Alqoritm, xassələri və təsvir üsulları

 
 
Yazı tipi 
Massivlərdən, çoxluqlardan, fayllardan fərqli olaraq, yazı tipii qeyri-bircins tipdir. 
Massiv, çoxluq və fayl öz tərkibinə eyni tip elementləri daxil etdiyi halda, yazı tipinin tərkibinə 
ixtiyari sayda müxtəlif tipli verilənləri(sadə dəyişənlər, massivlər, çoxluqlar, yazılar və fayllar) 
daxil edir. Yazıya daxil olan bu verilənlər yazının sahələri adlanır. Yazı tipinin təsvirində record 
və end xidmət sözlərindən istifadə olunur. Yazı tipinin ümumi yazılış forması aşağıdakı kimidir: 
type 
< identifikator > = record S1 : T1; S2 :T2; ……, Sn: Tn ; end; 
Burada S
i
- yazı sahələrinin adları, T
i
isə sahələrin tipləridir. Məsələn: 
type 
Complex = record
R
e
: real ; İm: real; end 
Tarix = record İl : integer ; A
y 
: 1…..12; gun : 1…..31; end; 
Yazı tipi təsvir edildikdən sonra bu tipin dəyişənləri və tipləşdirilmiş sabitləri verilə bilər. 
Yazı tipli sabitlərin təsvirində yazının bütün sahələrinin qiymətləri tlə bərabər, onların 
identifikatorları da göstərilir: Məsələn: 
var
x, y, z : Complex; 
Tar : Tarix; 
const 
Respub: Tarix (İl : 1918; A
y
:5; Gun : 28); 
Dəyişənləri birbaşa yazı tipi vasitəsilə təyin etmək olar: 
downloaded from KitabYurdu.org

---

50 
var
x, y, z : record R
e
, İm: real; end; 
Yazı sahələrinə müraciət bir-biri ilə nöqtə ilə ayrılan dəyişən və sahənin adı vasitəsilə 
verilir. Məsələn: 
x. R
e
: = 3,8; Y. R
e
: = - x . R
e 
x. İ
m
: = 4,5; Y. İ
m
: = x .R
e 
+3; 
Variantlı yazılar
Bəzi proqramlarda yalnız bəzi sahələrinə görə bir-bbirindən fərqlənən bir neçə «yazı» dan 
istifadə etmək lazım gəlir. Belə hallarda proqrammı təşkil edən operatorların sayını azaltmaq, 
yaddaşa qənaəet etmək, proqramın tərtibini sadələşdirmək və proqramı daha kompakt etmək 
məqsədilə bir neçə adi «yazı» əvəzinə bir variantlı yazıdan istifadə məqsədəuyğundur. 
Variantlı yazı iki hissədən ibarət olur: 
1.
Birinci hissə adi yazıdan; 
2.
İkinci hissə seçmə əlaməntindən asılı olaraq, varitant 
(Case) operatoru vasitəsilə seçilən variantlar siyahısından.
Tutaq ki, iki semestrin imtahan qiymətləri əsasında tələbələrin şəxsi kartoçkasını tərtib 
etmək lazımdır. Bu iki kartoçka bir-birindən imtahanların adları və alınan qiymətlərə görə 
fərqlənəcəklər. Tələbələrin ad, soyad və qrup nömrələri isə dəyişməz qalacaq. Hər iki semestrin 
nəticələrini variantlı yazıdan istifadə etməklə bir yazı şəklində vermək olar: 
type 
String 7 = string [7]; string 20 = string [20];
Qsem 1 = record Riyanal_1 : Byte; İnformatika: Byte; 
Fiz : Byte; Tarix : Byte; end;
Qsem 2 = record Riyanal_2: Byte; Xar-dil: Byte; Alq- dil: Byte; 
Riy-ment: Byte; end; 
Tcard = record Ad: string 20; soyad: string 20; 
Ata – adı: string 20; Qrup- nom: string 7; 
Case semestr : Byte of 
1: (Qiymət 1 : Qsem 1); 
2: (Qiymət 2 : Qsem 2); 
end; 
end;
downloaded from KitabYurdu.org

---

51 
Qeyd edək ki, variantlı yazıya daxil olan Case operatorundan sonra heç bir yazı sahəsi 
vermək olmaz.