148
İbrahim, Əbu Ubeyd əl-Qasım İbn Səlləm və Şəfii – Allah onlardan
razı olsun - kimi. Bundan başqa Kitab və Sünnət sarılan Sələfin
yolunu təqib edən imamları qoruyub, Əhli Sünnətin tərcih
etdiklərini tərcih etməkdir.
Mədinədə Məlik İbn Əsən, Şamda Əvzai, Misirdə Leys İbn Sad,
İraqda Sufyan İbn Sevri ilə Həmməd İbn Ziyad – Allah onlardan razı
olsun - bunlara misaldır.
Quran Allahın kəlamı, məxluq deyildir. Onun məxluq və
yaradılmış olduğunu iddia edən bir kimsə dindən çıxaran Allahı
inkar edən kafirdir. Məsələni bilən və cahillərdən olmayan birinin
kafir olduğunda şübhə edən kimsə də kafirdir. Quran məxluqdur,
məxluq deyil bilmirəm deyən də Cəhmidir. Bunların Cəhmi
olduqlarını Əbu Abdullah Əhməd İbn Hənbəl demişdir.
Rəsulullahdan - sallallahu aleyhi və səlləm –, səhabələrindən və
onlardan sonra gələnlərin rəvayətlərinə tabe oluruq. Kəlamçıların
kəlamını tərk edərik, onlarla oturub durmaz və onlardan
uzaqlaşarıq. İman söz və əməldir, dil ilə iqrar, qəlb ilə təsdiq və
rükunları etməkdir. Namaz, malı olan kimsələrin zəkat, yol tapa
bilənlərin Həcc, Ramazan ayında oruc tutmaq və Allahın qullarına
fərz etdiyi bütün fərzlərə əməl etmək imandandır. İman artar və
əskilər.
Qəbr əzabına iman edərik, Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi və
səlləm – ikram olunan Hovuza da iman edərik. Qəbirdə olan sorğu-
suala iman edər, Kiramən Kətibin və Peyğəmbərə - sallallahu aleyhi
və səlləm – xas olan şəfaətə iman edərik. Peyğəmbəin - sallallahu
aleyhi və səlləm – səhabələrini rəhmətlə yad edər, Onlardan hər
hansı birinə söymərik. Çünki Allah buyurdu: “Səhabələrdən sonra
gələnlər deyirlər: "Onlardan (mühacirlərdən və ənsarlardan) sonra
gələnlər belə deyirlər: “Ey Rəbbimiz! Bizi və bizdən əvvəlki iman
gətirmiş (din) qardaşlarımızı bağışla. Bizim qəlblərimizdə iman
gətirənlərə qarşı kinə (həsədə) yer vermə. Ey Rəbbimiz! Sən,
həqiqətən, şəfqətlisən, mərhəmətlisən!". (əl-Həşr 10).
149
Biz iman edirik ki, Allah Ərşi üzərində məxluqatından ayrıdır.
“Onun heç bir bənzəri yoxdur. O, Eşidəndir, Görəndir”. (əş-Şura
11). Əmr sahiblərinə qarşı çıxmağı doğru görmürük. Fitnə zamanı
qarışmarıq. Uca Allahın üzərimizə təyin etdiyi kimsələri dinləyər
və onlara itaət edərik. Əmr sahiblərilə namaz qılar, həcc edib, cihad
edərik. Kiçik böyük baş heyvanlarının zəkatını da onlara verərik.
Səhih hədislərə əsasən Muvahhid olan bir toplumun şəfaət ilə
Cəhənnəmdən çıxacağına iman edərik. Bizlər Əziz və Cəlil olan
Allaha iman edərik. Sufyan əs-Sovri – rahmətullahi aleyhi – bir
kimsənin: “Mən Allah dərgahında həqiqi və imanı əksik olmayan
bir möminəm” deməsini yaxşı görməzdi. Əvzaidə – rahmətullahi
aleyhi – bu görüşdədir.
Bidət əhlinin əlaməti Əhli Sünnətə Müşəbbihə adını
vermələridir. Qədərilərin əlaməti Əhli Sünnətə Cəbəri adını
vemələri, Zındıqların əlaməti hədis əhlinə Haşaviyə vermələridir.
