№6 | 2023
48
людей в процессе речи могут служить компонентом невербального общения в речи, будучи
при этом психологически незначимыми.
Ключевые
слова:
невербальная
коммуникация;
паралингвистические
средства;
невербальные средства; жесты, межкультурное общение; национальная культура; обычаи;
форм этикета.
Shokhrukhbek Ikramov,
Independent researcher of
Andijan State Institute of Foreign Languages
THE EXPRESSION OF CULTURE BY USING NON-VERBAL MEANS
ABSTRACT
This article is devoted to expressing national culture, traditions and manners using non-verbal
means in interpersonal communication in Uzbek and Russian languages. In this article, traditions are
described in these four languages. Non-verbal means of communication are divided into different
groups, circumstances of usage, purpose, interaction, and content. The article also summarizes Uzbek
and Russian scientists' opinions and theoretical views on non-verbal means of communication,
information and materials collected on this issue, and a comparative analysis and clarification of their
content. In particular, it was proved by examples that verbal and non-verbal means are used
synchronically, which makes the speaker’s speech more understandable, exciting and attractive and
less physically requiring. Moreover, it was studied that the same simultaneous actions or gestures of
people can be a component of non-verbal communication in the interaction process.
Keywords:
non-verbal communication; paralinguistic means; non-verbal means; gestures; cross-
cultural communication; national culture; customs.
Kirish.
Jamiyatda adab shakllarini o‘zida mujassam etgan noverbal vositalar milliy madaniyat,
urf-odat va qadriyatlar saqlab qolishning eng qulay usuli bo‘lib, kelajak avlodga oddiy so‘z bilan
ta’riflab bera olmaydigan san’at durdonalari (
musiqa, rassomlik, haykaltaroshlik, she’riyat, naqsh,
teatr
) va muloqot madaniyatini yetkazib berishga xizmat qiladi. Shu bois, noverbal vositalar
tilshunoslar
qatori
faylasuflar,
sotsiologlar,
psixologlar,
adabiyotshunoslar,
tarixchilar,
san’atshunoslar, madaniyatshunoslar va boshqa soha vakillarining tadqiqot obyektiga aylandi.
Aytish joizki, har bir xalqning madaniyati, ma’naviyati va urf-odati umuminsoniy qadriyatlar
bilan naqadar bog‘liq bo‘lganligi, uning jahon sivilizatsiyasi tarixiga qo‘shgan hissasi va tutgan o‘rni
bilan belgilanadi. Nafaqat Sharqda, balki butun jahonda qadimiy millatlardan biri bo‘lgan o‘zbek
xalqining milliy madaniyati uzoq tarixiy davrni qamrab oladi.
O‘zbek milliy noverbal vositalari nutqda inson harakter jihatlari, madaniyati, ma’naviyati,
dunyoqarashi, fikrlash qobiliyati, kayfiyati va suhbatidan ko‘zlangan maqsadlarini tamomila ochib
beradi. Ammo, ingliz va amerikaliklarda kayfiyatni yaxshi yoki yomonligi faqatgina uning yuzidagi
tabassumdan ilg‘ab olish mumkin. Qolgan jihatlarini aniqlash bir oz mushkullik tug‘diradi. Chunki
ingliz va amerikaliklar muloqot jarayonida inson yuzidagi tabassum suhbatdoshga nisbatan bo‘lgan
hurmatini va samimiyligini ifoda etadi. Biroq, ruslar muloqotda asossiz tabassum qilish yoki
jilmayishga odatlanmagan bo‘lib, ularda deyarli jiddiylik namoyon bo‘ladi. Ularning fikricha, suhbat
jarayonida tinimsiz mulozamat ko‘rsatish inson harakteridagi asl jihatlarini yashirish va qaysidir
ma’noda qisman ayyorlik belgilarini ifoda etadi [1] .
Dostları ilə paylaş: |