Shveysariyalik psixolog J.Piajening aql-idrok nazariyasi, aql-idrok funktsiyalari hamda uning davrlari haqidagi ta’limotni o’z ichiga oladi. Aql-idrokning asosiy vazifalari, moslashish va ko’nikishdan iborat bo’lib, bu uning doimiy vazifalar turkumini tashqil etadi. Muallif, bola aql-idrokini quyidagi psixik rivojlanish davrlariga tasniflaydi: - 1.sensomotor intellekti-tug’ilgandan 2 yoshgacha;
- 2.operasiyagacha tafakkur-davri - 2 yoshdan 7 yoshgacha;
- 3.aniq operasiyalar davri-7,8 yoshdan 11, 12 yoshgacha;
- 4.rasmiy operasiyalar davri.
- Fransuz psixologi A.Vallon esa yosh davrlarini quyidagi bosqichlarga. ajratadi:
- 1) homilaning ona qornidagi davri;
- 2) impulsiv harakat davri - tug’ilgandan 6 oylikkacha;
- 3) his-tuyg’u davri (emosional) - b oylikdan 1 yoshgacha;
- 4) sensomogor (idrok bilan harakatning uyg’unlashuvi) davri 1 yoshdan 3 yoshgacha;
- 5) personologizm (shaxsga aylanish) davri - 3 yoshdan - 5 yoshgacha;
- 6) farqlash davri - 6 yoshdan - 11 yoshgacha;
- 7) jinsiy yetilish va o’spirinlik davri - 12 yoshdan -18 yoshgacha.
- L.S.Vigotskiy psixologlarning yosh davrlarini tabaqalash nazariyalarini tanqidiy tahlil qilib, muayyan rivojlanishni vujudga keltiruvchi ruhiy yangilanishlarga tayanib, yosh davrlarini quyidagi bosqichlarga ajratadi;
- 1. Chaqaloqlik davri inqirozm.
- 2. Go’daklik davri - 2 oylikdan 1 yoshgacha, bir yoshdagi inqiroz.
- 3. Ilk bolalik davri - 1 yoshdan 3 yoshgacha - 3 yoshdagi inqiroz.
- 4. Maktabgacha davr - 3 yoshdan 7 yoshgacha - 7 yoshdagi inqiroz.
- 5. Maktab yoshi davri - 8 yoshdan 12 yoshgacha - 13 yoshdagi inqiroz.
- 6. Puberdat (jinsiy yetilish) davri - 14 yoshdan 18 yoshgacha, yoshdagi inqiroz.
Dostları ilə paylaş: |