Onlar bu sözləriylə Peyğəmbərdən - sallallahu aleyhi və səlləm –
gələn rəvayətləri zəif görmək istərlər. Allahın Muhəmmədə -
sallallahu aleyhi və səlləm –, onun ailəsinə salam və salavatı olsun!
237
Əbu Cəfər Muhəmməd İbn Cərir Ət-Təbəri
– rahmətullahi aleyhi –
Təbəri “Təfsir”, “Tarix” və bir çox əsərlərin müəllifidir.
Müctəhid bir kimsə olub heç kimi təqlid etməzdi. İbn Huzeymə –
rahmətullahi aleyhi – deyir ki: “Mən yer üzündə Muhəmməd İbn
Cərirdən daha alim bir kimsə olduğunu bilmirəm”. H. 310-cu ildə
dünyasını dəyişmişdir
238
.
Lələkai – rahmətullahi aleyhi – dedi ki: Bizə Ubeydullah İbn
Muhəmməd İbn Əhməd xəbər verdi ki: Bizə Qadı Əbu Bəkr
Əhməd İbn Kamil xəbər verdi ki: Əbu Cəfər İbn Muhəmməd İbn
237
“Şərhu Usuli Etiqadi” 2/197.
238
“Şəzərətuz Zəhəbi” 2/260.
150
Cərir – rahmətullahi aleyhi – dedi ki: Bu barədə söz açacağımız Uca
Allahın kitabı və Onun nazil etdikləridir. Bizə görə doğru söz də
budur. Quran Allahın kəlamı olub yaradılmamışdır. Necə yazılırsa
yazılsın, necə oxunursa oxunsun, səmada və ya yerdə olsun, istər
Lövhi Məhfuzda hifz edilsin, istər ilk məktəb uşaqlarının
lövhələrində yazılsın, istər daş üzərində və ya bir kağız üzərində
yazılsın, qəlblərdə hifz edilsin və ya dildə tələffüz edilsin (məxluq
deyil, Allahın kəlamıdır). Kim bundan qeyri sözlər söyləyərsə,
yerdə və ya səmada olsun bizim dillərimizlə oxuduğumuz,
mushaflarda yazdığımız Qurandan başqa bir quran olduğunu
iddia edər və qəlbi ilə buna etiqad edərsə, istər içində saxlasın,
istərsə də dili ilə bunu söyləsin əgər bunu din olaraq qəbul edərsə o
kimsə Allahı inkar edən bir kafirdir, qanı halaldır. Allahdan
uzaqdır, Allah da ondan uzaqdır. Çünki Allah buyurdu: “Bəli, bu
şanlı Qurandır. O, mühafizə edilən lövhədədir”. (əl-Buruc 21-22).
“Əgər (basqına uğrayan) müşriklərdən biri səndən aman istəsə, ona
aman ver ki, Allah kəlamını (Quranı) dinləsin. Sonra (islamı qəbul
etmədiyi təqdirdə) onu əmin olduğu (müşriklərin yaşadığı) yerə
çatdır. Çünki onlar (haqqı) bilməyən bir tayfadır!”. (ət-Tövbə 9).
Beləliklə Uca Rəbbimiz bizlərə onun Lövhi Məhfuzda yazılı
olduğuna və Muhəmmədin - sallallahu aleyhi və səlləm – dilindən
eşitmiş olduğunu xəbər verir. Hər ikisi də eyni Qurandır.
Qiyamət günü möminlərin Rəbblərini görəcəkləri barəsində
doğru inanc və dinimizin bir vacibi olaraq Əhli Sünnə Vəl
Cəmaatın qəbul etdiyi Cənnət əhlinin Peyğəmbərin - sallallahu
aleyhi və səlləm – verdiyi səhih xəbərlərə görə Rəbblərini görəcəklər.
Hər bir şeyi təqdir edən və tədbir edən Allahdır. Onun iradəsi
olmadan heç bir şey olmaz, Onun məşiəti olmadan heç bir şey
meydana gəlməz. Yaratmaq da, əmr etmək də Onundur. İman –
söz və əməldir. Artar və əskilər
239
.
239
“Şərh Usuli Etiqadi” 2/206.
Dostları ilə paylaş: |