Volume , issue impact Factor: 249



Yüklə 1,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə50/58
tarix28.11.2023
ölçüsü1,85 Mb.
#133320
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   58
564-99-PB

 

№6 | 2023


 
50 
O‘zbek tilida noverbal vositalar yordamida adab shakllari 
urf-odat, qadriyat, an’ana, udum, 
rasm
(rasm-rusum, rasm-odat), axloq, xulq (xulq-atvor) taomila
va 
marosim 
(ishora)
 
harakatlari 
orqali ifodalaniladi.
Masalan: 
Temurbek otdan irg‘ib tushdi va qo‘llarini ko‘ksiga qo‘yib bu yerda turganlarga 
ta’zim qildi 
[9].
Rus tilida noverbal vositalar yordamida ifoda etiladigan urf-odatlar va adab shakllari 
обыchай
(odat), 
традиция
(urf-odat), 
обряд
(marosim), 
ритуал
(ritual, marosim), 
церемония
(marosim, 
an’ana), 
нрав
(fe’l-atvor), 
привыchка 
(odat, xulq), 
поведения 
(xulq) ва 
характер
(xulq, fe’l-atvor) 
kabi ishora harakatlari (so‘z va iboralar) bilan belgilanadi.
Masalan:
Поляков пожал плеchами. Достав из кармана пиджака удостоверение – 
протянул его женщине. Но та даже не посмотрела на красные короchки. Она продолжала 
изуchат лицо Полякова 
[10]. 
 
Milliy, ijtimoiy, diniy yoki madaniy noverbal vositalarni o‘zida aks ettirgan o‘zbek, usmonli 
turk, ingliz va rus xalqlarining urf-odatlari va adab shakllari muloqotda 
ijobiy
, ba’zan esa 
salbiy
mazmunni ifoda etishi mumkin.
Masalan:
O‘zbek tilida – Ikkinchi oylardan boshlab Xushro‘y kundashini bo‘g‘ib urish odatini 
chiqaradir va o‘rim-o‘rim kundash sochini alafdek yulib olishdan 
Rus tilida – Д’Артанян, мало понимавший из их разговора, от нетерпения грыз ногти
[11].
Davrlar o‘tishi bilan millatlarning madaniyati, ma’naviyati, urf-odati va qadriyatiga bo‘lgan 
munosabati o‘zgarib boradi, ularda yangilanish bo‘ladi, lekin avvalgisi yo‘q bo‘lib ketmaydi. 
Aksincha, kelajak avlod uchun milliy-tarixiy meros bo‘lib saqlanib qoladi. Ularning ayrimi umumiy 
xarakterga ega bo‘lsa, qolgani esa bir millatning o‘ziga xos meros bo‘lib qolaveradi. Natijada, ayrim 
urf-odatlar vaqtlar kelib tarixiy a’nanaga aylanishi yoki ijtimoiy-oilaviy urf-odatlar esa milliy-
madaniy darajaga chiqadi. Shunga ko‘ra, ayrim urf-odatlarga oid noverbal vositalar davrlar o‘tib o‘z 
ahamiyatini yo‘qotishi va eskirib iste’moldan chiqarib yuborilishi mumkin. Bu kabi noverbal 
vositalarni biz 

Yüklə 1,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   58




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə