51
4.Xalq artisti Səkinə İsmayılovanın anadan olmasının 60 illiyi (04.02.1956)
“Tamaşaçı öncə ifaçının simasına, geyiminə, sonra sənətinə qiymət verib alqışlayır.
Səkinə xanım bu xüsusiyyətləri özündə cəmləşdirən, sevilən sənətkarlardandır.”
Xalq artisti Rəşid Behbudov
Səkinə İsmayılova — müğənni, muğam ifaçısı.
Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1992)
Səkinə Qulu qızı Ġsmayılova 4 fevral 1956-cı ildə anadan olub. Asəf Zeynallı adına
Musiqi Məktəbinin muğam sinfini (1974), Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və Ġncəsənət
Universitetini bitirib (1990). Əməkdar artist (1988), xalq artisti (1992) Səkinə
Ġsmayılova muğamı qavalla ifa edən ilk qadın xanəndədir. Opera və Balet teatrının
səhnəsində əksər muğam operalarında aparıcı partiyaları – Leyli "Leyli və Məcnun",
Əsli "Əsli və Kərəm", Gülbahar "Gəlin qayası", ġahsənəm "AĢıq Qərib" və s. ifa etmiĢ
və etməkdədir. Xalq mahnıları və muğamların əvəzədilməz ifaçısı olan Səkinə
Ġsmayılova Azərbaycan muğam sənətini dünyanın bir çox ölkələrində
Ġran,
Türkiyə,
Vyetnam,
Yaponiya,
Hindistan,
Avstriya,
Almaniya,
Hollandiya, Ġsveç, Fransa, Norveç, Danimarka, Macarıstan, Lüksemburq, ABġ
və s. dəfələrlə yüksək səviyyədə təmsil etmiĢdir. Səkinə Ġsmayılova ilk dəfə olaraq
qadınlardan ibarət muğam üçlüyü yaradaraq bu kiçik kollektivlə son illərdə bir sıra
xarici ölkələrdə çıxıĢ etmiĢdir. Təcrübəli muğam ustası rəsmi dövlət və yubiley
tədbirlərinin fəal iĢtirakçısı olmaqla bərabər, son illərdə Heydər Əliyev adına
sarayda, Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında keçirdiyi solo konsertlərlə də
tamaĢaçılarının rəğbətini qazamıĢdır. Səkinə Ġsmayılova Azərbaycan Mədəniyyət və
Ġncəsənət Universiteti, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının müəllimidir. Onun
yetirmələri bu gün müxtəlif musiqi kollektivlərində uğurla çıxıĢ edir və populyardırlar.
Prezident mükafatçısıdır.
Filmoqrafiya: Qəzəlxan (film, 1991), Hacı Arif (film, 1995), Nəriman Əliyev (film,
2005), Biz qayıdacağıq (film, 2007), Muğam (veriliĢ, 2007), Xalq Təranələri (film) və
s.
52
12.Tarzən, xalq artisti Bəhram Mansurovun anadan olmasının 105 illiyi
(12.02. 1911-1985)
“Bəhram Mansurov ilk azərbaycanlı musiqiçidir ki, onun ifasında“Çahargah”(1970)
və “Rast”(1978) muğamarı nota alınıb, “Bayatı-Şiraz”,”Humayun” CD- lərə yazılıb,
bütün dünyaya yayılıb
.‖
Xalq artisti
Eldar Mansurov.
Mansurov Bəhram Məşədi Süleyman bəy oğlu — tarzən, Azərbaycan SSR xalq
artisti (10.01.1978)
Bəhram Mansurov uĢaqlıqdan evlərində təĢkil olunan musiqi
məclislərinin Ģahidi olub. Babası MəĢədi Məlik bəy dövrünün
açıq fikirli Ģəxslərindən biri, həm də istedadlı musiqiĢünas, mahir
çalğıçı idi. Azərbaycanın bütün guĢələrindən gələn muğam
biliciləri, musiqiçilər, xanəndələr bu məclislərə toplaĢardılar. Bu
məclislərdən nəinki görkəmli musiqiçilər faydalanmıĢ, həm də
Seyid Əzim, XurĢudbanu Natəvan, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev
kimi məĢhur Ģair və ədiblərimiz onunla yaxın əlaqədə olmuĢ,
onun Ģəninə Ģeirlər yazmıĢlar. Bu məclislər XIX əsrin ikinci
yarısında (1863-cü ildən baĢlayaraq) bir növ "xalq
konservatoriyası" rolunu oynayıb. Bu musiqi ocağı sonralar
çoxları üçün bir həyat məktəbi olub. Bəhram 8 yaĢından tarı sinəsinə basaraq uĢaq
arzularını tarın kövrək tellərinə kökləyib. Bəhram Mansurovun 19 yaĢı olanda Müslüm
Maqomayev onu ilk notlu xalq çalğı alətləri orkestrinə, daha sonra isə Opera və balet
Teatrına solist-tarzən kimi dəvət edir. Bəhram Mansurov opera səhnəsində Hüseynqulu
Sarabski, Yavər Kələntərli, Hüseynağa Hacıbababəyov, Əlövsət Sadıqov, Həqiqət
Rzayeva kimi korifeylərlə iĢləyir. Rübabə Muradova, Sara Qədimova, Əbülfət Əliyev,
Gülxar Həsənova, Zeynəb Xanlarova, Mais Salmanov, Bakir HaĢımov, Qulu
Əsgərov, Arif Babayev, Nəzakət Məmmədova, Baba Mirzəyev və baĢqa sənətkarları
teatra cəlb edərək onları tamaĢalara hazırlayır. Bəhram Mansurov ilk azərbaycanlı
musiqiçidir ki, onun ifasında Azərçaycan muğamları UNESCO xətti ilə vallara və CD-
lərə yazılıb, bütün dünyaya yayılmıĢdır. O, 1978 və 1983-cü illərdə Səmərqənddə
keçirilən Beynəlxalq Muğam Simpoziumunda Azərbaycanı təmsil etmiĢdir. Bəhram
Mansurov Sadıqcandan sonra klassik azərbaycan muğamlarını qoruyub saxlayan və
təbliğ edən yeganə tarzən idi. Onun ifasından bütün muğamlar, dəraməd, diringə, təsnif
və rənglər oğlu, bəstəkar Eldar Mansurov tərəfindən nota salınmıĢdır. 2011-ci il fevral
ayının 12-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ġlham Əliyevin sərəncamı ilə
Bəhram Mansurovun anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə yubiley tədbirləri
keçirilmiĢdir.
Filmoqrafiya:
O olmasın, bu olsun (film, 1956), Muğamlar (film, 1965), Çalır Bəhram
Mansurov (film, 1971), Üzeyir ömrü (film, 1981), Səni kim unudar... (film, 1995), Bakı
bağları. ġüvəlan (film, 2007), Tarın sədaları. Mansurovlar (2013) və s.