86
girişdi. O, Mühafizəkarlar partiyasını 1951-ci ildə yenidən hakimiyyətə qaytardı və
1955-ci ilə qədər baş nazir oldu. Bu vaxt isə xəstəlik ucbatından istefa verməyə
məcbur oldu.
Çörçill 30 noyabr 1874-cü ildə Oksfordşirdə Blenheym sarayında müvafiq
doğum vaxtından bir qədər əvvəl anadan olmuşdu. Onun damarlarında ingilis
dilində danışan iki xalqın qanı axırdı, sülh və müharibə dövründə onların birliyinin
inkişafı bu siyasətçinin daimi niyyəti kimi özünü göstərəcəkdi. Atası lord Randolf
Çörçill, meteor timsallı tori siyasətçisi olmaqla, birbaşa I Malboro hersoqu Con
Çörçillin törəməsi idi. Axırıncı isə XVIII əsrin əvvəllərində Fransa kralı XIV
Luiyə qarşı müharibədə parlaq qələbələr çalmış, onları yalnız yüz il sonra
Napoleonun hərbi uğurları ilə müqayisə etmək olardı, ona görə də həmin
müharibənin qəhrəmanına çevrilmişdi. Onun anası Cenni Cerom Nyu-York
maliyyəçisi və at qaçışı həvəskarı Leonard Y.Hersinun qızı idi.
Gənc Çörçill bədbəxtliklərdən də keçmişdi və kədərli, həmçinin laqeydliklə
üzləşmiş uşaqlığa malik olmuşdu, yalnız sevimli dayəsi xanım Everestin təsiri ilə
xilas ola bilmişdi. O, daha az nüfuzlu olan Herrou məktəbinə daxil oldu, burada
onun təhsildə nəzərə çarpan nöqsanları atasının uşağı ordu karyerasına yönəltmək
barədəki qərarına haqq qazandırırdı. Yalnız üçüncü cəhddən sonra o, Sand-Horst
royal hərbi kollecinə qəbul imtahanlarından keçə bildi və təhsil illərində 130 tələbə
arasında 20-ci dərəcəyə yüksəldi.
1895-ci ildə atasının faciəli ölümü ilində o, orduda xidmətə daxil oldu. İlk
öncə onun fəaliyyəti Kubada başladı, buradan o, iki ay ərzində Kubanın İspaniya
ağalığından azad olub, müstəqilliyə nail olmaq uğrundakı mübarizəsi barədə
qəzetə
məqalələr verirdi. 1896-cı ildə onun polku Hindistana yollandı, burada o, şimali-
qərb sərhədində əsgər və jurnalist kimi xidmət etdi. Hindistanın şimali-qərbindəki
dağlıq Malakand vilayətində puştun tayfalarının üsyanı yatırdılarkən (1897-ci il) o,
hər iki tərəfin qəddarlığının şahidi oldu. “Malakand cəbhə qüvvəsinin əhvalatı”
kimi yazısını genişləndirməklə, oranı tərk etməsi onun müəllif karyerasının
başlanğıcı kimi diqqəti geniş cəlb etdi. O, bu işini bütün ömrü boyu davam etdirdi.
1898-ci ildə o, “Savarola” əsərini yazdı, bu, puritan romanı idi, baş qəhrəman
Savarola obrazında özünü təsvir edir. Sonra lord Kitçenerin Nil ekspedisiya
qüvvələrinə qoşuldu, yenə də həm əsgər, həm də müxbir rolunda çıxış etdi. “Çay
müharibəsi” isə Sudanda aparılan kampaniyanı parlaq şəkildə təsvir edirdi.
Sandhörstdən sonrakı beş il Çörçillin maraqlarının genişləndiyini və kamala
çatdığını göstərdi. Hindistandakı darıxdırıcı həyat onu cana doydururdu, lakin
əyləncə üçün olan vaxtını kitab oxumaq proqramını həyata keçirmək üçün yaxşıca
istifadə edirdi. 1899-cu ildə o, öz qələmi ilə dolanmaq məqsədilə və siyasətə
girmək üçün ordudan tərxis oldu. İngiltərəyə qayıtdıqdan sonra mühafizəkar kimi
İcmalar Palatasına seçilmək üçün Oldhamda mübarizə apardı. O, seçkini uduzdu
və Cənubi Afrika müharibəsində “The Morning Post” (London) qəzetinə xəbərlər
yazmaqda təsəlli tapmalı oldu.
Cənubi Afrikaya gəlişindən sonrakı ayın içində burların tələyə saldığı zirehli
qatarı xilas etməkdə iştirak etdiyinə görə şöhrət qazandı. Ancaq bu vaxt o, özü əsir
götürüldü. Lakin bir ay sonra hərbi dustaqxanadan qaçanda şöhrəti iki qat artdı.
