2-Dünyagörüşü anlayışı, onun məzmunu, strukturu və tipləri

N.Kopernikin
 heliosentrik nəzəriyyəsi idi. 
 
Alman  astronomu  İohann  Kellerin  üzərində  geniş  İntibah  dövrünün  görkəmli  alimi,  fizik  və 
astronomu 
Qalileo  Qaliley
  təbiətin  ekspermental-riyazi  tədqiqat  metodunun  banisi  olmuşdur. 
Leonado da Vinçi bu metodu ümumi şəkildə vermiş, Qaliley isə bu metodu hərtərəfli şərh etmiş 
və dünayanın mexanist şərtinin mühüm prinsiplərini formalaşdırmışdır. O, Ayda krateri (vulkan 
ağzı)  və  dağ  silsiləsini  aşkar  etmiş,  Yupiterin  peyklərini  görmüş,  Günəşdə  ləkəni  və  Ağ  Yolu 
yaradan  ulduzların  saysız-hesabsız  toplanmasını  və  s.  görmüşdür.  Bu  kəşfi  sayəsində  Qaliley 
“Göyün Kolumbu” şöhrətini qazanmışdır. Qalileyin astronomiya sahəsindəki kəşfləri, ilk növbədə 
Yupiterin  peyklərinin,  Kopernikin  heliosentrik  nəzəriyəsinin  doğruluğunun  əyani  subutu  oldu; 
Ayda müşahidə etdiyi hadisələr və Günəşdə ləkə Brunonun planetlərin fiziki oxşarlığı haqqında 
ideasini təsdiq etdi. 

---

 
43 
 
Qaliley filosof olmamışdır, lakin onun elmi baxışlarının böyük nəticələri olmuşdur. O, aşağıdakı 
ideyanı irəli sürmüşdür: təbiətin kitabı bizim üçün bağlıdır, onu oxumağı bacarmaq üçün riyaziyyat 
lazımdır, çünki bu kitab riyaziyyat dilində yazılmışdır. 
Qalileyin  rasionalizmində  Yeni  dövrün  təbiətşünaslığı  və  onun  fəlsəfi  metodologiyası  duyulur. 
Fəlsəfə  tarixində  Qalileyin  fəxri  yeri  var,  o,  materialist  dünyagörüşünün,  xüsusilə,  təbii  elmi 
tədqiqat nöqteyi-nəzərdən formalaşmasına kömək etmişdir. 
İntibah  dövrü  fəlsəfi  fikrinin  xüsusiyyəti  onun  antisxolastik  xarakter  daşımasıdır.  Qeyd  etmək 
lazımdır ki, nəzərdən keçirdiyimiz dövrün bütün mərhələlərində sxolastika rəsmi fəlsəfə kimi hələ 
qalırdı  və  əksər  universitetlərdə  tədris  olunurdu.  Fəlsəfə  isə  humanistlər  tərəfindən  inkişaf 
etdirilirdi,  lakin  sxolastikadan  fərqli  olaraq,  ilahiyyatın  kənizi  funksiyasını  yerinə  yetirmirdi. 
Fəlsəfənin teologiyadan ayrılması