Birincil Ayna
Gözmerceği
Odaklayıcı
İkincil ayna
İkincil ayna tutucu
Teleskop Tüpü
Işık
giriş
yönü
5
İ
skoç astronom James Gregory ilk aynalı
teleskobu icat etti ve bu konudaki maka-
lesini 1663’de yayınladı. Fakat astronom-
lar ve tarihciler icadın sahibini kendisi
olarak kabul etsede Gregory gerçekte hiçbir
zaman bu teleskobu yapmadı.
İngiliz matematikci Sir Isaac Newton
çalışan ilk aynalı teleskobu 1668’de yaptı.
Bu ilk aynalı teleskobun yaklaşık 3cm’lik
bir aynası ve 15cm’lik bir tüpü vardı.
Günümüzde, bütün ‘‘Newton tipi’’ teles-
koplarda iki ayna bulunmaktadır. Bunlar
tüpün en alt kısmında bir iç bükey birincil
ayna ve tüpün uç kısmında düz bir ikincil
aynadır. Işık, tüpün en altındaki birincil
aynadan ikincil aynaya yansıtılır. İkincil
aynada gelen ışığı göz merceğine yansıtır.
20. yüzyılın ilk yarısı boyunca amatörler
kendi Newton teleskoplarını yapmışlardır.
Şimdi ise teleskop üreticileri uygun fiyat-
lara çok yüksek kalite teleskoplar sun-
maktadır. Küçük aynalı teleskoplar
düşük fiyatları ile cazip modeller
sunmaktadır.
Fakat en büyük amatör teles-
koplarda aynalılardır.
Eğer büyük ve ağır bir
ışık kutusu problem
değilse, belkide
12inclik bir
Newton teles-
kop tam aradı-
ğınız olabilir.
Göz önünde bulundurulması Gerekenler
•
Aynalı teleskoplar ışığı renklerine ayırmazlar. Bu ışığın renklerinin ayrı ayrı
odaklanmaması ve en parlak görüntülerde bile haleli renklerin oluşmaması
demektir.
•
Büyüklük olarak kıyaslandırıldıklarında Newton teleskoplar en ucuz modellerdir.
Ayna ile çalışırken üreticilerin tek bir yüzeyi cilalaması yeterlidir fakat apokromatik
lensler 4 veya 8 mercekten oluşurlar ve bu da cilanacak daha çok yüzey demektir.
Ayrıca lenslerden bakarken merceklerin hatasız olması gerekir. Bütün bunlar
lensleri pahalı kılar. Bu yüzden istisnalar hariç 6 inchten büyük açıklıklı bütün
teleskoplar aynalı teleskoplardır. (6. sayfaya bakın).
•
İkincil ayna çok az miktarda ışığı parlak alanlardan karanlık alanlara dağıtan bir
engel oluşturur. Bir gezegen ya da parlak bir nebulaya yüksek büyütme
katsayılarında bakmadığınız sürece bunu anlamanız olası değildir.
•
Newton tipi teleskoplar koma denilen bir kusur gösterirler. Bu kusur, görüntünün
uçlarındaki noktasal ışık kaynaklarının kısa çizgiler olarak oluşmasına neden olur.
Gözlemciler genellikle objeleri merkeze alarak bu sorunun üstesinden gelirler.
•
Teleskop aynaları sabit ve ayarlı olmaları gerektiğinden dolayı, Newtonian teleskop-
lar taşıma sırasındaki darbelere karşı hassastır. Herşeyin
doğru olduğundan emin
olmak için gözlemciler arada teleskoplarının aynalarını ayarlarlar(kolimasyon).
Aynalı teleskoplar hakkındaki herşey
B
İlMenİz gereken
3 AyrınTı
•
Newton teleskoplar sistemli aynalar
yoluyla görüntüyü oluştururlar.
•
Fiyat performans oranı en yüksek
teleskoplar aynalılardır.
•
En büyük teleskoplar da aynalı
teleskoplardır.
Bir aynalı teleskop
açılı birinci aynadan yansıttığı ışığı düz ikinci
aynadan göz merceğine doğru yansıtır.
Astronomy: roen kelly, Celestron’dan sonra
Celestron AstroMaster
130EQ
ekvatoryal
kundaklı bir 5.1 inch
Newtoniandır.
Celestron
Celestron 114LCM
4.5 inch bir Newtonian ile
bilgisayarlı bir kundağın
birleşimidir.
Celestron
Celestron
SkyProdigy 130
5.1 inch birincil
aynası olan bir
Newtoniandır.
