Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova

77 
 
- müvəqqəti idxal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş mallardan normal 
istifadə  nəticəsində  baş  verən  dəyişikliklər  istisna  olmaqla,  onların  hər  hansı  başqa 
dəyişikliyə məruz qalması nəzərdə tutulmadıqda;  
- müvəqqəti idxal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş  mallar təkrar ixrac 
edildiyi zaman, onların eyniləşdirilməsini təmin etmək mümkün olduqda;  
-  gömrük  qanunvericiliyində  nəzərdə  tutulmuş  hallar  istisna  olmaqla,  prosedur 
sahibi gömrük ərazisindən kənarda təsis edildikdə.  
Malların  müvəqqəti  idxal  xüsusi  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsi 
qaydalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. Həmin qaydalarda beynəlxalq 
müqavilələrin  müddəaları,  malların  xassələri  və  xüsusiyyətləri,  onlardan  istifadə  şərtləri 
nəzərə alınmalıdır.  
Müvəqqəti  idxal  xüsusi  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilmiş  malların  təkrar 
ixracının  və  ya  növbəti  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsinin  müddətini  gömrük 
orqanları  müəyyənləşdirirlər.  Bu  müddət  müvəqqəti  idxal  xüsusi  gömrük  prosedurunun 
məqsədi üçün kifayət qədər olmalıdır. 
Malların  eyni  məqsəd  üçün  və  eyni  şəxsin  məsuliyyəti  altında  olmaqla,  müvəqqəti 
idxal  proseduru  altında  yerləşdirilə  biləcəyi  maksimum  müddət  24  (iyirmi  dörd)  ay təşkil 
edir. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müxtəlif kateqoriyadan olan mallar üçün daha az və 
daha çox müvəqqəti idxal müddətləri müəyyən edə bilər.  
Şəxs  göstərilən  müddət  ərzində  müvəqqəti  idxal  xüsusi  gömrük  prosedurunun 
məqsədinə  nail  olmadıqda,  gömrük  orqanları  onun  əsaslandırılmış  müraciəti  üzrə  həmin 
müddəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada 12 (on iki) aya qədər 
uzadır.  

---

78 
 
Nəzərdə  tutulmuş  müddət  başa  çatanadək,  müvəqqəti  idxal  xüsusi  gömrük 
proseduru  altında  yerləşdirilmiş  mallar  təkrar  ixrac  edilməli  və  ya  başqa  gömrük 
proseduru altında yerləşdirilməlidir. 
Gömrük  rüsumlarından  və  vergilərdən  qismən  azad  edilməklə    müvəqqəti    idxal 
xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş mallara tətbiq olunan gömrük rüsumları və 
vergilər  üzrə  aylıq  ödənişlərin  məbləği,  onların  müvəqqəti  idxal  proseduru  altında  
yerləşdirildiyi  tarixdə  sərbəst  dövriyyəyə  buraxılışı  üçün  ödənilməli  olan  gömrük 
rüsumlarının və vergilərin məbləğinin 3 (üç) faizi miqdarında müəyyən edilir.  
Gömrük rüsumlarından, vergilərdən qismən azad edilməklə müvəqqəti idxal xüsusi 
gömrük    proseduru  altında  yerləşdirilmiş  mallara  görə  alınan  gömrük  rüsumlarının  və 
vergilərin  ümumi  məbləği,  onların  müvəqqəti  idxal  proseduru  altında  yerləşdirildiyi 
tarixdə sərbəst dövriyyəyə buraxılışı üçün ödənilməli olan gömrük rüsumlarının, vergilərin 
məbləğindən artıq olmamalıdır.  
Müvəqqəti idxal edilən malların gömrük rüsumlarından və vergilərdən tamamilə və 
ya qismən azad edilməsi qaydasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. 
Son istifadə xüsusi gömrük proseduru (195). 
Son  istifadə  xüsusi  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilmiş  mallar  bu  prosedurun 
məqsədinə  uyğun  olaraq  gömrük  rüsumlarından  və  vergilərdən  azad  edilməklə  sərbəst 
dövriyyəyə buraxılır. Bu zaman həmin mallar gömrük nəzarəti altında qalır.  
 Son istifadə xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş mallar üzərində gömrük 
nəzarəti aşağıdakı hallarda başa çatır:  
-  mallar  gömrük  rüsumlarından  və  vergilərdən  azad  edilmənin  tətbiqi  üçün  
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş məqsədlərə istifadə olunduqda;  
-  mallar  ixrac  və  ya  məhv  edildikdə,  yaxud  onlardan  dövlətin  xeyrinə  imtina 
olunduqda;  

