Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 225 bir həqiqətən də dünya türklərinin həyatında əsl bayrama çeril- di. Tədbirlərdən birincisi türkdilli dövlətlərin VI zirvə görüşü- nün, ikincisi isə “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 1300 illiyinə həsr olunmuş təntənəli yubiley gecəsinin aprelin 8 və 9-da Bakı şəhərində keçirilməsindən ibarət olmuşdu. Türkdilli dövlətlərin başçılarının VI Bakı görüşündə qəbul olunmuş “Bakı bəyannaməsi”ndə nəzərdə tutulduğu kimi, 2001-ci il aprelin 26-da İstanbulun məşhur Çırağan sarayında türkdilli ölkələrin dövlət başçılarının VII zirvə görüşü öz işinə başladı (124, s.41). Heydər Əliyev öz çıxışında XX əsrdə türk xalqları və dövlətləri tərəfindən görülmüş işlərdən və yeni əsrdə onların qarşısında duran konkret vəzifələrdən ətraflı danışdıqdan sonra sözlərini müdrikcəsinə deyilmiş bu kəlamlarla bitirir: “Əminəm ki, Türkdilli Dövlətlərin Birliyinin VII İstanbul görüşü bizim dostluq və qardaşlığımızın möhkəm- lənməsinə, türkdilli dövlətlər və xalqlar arasında çoxtərəfli əla- qələrin inkişaf etməsinə qiymətli töhfə verəcəkdir” (124, s.42). Həqiqətən də türkdilli dövlətlər arasında əlaqələrin güclən- dirilməsində, o cümlədən türk xalqlarının bir-birinə getdikcə daha çox yaxınlaşmasında, heç şübhəsiz, XX əsrin sonları mühüm bir dövr təşkil edir. Təkcə 1996-cı ildə bu sahədə o qədər çoxşaxəli, rəngarəng işlər görülmüşdür ki, onlar sadəcə sadalansa böyük bir siyahı alınar. TÜRKSOY-un VIII toplantısında Heydər Əliyevin nitqi də bu baxımdan çox mənalı və ibrətamizdir. O, nitqinə belə bir məlumatla başlayır: “Bu gün Azərbaycan Respublikasının həyatında çox əlamətdar hadisələr baş verir. Günün birinci yarısında Bakıda türk dünyası yazıçılarının III qurultayı açılıb- dır, ikinci yarısında isə TÜRKSOY Beynəlxalq Təşkilatının vövbəti toplantısı işə başlayır. Sonra Azərbaycana təşrif gətir- miş qonaqlarımızla görüşlər və nəhayət, noyabrın 8-də böyük şair Məhəmməd Füzulinin 500 illik yubileyi ilə əlaqədar tən- tənəli mərasimlər keçiriləcəkdir”. Daha sonra Heydər Əliyev bəlkə də çoxlarının tuta bilmədiyi vacib bir məqama toxunur və __________Milli Kitabxana__________ 226 düşünmək üçün hamıya güclü ideya materialı verir. Bu, TÜRKSOY-un toplantısına gəlmiş türk dövlətləri nümayəndə- lərinin hər birinin öz doğma dilində danışması və əslində, ümu- mi kökdən gələn bu rəngarəngliyin hədsiz dərəcədə gözəl səs- lənməsi və hamı tərəfindən anlaşılması məsələsidir (124, s.52). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev türkdilli dövlətlərin İstanbul şəhərində aprelin son günlərində keçirilmiş VII Zirvə görüşündə iştirak etmişdir. İşgüzar səfərdə olan Prezident Heydər Əliyev aprelin 26-da İstanbulun məşhur Çırağan sarayında türkdilli dövlət başçılarının zirvə görüşündə çıxış etmiş və geniş nitq söyləmiş, Türkiyə Respublikasının Prezidenti Əhməd Necdət Sezər və başqa türkdilli dövlətlərin başçıları ilə görüşlər keçirmişdir (112, s.3-12). Heydər Əliyev çıxışında bildirmişdir: “Böyük məmnuniy- yət hissi ilə qeyd edirəm ki, türkdilli dövlətlərin başçılarının 1992-ci ildə keçirilmiş ilk, Ankara görüşündən