Dr. Emeran Mayer Beyin-Bağırsak

İlişlerimizle duygularımızı gıdalarımızın işlenmesiyle bağlantılandıran
anahtar bir konumdadır.

---

ZİHİN-BEDEN BAĞLANTISI GERÇEKTİR 33
Bağırsaklarınız her milisaniye besinleriniz ve çevreniz hakkında bilgi 
toplar ve bunu günde 24 saat, haftanın yedi günü, siz uyurken bile yapar. 
Bu bilgi toplama işleminin çoğu az sayıda mikrobun bulunduğu ve bu 
mikropların bağırsak-beyin diyaloguna muhtemelen az katkı yaptıkları 
yerde, midede ve ince bağırsağın girişinde gerçekleşir. Ancak, kalın ba­
ğırsağınızda yaşayan trilyonlarca mikrop bu işleme yepyeni bir boyut 
kazandıran çoksayıdamolekül üretm eküzerekalan gıda bileşenlerini 
sindirir. Hayvan deneylerinden bildiğimiz gibi, bağırsak mikroplarının 
yokluğu, besin maddelerinin sindirimi veemilimi de dâhil olmak üze­
re yaşamla uyumludur; ancak bu durum patojenlerden (hastalık yapıcı 
etkenlerden) uzak bir çevrede yaşadığınız sürece geçerlidir. Ne var ki 
mikrop barındırmayan hayvanların (fare, sıçan ve hatta at) beyinlerinin, 
özellikle de duygusal kontrol ile ilgili olan beyin bölgelerinin gelişiminde 
önemli değişikliklerin oluştuğunu artık biliyoruz. Böylesine mikropsuz 
bir çevrede büyümek, beyninizin gelişimine ağır bir darbe vurur.
Bağırsaklarınızdaki m ikropların yaşamı yediğiniz gıdalara bağlı
olup, bu mikroplar tercih ettikleri yiyecekler ile ilgili olarak hayatın ilk
yıllarında az ya da çok programlanırlar. Bununla birlikte, özgün prog
* 
» »
ramlanmaları ne olursa olsun, ister omnivor ister peskateryan olun, 
mikroplar onları beslediğiniz hemen her şeyi sindirebilirler. Onları ne 
ile beslerseniz besleyin, kısmen sindirilmiş yiyecekleri yüz binlerce meta- 
bolite dönüştürmek için sahip oldukları milyonlarca gende depoladıkları 
muazzam miktarda bilgiyi kullanırlar. Bu metabolitlerin vücudumuz 
üzerindeki etkilerine dair bilgilerimiz henüz çok az olsa da bunlardan 
bazılarının sindirim sistemini içerdiği sinirler ve bağışıklık hücreleri ile 
birlikte derinden etkilediğini biliyoruz. Bazı metabolitler ise kan dola­
şımına karışarak beyin dâhil olmak üzere her organı etkileyen uzaklara
" Hem etçil, hem o tçu l.—ç.n.
” D eniz m ahsulleri yiyen ama başka et ü rü n ü tüketm eyen vejetaryen.—ç.n.

---

34 BEYİN BAĞIRSAK BAĞLANTISI
sinyal gönderim sürecini gerçekleştirirler. Mikropların ürettiği bu tür 
moleküllerin çok önemli bir başka özellikleri de hedef organlarda düşük 
dereceli bir inflamasyon durum u başlatabilmeleridir ve bu da obezite, 
kalp hastalığı, kronik ağrı ve de jeneratif beyin hastalıklarıyla ilişkilidir. 
Bu inflamatuar moleküller ve bunların bazı beyin bölgeleri üzerindeki 
etkisi, insan beynine ait pek çok hastalığın anlaşılmasında önemli bir 
ipucu olabilir.
Bu Yeni Bilim Sağlığınız Açısından 
Ne Anlama Gelmekte?
Bağırsak-beyin iletişimi ile ilgili yapılmaya başlanan bilimsel araştır­
maların son birkaç yıldır bilim insanları ve medya için çok ilgi çekici 
konulardan biri olduğu konusunda herkes hemfikir. “Dışadönük” bir 
farenin bağırsak mikrobiyotasını içeren dışkı parçacıklarını “çekingen” 
bir fareye basitçe aktararak onun daha sosyal, daha sokulgan bir fare 
gibi davranabileceğine kim inanırdı? Ya da benzer bir deney yapılarak, 
doymak bilmez bir iştaha sahip obez bir fareden nakledilen dışkı ve mik­
ropların incecik bir fareyi obur bir hayvana dönüştürebileceğine? Veya 
sağlıklı kadınlarda probiyotik ile zenginleştirilmiş yoğurdun dört hafta 
süreyle tüketilmesinin beyinde olumsuz duygusal uyaranlara verilen 
tepkiyi azaltabileceğine?
Bütünleşmiş bir bağırsak mikrobiyota-beyin sistemi ve bu sistemin 
yediğimiz gıdalarla olan yakın ilişkisi hakkında elde edilen bilgiler, zi­
hin, beyin, bağırsaklar ve bağırsakların mikrobiyotasının nasıl etkileşi­
me girdiğini ortaya koymaktadır. Bu etkileşimler, bizi ya giderek artan 
sayıda hastalıklara karşı korumasız hâle getirebilir ya da sağlığımızın 
ideal düzeyde olmasına yardımcı olabilir. Artık bedenlerimize ekolojik 
bir görüş açısıyla bakan, bağırsaklarda ve beyinde yer alan pek çok oyun­

---