Alqoritm, xassələri və təsvir üsulları

Case şərt operatoru 
a, b, c 
D = b
2
– 4 a c 
D < 0 
a
D
a
b
2
,
2





,
2
1
a
D
b
x



a
D
b
x
2
2



x
1
, x
2 


,
downloaded from KitabYurdu.org

---

34 
operatorunu çox vaxt onu seçmə və ya variant operatoru da adlandırırlar. Bu 
operator if operatorunun ümumiləşməsidir. Operator selektorun qiymətindən asılı olaraq, 
bir neçə əməliyyatdan birini yerinə yetirməyə imkan verir. 
Selektor kimi case və of xidmət sözləri arasında ifadədən istifadə olunur. İfadənin 
nəticəsi sıra tipli olmalı və 65535-i aşmamalıdır. Bu operator vasitəsilə verilən əmrin 
ümumi şəkli aşağıdakı kimidir. 
Case ifadə of 
sabit_1-in siyahısı: operator 1; 
sabit_2-nin siyahısı: operator 2; 
---------------------------------------- 
sabit_№-in siyahısı: operator n; 
else
operator s 
end 
Operatoru niş prinsipini verək: ifadənin qiyməti hesablanır, əgər bu qiymət hər 
hansı sabit_
i
-nin (


n
i
,
1
) qiymətlərindən biri ilə üst-üst düşərsə, onda operator_
i
(


n
i
,
1
) 
yerinə yetirilir və digər operatorlar buraxılır. 
Əgər ifadənin qiyməti sabit_
i
_lər hər birinin qiymətləri ilə üst-üstə düşməzsə, 
operator_S yerinə yetirilir. 
Case operatorunda else budağı olmaya da bilər. Bu halda ifadənin qiyməti sabit_
i
- 
lərdəki qiymətlərdən hər biri ilə üst-üstə düşməsə, idarəetmə end xidmət sözündən 
sonrakı operatora keçir. 
Dövrü strukturlu hesablama 
proseslərinin proqramlaşdırılması
Ön şərtli dövr operatoru. Ön şərtli dövrlərin alqoritminiaşağıdakı blok-sxemlə 
vermək olar: 
Р 
downloaded from KitabYurdu.org

---

35 
Burada P məntiqi ifadə S-isə dövrün gövdəsidir. Dövrün gövdəsində Pşərtinə təsir 
edən hər hansı bir əmr olmalıdır. 
Belə prosesləri proqramlaşdırmaq üçün while, do operatorlarından istifadə edilir. 
Bu operatorlardın adətən dövrlərin sayı əvvəlcədən məlum olmayan hallarda istifadə 
olunur. Operatorun ümumi şəkli aşağıdakı kimidir: 
While şərt do operator; 
şərt məntiqi ifadəsinin qiyməti yalnız true və false ola bilər. Burada dövrə daxil 
olmazdan əvvəl şərtə uyğun ifadənin qiyməti hesablanır. Əgər qiymət false olrasa 
dövrdən çıxış alınır və dövrün gövdəsi heç bir dəfə də yerinə yetirilmir. Bu zaman 
idarəetmə dövrün gövdəsindən sonrakı operatora ötürülür. Əgər qiymət true olarsa 
dövrə giriş baş verir və dövr gövdəsinin operatorları bir dəfə yerinə yetirilir. Bu zaman 
dövr gövdəsinin sonundan idarəetmə yenidən şərtin yoxlanılmasına qayıdır. Bu proses 
şərtin qiyməti false olana qədər davam etdirilir. 
Əgər dövrün gövdəsi operatorlar qrupundan ibarət olarsa, onda həmin qrup
begin və end arasında verilir: 
While şərt do
begin
operator 1 ; 
operator 2 ; 
…………… 
operator n ; 
end; 
Sadə bir misala baxaq. Tutaq ki, hər hansı n üçün 



n
i
i
S
1
2
1
hesablanmalıdır. 
Həllin blok sxemi: 
 н 
и=1, с = 0 
downloaded from KitabYurdu.org

---

36 
- 
+ 
Həllin proqrammı: 
Proqram Ön_şərtli_dövr; 
var 
i, n : integer; 
S : real; 
begin 
writeln (‘n = ’); readln (n); 
i: =1 ; S : =0; 
while