---

79 
 
-.  mallardan  gömrük    rüsumlarından  və  vergilərdən  azad  olunmanın  məqsədləri 
üçün istifadə edilmədiyi aşkar olunduqda və bununla  əlaqədar qanunvericilikdə nəzərdə 
tutulmuş gömrük rüsumları və vergilər tam ödənildikdə;  
-  mallar  gömrük  idxal  rüsumları,  vergilər  alınmadan  və  ticarət  siyasəti  tədbirləri 
tətbiq  edilmədən  gömrük  ərazisində  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının  müəyyən  etdiyi 
yerlərdə (beynəlxalq hava və dəniz limanlarında və başqa yerlərdə) və qaydada yaradılan 
və fəaliyyət göstərən rüsumsuz ticarət mağazalarında gömrük nəzarəti altında satıldıqda.  
Malların  son istifadə xüsusi gömrük proseduru altında   yerləşdirilməsi qaydalarını 
Nazirlər kabineti müəyyən edir. 
7. EMAL 
Gömrük  orqanları    emal    xüsusi  gömrük  proseduru  üzrə  yerinə  yetirilən 
əməliyyatların  hasilat  normasını  və  ya  orta  hasilat  normasını  müvafiq  icra  hakimiyyəti 
orqanının təsdiq etdiyi qaydada müəyyənləşdirirlər.  
Hasilat  norması  və  ya  orta  hasilat  norması  emal  əməliyyatlarının  həyata  keçirildiyi 
və ya  həyata keçirilməli olduğu faktiki şərait əsasında müəyyənləşdirilir.  
Daxildə emal xüsusi gömrük proseduru və onun əhatə dairəsi.      
Daxildə  emal  proseduru  altında  yerləşdirilən  xarici  mallar  aşağıda  göstərilənlər 
tətbiq olunmadan gömrük ərazisində bir və ya bir neçə emal əməliyyatında istifadə edilir: 
- idxal gömrük rüsumları;  
-  malların  idxalı  üzrə  qanunvericilikdə  nəzərdə  tutulmuş  əlavə  dəyər  vergisi  və 
aksizlər;  
- ticarət siyasəti tədbirləri. 
Malların təmiri və məhv etmə halları istisna olmaqla, daxildə emal prosedurundan 
yalnız  o  halda  istifadə  etmək  olar  ki,  istehsal  materiallarından  istifadə  edilməsinə 

---

80 
 
baxmayaraq  daxildə  emal  proseduru  altında  yerləşdirilmiş  malları  emal  məhsulları  ilə 
eyniləşdirmək mümkün olsun.  
 Aşağıda  göstərilən  mallar  da  daxildə  emal  xüsusi  gömrük  proseduru  altında 
yerləşdirilə bilər: 
-  sərbəst  dövriyyə  üçün  buraxılış  gömrük  prosedurunun  texniki  şərtlərinə 
uyğunluğunun  təmin  edilməsi  məqsədi  ilə  emal  əməliyyatlarına  məruz  qalmalı  olan 
mallar; 
- bu malların qorunması, xarici görünüşünün və keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, satış 
və  daşınma  üçün  hazırlanması  məqsədi  ilə  adi  işləmə  formalarına  məruz  qalmalı  olan 
mallar. 
Malların  daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında  yerləşdirilməsi qaydalarını 
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. 
Gömrük  orqanı  daxildə  emal  xüsusi  gömrük  prosedurunun  başa  çatma  müddətini 
müəyyənləşdirir. Bu müddət 2 (iki) ildən artıq olmamalıdır. 
Bu  müddət  xarici  malların  daxildə  emal  xüsusi  gömrük  proseduru  altında 
yerləşdirildiyi  tarixindən  başlayır  və  emal  əməliyyatlarının,  habelə  bu  prosedurun  başa 
çatdırılması üçün tələb edilən vaxtı əhatə edir.  
 Şəxsin  əsaslandırılmış  müraciəti  olduqda,  gömrük  orqanları  müvafiq  icra 
hakimiyyəti  orqanının  müəyyən  etdiyi  qaydada  bu  müddətin  uzadılması  barədə  qərar 
qəbul  edir.  Malların  daxildə  emal  xüsusi  gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsi  üçün 
gömrük  orqanlarının  verdiyi  icazədə  onun  başlama  və  sona  çatma  müddətləri 
göstərilməlidir.  
Gömrük  orqanının  verdiyi  icazəyə  uyğun  olaraq  daxildə  emal  xüsusi  gömrük 
proseduru  altında  yerləşdirilmiş  mallar,    yaxud  onların  bir  hissəsi,  habelə  emal  edilmiş 

---