Fərdi kompyuterlərin diaqnostikası 3 Ümumi təyinatlı diaqnostik proqramlar 3

Videodrayverlər

Proqram videodrayveri video sistem əsas elementi olub proqram təminatı ilə video adapter arasında əlaqəni həyata keçirir. Ola bilərki videoadapter cəld işləyən qrafiki prosessora və yüksək tutumlu videoyaddaşa malik olsun ancaq pis videodrayver bütün bu üstünlükləri heçə endirə bilər. Videodrayver videoadapterin prosessoruna xidmət edir. Əksər videoadapterlərin və videoadapterin məntiqi mikrosxemlər yığımının istehsalçılarını özlərini web serverlərinə malik olurlar. Bu serverlərdən muasir videokartlar haqqında məlumat almaq olar. Videodrayverlər həmdə display idarə olunması parametrlər üçündə interfeysi təmin edir. Manitorun ekranında xüsusiyyət pəncərəsində manitorun parametirlərivə videoadapterin istifadə olunan rejimləri təyin etmək olar. Bu səhifədə həmdə rəglərin dərinliyini yəni mərtəbələrinin sayını və ekranın icazə vermə keyfiyyətini müəyyənləşdirmək mümkündür. əgər əlagə düyməsini sıxmaq açılan dialoq pəncərəsində konkret video adapterin xüsusiyyətlərini görə bilmir və istədiyi vaxt onların imkanlarından istifadə etmir beləki ümumi səhifəsində şriflərin ölçüsünü kiçik və ya böyük dəyişə bilmir. Əgər videoadapter akselatora malikdirsə cəld işləmə səhifəsində bu rejimi idarə edən sürüşdürücü görmək olar. Xüsusiyyət pəncərəsində diaqnostik səhifəsidə olur. Videodrayverlərin işinə həmdə əməliyyat sisteminin Dxdiag pəncərəsindədə görmək olar.

POST proqramı

İBM firması 1981-ci ildə fərdi kompyuterlərin istehsalına başlayarkən əvvəllər tətbiq edilməyən kompyuter sisteminin etibarlılığını yüksəldən vasitələr nəzərdə tutdu. Bu vasitələrə operativ yaddaşın ram cütlüyünə nəzarət sistemi və POST proqramı aiddir. POST proqramı ardıcıl kiçik proqramlardan ibarət olub ROM BİOS-da saxlanılır. Bildiyimiz kimi, ROM BİOS sistem platasında yerləşir. Bu vasitələr sistemin əsas komponentlərini yoxlayır. Odur ki,əməliyyat sisteminin yüklənməsinə qədər muəyyən vaxt tələb olunur. Komponentləri işə salarkən yəni elektrik şəbəkəsinə qoşarkən avtomatik olaraq sistemin əsas kompanentləri prosesor sabit yaddaş mikrosxemləri sistem platasının müəyyən qovşaqları operativ yaddaş və əsas periferiya qurğuları yoxlanır. Bu testlər çox tez həyata keçirilir. Beləki, bu testlər diaqnostik proqramlara nisbətən çox sadədir. Kompanetlırdə nasazlıq baş verərsə bu haqda xəbəərdarlıq edilir və müəyyən formada xəbərlər alınır. Baxmayaraq ki, post proqramı tam həcimli güclü proqram deyil ancaq ilk yanaşmadan sistem platasında olan ciddi nasazıqları aşkar etmməyə imkan verir əyər aşkar edilən nasazlıq çox ciddidirsə yəni başq asözlə kritikdirsə yəni sistem öz işini davam etdirə bilmirsə bu halda sistemin işi dayandırılır və səhv haqqında məlumatlar verilir. Adətən POST prosedurası üç forma ilə məlumat verir.

1. 
   Səs siqnalları
   
2. 
   Monitorun ekranına çıxan xəbər
   
3. 
   Giriş-çıxış portlarına verilən 16-lıq say sistemindəki kodlar.
   

Səs siqnallarının alınması üçün sistem platasına qoşulan dinamik ist edilir. 16 –lıq kodun alınması üçün mütləq POST platasından ist olunmalıdır. Bu xüsusilışdirilmiş plata PCİ monitorunda yerləşdirilir. Monitorun ekranına çıxan xəbərləri video adapterin tanınmasından sonra baş verir. Nasazlıqlar vaxtı alınan səs siqnalları kombinasiyası sistemində ist olunan BİOS –dan asılıdır. Kompyuter qoşulduqdan sonra normal keçsə yüklənmə qısa səs alınır.