağı qaldırdı. 164
ordenli Taqanroq diviziyası Böyük Vətən müharibəsi dövründə Qafqazdan Berlinə qədər şanlı döyüş yolu keçmiş, 23 minə qədər hitlerçini məhv etmiş, 5474 nəfəri əsir almış, düşmənin 21 tankını, 195 topunu, habelə minlərlə silah və sursatını sıradan çıxarmışdı. Diviziyanın 8 döyüşçüsü Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüş, 11 döyüşçü Lenin ordeni ilə təltif edilmiş, ümumiyyətlə, 14369 əsgər və zabiti SSRİ orden və medallarına layiq görülmüşdü. 165
də fəal iştirak edirdilər. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Əvəz Verdiyevin komandanlıq etdiyi rota Potsdam vağzalı yaxınlığında faşistləri müdafiə istehkamlarından vurub çıxarmışdı. Aprelin 26-da Berlin uğrunda iki saatlıq döyüşdə 8 tank və 204 hitlerçi məhv edərək, düşmən hücumunu pozmuşdu. Başından ağır yaralanmış komandir Yusif Sadıxov son nəfəsinədək döyüş meydanını tərk etmədi. O, Berlin uğrunda döyüşlərdə xüsusilə fərqləndiyinə görə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdü. 166
qoşunları alman faşizminin darmadağın edilməsini başa çatdırdı. Aprelin 30-da sovet qoşunları hitlerçilərin son müqavimətini qırıb Reyxstaqı ələ keçirdi və üzərinə Qələbə bayrağı sancdı. 1945-ci il mayın 8-də faşist Almaniyası Berlində qeyd-şərtsiz təslim aktına qol çəkdi. 1945-ci il mayın 9-u tarixə sovet xalqının Qələbə bayramı kimi daxil oldu.
1945-ci il iyunun 24-də Moskvada, Qızıl meydanda Azərbaycan döyüşçüləri nümayəndələrinin də iştirak etdiyi sovet ordusunun Qələbə paradı keçirildi. Sovet İttifaqı 1945-ci il avqustun 9-da Yaponiyaya müharibə elan etdi. Avqustun 10-da Sovet Hərbi Qüvvələri Mancuriya və Koreyada yerləşən yapon qoşunlarına qarşı döyüşlərə başladı. 24 gün davam edən döyüşlərdə Azərbaycan xalqının nümayəndələri də vuruşurdu. 223-cü Azərbaycan diviziyası Uzaq Şərqə
Yüklə 5,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|