ötən illər ərzin- də qarşılaşdığımız bütün çətinliklərə baxmayaraq birliyimiz inkişaf edib, möhkəmlənibdir. Keçən illər ərzində ölkələrimiz, dövlətlərimiz və xalqlarımız arasında bir çox sahələrdə əlaqələr genişlənib, əməkdaşlığımız artıq öz səmərəsini göstərməyə başlayıbdır. Bu gön toplaşdığımız VII zirvə görüşü bir daha təsdiq edir ki, müstəqillik qazandıqdan sonra xalqlarımız və ölkələrimiz arasında çoxtərəfli əməkdaşlıq birinci növbədə ortaq mədəniyyətimizin, adət-ənənələrimizin, tariximizin, milli mənəvi dəyərlərimizin bərpası baxımından bir sıra müsbət nə- ticələr vermiş və gələcək üçün aydın perspektivlər açmışdır. Bizim zirvə görüşlərimiz nəticəsində bir sıra nəcib ənənələrin əsası qoyulmuşdur. Onların sırasında dahi şəxsiyyətlərimizin, milli mədəniyyətlərimizin korifeylərinin, bəşər sivilizasiyasının inciləri sayılan möhtəşəm eposlarımızın əlamətdar ildönümlə- rini, xalqlarımızın həyatındakı mühüm və tarixi hadisələri bir- likdə bayram etməyimiz əhəmiyyətli yer tutur. “Manas” epo- sunun 1000, Əmir Teymurun 660, Məhəmməd Füzulinin 500, Abay Kunanbayevin 150, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının __________Milli Kitabxana__________ 227 1300 illiyinin, əsasən, türkdilli dövlətlərin başçılarının zirvə görüşü çərçivəsində bayram edilməsi, bu görüşlərin əhatə dai- rəsini daha da genişləndirmişdi. Belə yubiley tədbirlərinin bir- likdə qeyd olunmasında əsas məqsəd xalqlarımızın əsrlər boyu yaratdığı zəngin mənəvi irsi indiki nəsillərə qaytarmaq, eyni kökə, eyni tarixə malik olduğumuzu bütün dünyaya bir daha nümayiş etdirməkdir. Digət tərəfdən, belə yubiley tədbirlərini keçirməklə, biz inandırıcı şəkildə göstəririk ki, İbn-Sinanın, Nizaminin, Nəvainin, Yunus İmrənin, Füzulinin, Məxtumqulu- nun, Mahmud Qaşqarinin, Abayın və bir çox başqa dahilərimi- zin yaradıcılığı, “Kitabi-Dədə Qorqud”, “Manas”, “Alpamış” kimi ölməz dastanlar təkcə bizim xalqlarımıza məxsus deyil, onlar həm də bütün bəşəriyyətin mədəni sərvətidir (113, s.4). Prezidentlər görüş zamanı hazırlanmış İstanbul Bəyanna- məsinin bütün müddəalarını bütövlükdə dəstəklədiklərini bə- yan etmişlər. Onlar türk xalqlarının mədəni inkişafının pers- pektivlərinə aydınlıq gətirərək belə bir yekdil qərara gəlmişlər: Dövlət başçıları tarixi, dil və mədəni əlaqələrin möhkəmlən- dirilməsinə və bu istiqamətdə işin gücləndirilməsinə tərəfdar olduqlarını, TÜRKSOY-un təhsil və mədəniyyət sahəsində fəaliyyətinin müsbət töhfə verdiyini bildirmiş və bu təşkilatın fəaliyyətini bundan sonra da təşviq edəcəklərini vurğulamışlar; Dövlət başçıları türkdilli ölkələrin mədəni və tarixi irslərini qoruyub saxlamaq sahəsində səylərin davam etdirilməsinə tərəfdar çıxmış və türk dünyasının ümumi dəyərlərini ortaya çıxarmaq, habelə xalqları yaxınlaşdırmaq üçün kütləvi infor- masiya vasitələri və ictimai təşkilatlar arasında əməkdaşlığın zəruriliyini təsdiqləmişlər; Dövlət başçıları türkdilli xalqlar ara- sında dostluğu möhkəmləndirmək məqsədi ilə təhsil sahəsində sıx əməkdaşlığı dərinləşdirməyin vacibliyini təsdiqləmişlər (114, s.8-10). Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|