87
Hərbi qəhrəman kimi Britaniyaya qayıtdıqda, 1900-cü ildəki “Xaki” seçkisində
Oldham əleyhinə mühasirə qurdu, mühafizəkarlar Cənubi Afrika müharibəsində bu
yaxınlardakı qələbələrinə görə bunu belə adlandırırdılar. Çörçill bu dəfə məqsədinə
nail oldu. İndi o, parlamentdə idi, öz yazılarına və mühazirə turuna görə 10 min
funt sterlinq qazanması da ona yaxşı köməklik göstərmişdi və artıq siyasətə yol
açmaq mövqeyində idi.
Yalnız Çörçillin oğlan uşağı lətafəti İcmalar Palatasında diqqəti cəlb etdi.
Lakin onun nitqi qüsurlu idi və heç vaxt bu qüsuru bütünlüklə yox edə bilmədi. Bu
qüsur psixoloji utancaqlığından irəli gəlirdi. O, öz çıxışları ilə fərqləndiyini
göstərirdi, onların üstündə nəhəng ağrılar keçirirdi, ekspromt çıxışları isə ona daha
asan başa gəlirdi. Mühafizəkarların lideri lord Balfur onun haqqında demişdi ki, o,
“ağır, lakin çox mobil olmayan (hərbi) topdur”. O, atasının cəzbedici tərcümeyi-
halını “Lord Randolf Çörçill” əsərində (1906-cı il) yazdı. Həm də göstərirdi ki,
onun özü toriliyi fərqli qaydada icra edir.
1904-cü ildə mühafizəkarlar hökuməti özünün müstəmləkə katibi Cozef
Çemberlenin tarixə açıq müdaxilə etməsi dilemması qarşısında qalmışdı. Çorçill
azad ticarət tərəfdarı olmaqla, “Azad Ərzaq Liqasının” yaradılmasına kömək
edirdi. 1904-cü ildə o, Palatanın döşəməsi ilə addımlayıb, liberallar arasında
oturdu, burada o, Çemberlenə və Balfura qarşı öz cəsarətli çıxışlarını təzələməli
oldu. 1906-cı il ümumi seçkilərində o, Mançesterdə yaxşı qələbə çaldı və yeni
liberal hökumətdə nazirlik karyerasına başladı, müstəmləkələr
üzrə dövlət katibinin
müşaviri oldu. O, tezliklə Cənubi Afrikada barışıq və özünüidarə siyasətini
müdafiə etdiyinə görə etimad qazandı. 1908-ci ildə baş nazir Herbert H.Askvitin
başçılığı altında hökumət yenidən qurulduqda, Çörçill Ticarət Şurasının
prezidentliyinə irəli çəkildi, ticarət və sənaye naziri vəzifəsini tutdu. O, sosial
islahatlar aparılmasının yenilməz tərəfdarı idi, 1908-ci ildə o, Minimum əmək
haqqı barədə qanunun qəbul edilməsinin təşəbbüsçüsü oldu. Həmin ili o, gözəl
Klementina Höznerə evləndi.
1909-cu ildə Çörçill Büdcə Liqasının prezidentinə çevrildi. Həqiqətən də o,
öz sinfinin xaini adlanmaqla, torinin düşmənçiliyini qazandı. Onun 1910-cu ilin iki
baş seçkisindəki kampaniyası ona geniş populyarlıq gətirdi. Kabinetdə onun
mükafatı daxili işlər katibi vəzifəsinə irəli çəkilməsi oldu. Burada o, dustaqxana
islahatında mahiyyətcə nailiyyətlər qazansa da, özünü sənaye buntlarını və zorakı
tətilləri yatırtmağa həsr etdi. Bu onu ictimai qaydanın təşkilatçısı olmaq
həddlərindən uzağa apardı.
Buna görə də o, ağır haqq ödəməli oldu.
O, 1910-cu ildə Daxili işlər naziri vəzifəsini icra edəndə Londonda zərgərlik
mağazası qarət edilmişdi. Qarət vaxtı iki polis nəfəri həlak olmuş, biri isə
yaralanmışdı. Cinayətkarların bir evdə olduqları məlum olduqda, əməliyyat
başlandı. Onlar qızğın müqavimət göstərirdilər, bir polis öldürüldü, ikisi isə
yaralandı. Çörçill hadisə yerinə gəlib əməliyyata rəhbərliyi öz üzərinə götürdü.
Evdə sığınacaq tapmış cinayətkarlarla atışma nəticəsində orada yanğın başlandı.
Çörçill yanğını söndürməyi qadağan etdi. Ev yanıb qurtardıqda uçuqların altından
iki yanmış cəsəd tapıldı. Bandanın başçısı isə qaçmışdı. Balfur Çörçillin qəzetdəki
şəklini gördükdə demişdi: “O, (Çörçill) və fotoqraf özlərinin çox qiymətli həyatları