Celestron
Işık
Giriş
Yönü
Göz Merceği
Fokus düğmesi
Birinci Ayna
Teleskop Tübü
İkinci Ayna
Düzeltme Camı
İlk Teleskobunuzu seçerken
6
K
onu teleskoplar olunca ‘‘katadioptrik’’
demek hem kırıcı(mercekli) hem de
yansıtıcı(aynalı) optik sistem anlamına
gelir. Bu modeller aynı zamanda hibrit
mercekli ve aynalı tasarlanmış sistemler
olarak bilinirler.
Alman astronom Bernhard Scmidt ilk
bileşik teleskobu 1930 yılında yapdı. İlk
Scmidt teleskop alt tarafında küresel bir
ayna ve önünde düzeltici bir cam katmana
sahipti.
Schmidt teleskop günümüzün en popü-
ler teleskop dizaynının da habercisiydi,
Schmidt-Cassegrain teleskop (SCT). Bu
teleskop aynı zamanda Fransız profesör
Laurent Cassegrain’in tasarımından da ele-
mentler taşımaktadır. SCT’de ışık düzeltici
mercekten tüpe girer ve dipteki birincil
aynaya gelir, sonrasında düzeltici merceğe
bağlı ikincil aynaya yansır. İkincil ayna ışığı
birincil aynanın ortasındaki delikten tüpün
alt tabanındaki gözmerceğine gönderir ve
görüntü gözde bu şekilde oluşur.
Göz önünde bulundurulması Gerekenler
•
Katadioptrik bir teleskobun birincil avantajı az yer kaplayan tasarımıdır. Bu tür alet-
ler genellikle aynı açıklıklı aynalılara göre dörtte bir uzunlukta ve yarısı açıklığa
sahip merceklilere göre çok az daha kısa olurlar. Bu özellikleri katadioptrik teleskop-
ları taşınabilirlik açısından tercih edilir kılar.
•
Katadioptrik teleskoplar mercekli(lensli) teleskoplar gibi kapalı bir tüpe sahiptir. Bu
yüzden aynı boyuttaki bir aynalı teleskoba göre sıcaklıklarının dışarısı ile dengelen-
mesi daha uzun süre alır. Soğumayı hızlandırmak için, Celestron en üst düzey
Schmidt Cassegrain teleskoplarının birincil aynalarının arkasına filtreli soğutma fan-
ları bulundurur.
katadioptrik teleskoplar hakkındaki herşey
İlk eFsane sCT
1970’de, Celestron o yıllarda astronom-
ların gözdesi olacak bir teleskobun
yapımına başladı: Celestron 8 veya
gökyüzü meraklılarının deyimiyle C8.
bu teleskobun tanıtmı bir devrim baş-
lattı. Turuncu tüplü Celestron 8 sCT’nin
bir çok avantajı vardı — 8 inchlik açık-
lık, hafif yapı, o zamanlar satılan tüm 8
inclik aynalılardan daha portatif oluşu
ve yüksek büyütme gücü sağlayan f/10
optik odak. Geniş bir yelpazede kolay
kullanılabilir aksesuarları astrofotoğ-
rafçılığı basit ve popüler kıldı. Herşeyi
barındıran sistemi kullanıcıların enlem-
lerini ayarladıkları bir aparat(wedge)
ve katlanabilir sağlam bir üç ayağa
sahipti. Celestro-
nun günümüz-
deki bir çok
modeli bu kanıt-
lanmış dizaynı
temel alır, bunla-
rın arasında
CGeM, edge HD,
CPC, nexstar se
ve Advanced
serileri de vardır.
B
İlMenİz gereken
3 AyrınTı
•
Katadioptrik teleskoplar görüntü
elde
etmek için lens ve aynalar
kullanırlar.
•
En az yer kaplayan dizayna sahiptir-
ler.
•
Üreticiler çoğunlukla bu teleskopları
komple bir sistem olarak satarlar.
Katadioptrik bir teleskop
lar ışığı odaklamak için ön taraflarındaki düzeltici cam ve aynalarını
kullanırlar. Bu şemada bir Schmidt-Cassegrain teleskobun nasıl çalıştığını görebilirsiniz.
Astronomy: roen
Celestron NexStar
6SE
Schmidt
Cassegrain dediğimiz
dizaynın kullanıldığı
bir teleskoptur.
Celestron
Celestron NexStar
127SLT
5 inchlik
katadioptrik tüplü ve
sekiz pil (ya da ekstra
adaptör) ile çalışabilen
go-to kundaklı bir
teleskoptur.
Celestron
Celestron’nun orjinal C8 modeli
Celestr
on