“Web programmalastiriwg’a kirisiw” pa’nine kirisiw Webqa kirisiw. Internet tarmaǵıniń tiykarǵı túsinikleri

Tarmaqtta IP- adresslew 
Endi Internet tarmaǵınıń negizinde jatırǵan protokollarǵa yaǵnıy TCP/IP 
protokollarına ótemiz. Protokol bul – esaplaw sistemalarındaǵı (biziń jaǵdayda bul 
tarmaqlar) abonentler menen óz-ara tıǵız tásirleri hám qanday da bir klasslardıń 
funkciyalarınıń orınlanıw múmkinshiligin táriplep beriw qaǵıydalar jıynaǵı. Jáne 
bir bizler kóp isletetuǵın termin bul – interfeys. Interfeys bul – sistemalardıń ózleri 
arasındaǵı óz-ara komponentaler tásiriniń quralı hám qaǵıydası. Protokol hám 
interfeysti tómendegishe salıstırıwǵa boladı: hár túrli shólkemlerdiń eki 
direktorıniń sáwbetin protokol dep aytsaq boladı, al bir shólkemniń direktori 
menen qol astındaǵı isshisi menengi sáwbetti interfeys dep alsaq boladı. Siz 

---

ańlaǵanıńızday hár túrli shólkemlerdiń isshileriniń sáwbeti protokol boladı. Endi 
biz protokol sózi qanday mánisti ańlatatuǵının bilemiz, sonlıqtan endi tiykarǵı 
protokollardı kórip shıǵamız. 
Eń muqadesslerdin muqadesi bul TCP/IP protokolları bolıp tabıladı. TCP/IP 
(Transmission Control Protocol/Internet Protocol — Jetkerip berıwdı basqarıw 
protokolı/Internet-protokolı) – bul bazalı transport tarmaq protokolı. Bul 
protokoldan hámme Internet tarmaqları tiykar salınǵan. 
Bul bólimde TCP/IP tarmaqları arqalı informatsiyalardı qalay jetkerip 
berıwdı kórip shıǵamız. Hár qanday informatsiyalardı paket dep atalıwshı azǵana 
portsiyalar menen jetkerip beriledi. Eger kerekli bolǵan kólemdegi 
informatsiyalardı bir paket penen jetkerip bolmasa ol bólekshelerge bólinedi. Hár 
bir pakettiń baslamasında jiberip atırǵannıń IP-adresi hám qabıllap atırǵannıń IP-
adresi kórsetiledi jánede porttıń tártip nomeri de. IP-tarmaqtaǵı hár qanday 
kompyuterdiń IP-adres dep atalatuǵın jeke adresi tayınlanadı. IP-adres – bul onlıq 
yamasa on altılıq sanaq sistemaları formatında 4 san kórinisinde noqatlar arqalı 
ayırılǵan jazıw qabıl qılınǵan 32-razryadlı san. Mısal ushın: 
1. 111.111.213.232 
2. 127.0.0.1 
3. 192.168.9.2 
Egerde siziń tarmaǵıńız Internetke jalǵanǵan bolsa bul jaǵdayda TCP/IP 
protokolları siziń tarmaqtaǵı programmalarıńızdı dúnyanıń hár qanday 
kompyuterleri menen lokal tarmaqqa jalǵanǵan sıyaqlı jumıs islewdi támiyinlep 
beredi. IP-adrestiń qaytalanbaslıǵın támiyinlew ushın IP-adresler bir oraydan 
tayınlanadı.