97
Millət tərəfindən inkar olunma Çörçillə ağır təsir göstərdi. Markiz Astolf de
Kyustin yaxşı demişdi ki, “Tarix tərifli söz deyildir və ən böyük kişiləri də kamil
kimi təqdim etmir”. Çörçill öz üzərinə parlament müxalifətinin lideri rolunu
götürməli oldu. O, heç vaxt vətənində bütünlüklə bu rolda olmamışdı. Daxili
siyasətdə aparıcı rol oynayan iqtisadi və sosial məsələlər heç də onun maraqlarının
mərkəzində deyildi. Öz imperial baxışına görə Hindistana və Birmaya müstəqillik
verməkdə gözə çarpan, özünün “kömür vedrəsi” adlandırdığı leyborist siyasətini
bəyənə bilərdi. Lakin xarici siyasətdə nöqteyi-nəzərlərə görə skamyalar arasında
geniş
fərqlər var idi və bu, Çörçillin əvvəldən özünü həsr etdiyi bir sfera idi.
5 mart 1946-cı ildə Çörçill ABŞ-da, Missuri ştatındakı Fultondakı
universitetdə prezident Trumenin iştirakı ilə çıxış edərkən müharibədən sonrakı
dünyaya baxışın iki mərkəzi mövzusuna toxundu: Sovet kommunizminin
təhlükəsinə qarşı sülhün mühafizəçiləri kimi Britaniyanın və Birləşmiş Ştatların
birliyinə olan ehtiyac barədə danışdı, bu, Avropanın sifətini çarpaz qaydada
bürümüş “dəmir pərdəni” aradan götürməlidir.
Fultondakı çıxışında o, “dəmir pərdənin” azad dünyanı kommunist
imperiyasından ayırdığını iddia edirdi. Çörçill SSRİ-ni “müharibənin
bəhrələrindən” istifadə etmək və öz qüdrətinin və doktrinasının qeyri-məhdud
qaydada yayılması imkanını əldə etmək arzusuna görə ittiham edirdi. SSRİ-nin
ekspansiyası və onun özünə yeni müttəfiqlər cəlb etmək cəhdləri barədə Çörçillin
ideoloji postulatlarından Qərb “soyuq müharibənin” məqsədləri üçün istifadə
edirdi.
1941-ci ildə Uinston Çörçill demişdi: “Mən Əlahəzrətin baş naziri ona görə
olmamışam ki, Britaniya imperiyasının ləğvinə başçılıq edim”. 1946-cı ilin
martında isə amerikan auditoriyası qarşısında çıxış edən keçmiş Britaniya baş
naziri bəyan etmişdi ki, bütün qitə boyu “dəmir pərdə” salınmışdır, Almaniya və
Avropa iki düşmən cəbhəyə bölmüşdür. Stalin Çörçillin çıxışını “Sovet İttifaqı ilə
müharibəyə çağırış” kimi qiymətləndirdi. Bu sözlərdən yalnız bir neçə ay sonra
dünya yenidən daha acı şəkildə bölünmüş kimi görünürdü. Belə bir fikir yaranırdı
ki, görəsən Qərb sivilizasiyasının XX əsr böhranı heç vaxt qurtarmayacaqdırmı?
Fultonda Çörçill demişdi:
“Baltik dənizi üstündəki Ştettindən Adriatik dənizi üstündəki Triestədək qitə
üzərinə dəmir pərdə çəkilmişdir. Xəttin arxasında Mərkəzi və Şərqi Avropa
dövlətləri qalmışdır, onların əhalisi sovet sferasına düşmüşdür. Bu, təkcə sovet
təsiri deyildir, çox yüksək və artan dərəcədə Moskvanın nəzarəti deməkdir”.
Çıxışının daha təsirli olması üçün o, boyaları tündləşdirməkdən də
çəkinmirdi. Əlavə etmişdi ki, “Avropanın on qədim paytaxtı indi “dəmir pərdə”
arxasındadır. Qitənin böyük hissəsi asılılıqdadır. Onlar natsizmdən yalnız ona görə
yaxa qurtardılar ki, kommunizmin ifratçılığı altına düşsünlər”.
Hitlerin və onun dostlarının gətirdiyi alman irqi nəzəriyyəsi belə bir nəticəyə
gəlirdi ki, yalnız tam yararlı millət olan almanlar digər bütün xalqlar üzərində
ağalıq etməli, onları idarə etməlidir. Çörçillin irəli sürdüyü ingilis irqi nəzəriyyəsi
isə belə bir nəticəyə gəlirdi ki, ingilis dilində danışan millətlər tam yararlı millətlər