Dinlari tarixi
Yüklə 2,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IJODIY FAOLIYAT
| Xalq hikmati
97 Ikkinchi hikoya Aziz ukalarini qanday ish bilan band qilishni o‘ylab, oxiri ularga dedi: – Shu ham multfilm bo‘libdimi? Unda shahzodalar hech qanday qahramonlik ko‘rsatmaydi. Mana men zo‘r ertak bilaman, xohlaysizlarmi men uni sizlarga aytib be- raman. «Qadim zamonda bir podshohning go‘zallikda tengi yo‘q qizi bo‘lgan ekan" – Xuddi Oppog‘oyimdekmi? – so‘radi singlisi. – Yo‘q undan ham chiroyli, — deb javob berdi akasi. – Keyinchi, keyin nima bo‘libdi, – deb savol bera bo- shladi ukasi. – Jim o‘tirib eshitsangiz aytaman, – dedi Aziz. "Podshoh qizini turmushga bermoqchi bo‘libdi. Uning qo‘lini so‘rab kelgan shahzodalar, alpqomat yi- gitlar juda ko‘p ekan. Shunda podshoh "Kimda-kim, du- nyodagi eng noyob narsani topib keltirsa, shu yigitga qizimni beraman",– deb e’lon qilibdi. Shu mamalakatda uch aka-uka yashar ekanlar, ular «qani bir baxtimizni sinab ko‘rayilikchi», – deb yo‘lga chiqishibdi. Aka-ukalar bir vaqt yo‘l uchga ayriladi- gan joyga yetib kelishib, har birlari o‘z omadlarini si- nab ko‘rish uchun uch tomonga tarqalib ketishibdi. Katta aka tog‘ oshib, dara oshib, hind mamlakati aho- lisini yalmog‘izdan qutqaribdi. Mamlakat podshohi unga qimmatli narsalar sovg‘a qilib, o‘z mamlakatida IJODIY FAOLIYAT O‘zbek xalq ertaklari g‘arb ertaklaridan nimasi bilan farq qiladi? Siz ukalaringizga qanday ertaklar aytib bergan bo‘lardingiz? 98 qolishini taklif qilibdi. U esa dunyodagi eng noyob narsani qidirib yo‘lga chiqqanini ay- tibdi. Shunda podshoh unga «Oynai jahon»ni sovg‘a qilibdi. Unga bir qaraganda, dunyoda- gi barcha voqyea-hodisalarni ko‘rish mumkin ekan. Shunda katta aka «Men eng noyob nar- sani topdim», — deb o‘ylab orqasiga qaytibdi. O‘rtancha o‘g‘il Chin yurtiga boribdi. U yurt- da bir ajdaho odamlarning tinchini buzayotgan ekan. U ajdaho bilan uch kecha-yu uch kunduz olishibdi va nihoyat uni yengibdi. Shu yurtning podshohi unga ko‘p sovg‘alar beribdi. Ular- ning orasida "Uchar gilam" ham bor ekan. O‘rtancha o‘g‘il, podshohning sovg‘alarini olib, gilamiga o‘tirib uyiga qarab uchibdi. Endi gapni kenja botirdan eshiting. Ken- ja botir borgan yurt Xuroson deb atalar ekan. Xuroson yurtiga bir dev hujum qilib, yurtni vayron qilayotgan, katta bir vodiyni egallab, undagi obi-hayot qudug‘ini ko‘mmoqchi bo‘lib turgan ekan. Kenja botir vaqtni o‘tkazmay, dev bilan olishuvga chiqibdi. Yetti kecha-yu yetti kunduz olishibdi. Oqibat devni yengibdi. Vodiy aholisini devdan qutqaribdi. Odamlar kenja botirga ham sovg‘alar berishibdi. Uning suv idishiga obi-hayot suvidan to‘ldirib, «Kimda- ki, shu suvdan ichsa, kasal bo‘lsa, sog‘ayadi, o‘layotgan bo‘lsa, tiriladi», deb tayinlashibdi. Ikki katta aka kenja botirni yo‘l uch- ga ayriladigan joyda kutishibdi. Lekin, u hali uzoqroqda ekanligini sehrli oyna orqali ko‘rib, uchar gilamga o‘tirib, kenja ukala- rining oldiga uchib borishibdi. Hammalari sog‘-omon ekanliklaridan xursand bo‘lishibdi. Ular bir-birlariga qo‘lga kiritgan o‘ljalari- 99 ni ko‘rsatishibdi. Oyna orqali malikaning holidan xabar olishmoqchi bo‘lishib- di. Shunda ular malika og‘ir betobligi- ni, u qattiq uyquga ketgan-u hech kim uni uyg‘ota olmayotganlini bilishibdi. Aka-ukalar gilamga o‘tirib, podshohning saroyiga uchib boribdilar». – Endi malikani kim o‘padi? deb so‘rabdi singlisi. Aziz singlisiga: – malikalarni sen ko‘rgan multifilmlardagidek o‘pish bu axloqsizlik, uyat bo‘ladi, – deb fikrini davom ettiribdi. «Malikaning oldiga begona yigitlarning yaqinlashi- shi beodoblik hisoblangani uchun aka-ukalar obi-hayot suvini malikaning yaqinlariga berishibdi. Ular suvdan malikaning og‘ziga tomchilatib quyishibdi va uning yuzlarini yuvishibdi. Malika esa bir aksa urib, o‘ziga kelibdi. Podshoh agar mening uchta qizim bo‘lganida har biringizni kuyov qilgan bo‘lardim, endi u yog‘ini o‘zingiz hal qilinglar debdi. Kichik o‘g‘il, «agar oyna bo‘lmaganida biz malikaning holini bilmas edik, unga siz uylaning», debdi katta akasiga. Katta o‘g‘il bo‘lsa, «yo‘q, agar gilam bo‘lmaganida biz bu yerga yetib kela olmagan bo‘lardik, sen uylanaqol», debdi o‘rtan- cha ukasiga. O‘rtancha o‘g‘il bo‘lsa, "Agar obi-hayot bo‘lmaganida oyna ham gilam ham foyda bermas edi. Agar malika rozi bo‘lsa kenja ukamizga turmushga chiqsin", deyishibdi. Malika rozi bo‘libdi. Podshoh to‘y qilib qizini kenja botirga uzatibdi. Ular murod-maq- sadlariga yetishibdi». – Aka, yana qachon shunday ertaklardan aytib bera- siz, — so‘radi singlisi. – Agar odobli bo‘lsangizlar, har kuni aytib beraman, — deb javob berdi Aziz. |