Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova

63 
 
- daxili  tranzit xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş və ya bu Məcəllənin 
130-cu maddəsinə uyğun olaraq, gömrük ərazisindən müvəqqəti ixrac olunan mallara. 
Xarici  mallar  gömrük    ərazisindən  aparıldıqda,  gömrük  orqanları  onların  ixrac 
rəsmiləşdirilməsini həyata keçirir və digər səlahiyyətli gömrük orqanlarına təqdim etmək 
üçün təkrar ixrac bildirişi verirlər.  
 Bu şərtlər aşağıdakı mallara tətbiq edilmir:  
-  gömrük    ərazisindən  beynəlxalq  tranzit  xüsusi  gömrük  proseduru  altında 
yerləşdirilərək keçirilən mallara;   
-  sərbəst  zona  daxilində  bir  nəqliyyat  vasitəsindən  digərinə  boşaldılıb  yüklənmiş, 
yaxud sərbəst zonadan birbaşa təkrar ixrac edilən mallara; 
-  müvəqqəti  saxlanc  yerlərindən  birbaşa  təkrar  ixrac  edilən,  müvəqqəti  saxlanc 
xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilmiş mallara. 
Təcrübədə malların təkrar ixracı ömrük prosedurunun iki tipindən istifadə edilir: 
-  bəyan edilmiş təkrar ixrac; 
-  faktiki təkrar ixrac. 
Bəyan  edilmiş  təkrar  ixracda  mallar  ilk  dəfə  Az-nın  gömrük  ərazisinə  gətirilərkən, 
gömrük orqanlarına  bilavasitə və yalnız təkrar ixrac üçün gətirildiyi bəyan edilir. Bu halda 
idxal rusum və vergiləri tutulmur, iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmir. 
Faktiki  təkrar  ixrac  tipində  Az-nın  gömrük  ərazisinə  gətirilən  malların  təkrar  ixrac 
üçün  gətirilmiş  olması  bəyan  edilmir.  Onlar  əvvəlcə  digər  gömrük  prosedurları  altında 
yerləşdirilə  bilər,  bir  şərtlə  ki,  onlar  xarici  mallar  olaraq  qalırlar.  Malların  milli  gömrük 
ərazisinə  bu  cür  gətirilməsi  zamanı  gömrük  rusum  və  vergiləri  ödənilmişsə,  bu  məbləğlər 
təkrar ixrac zamanı aşağıdakı şərtlər daxilində geri qaytarılır: 
-  təkrar ixrac olunan mallar, təbii aşınma və normal şəraitdə daşınma zamanı ola 
biləcək təbii itkilər nəzərə alınmaqla, gətirilmə anındakı halda olmalıdır; 
-  təkrar ixrac gətirilmə anından keçən iki il müdətində həyata keçirilməlidir; 
-  təkrar ixrac edilən mallar qazanc məqsədi ilə istifadə edilməmiş olmalıdır. 

---

64 
 
Adətən, təkrar ixraca icazə gömrük ödənclərinin, mal və nəqliyyat vasitələrinin girov 
qoyulması,  bank  və  digər  kredit  təşkilatlarının  zəmanəti,  tələb  olunan  məbləğin  depozitə 
qoyulması yolu ilə ödənilməsinin təmin edilməsi şərti ilə verilir. 
Az-nın  gömrük  ərazisinə  gətirilən,  gömrük  rəsmiləşdirilməsi  zamanı  təkrar  ixrac 
məqsədləri  üçün  gətirildiyi  bəyan  edilən  malların  təkrar  ixrac  gömrük  proseduru  altında 
yerləşdirilməsinə aşağıdakı tələblərə riayət edilməsi şərti ilə icazə verilə bilər: 
-malların  bilavasitə  və  yalnız  təkrar  ixrac  məqsədi  ilə  gətirildiyini  təsdiq  edən 
müqavilələrin gömrük orqanına təqdim  edilməsi (iki xarici ticarət kontraktı- idxal və ixrac 
üçün); 
- maraqlı şəxsin malların gömrük ərazisindən çıxarılacağı barədə öhdəliyi; 
-  təkrar  ixrac  məqsədi  ilə  malları  gətirən  təşkilatın  həmin  malların  müəyyən  edilən 
müddətdə  çıxarılacağı,  malların  Az-nın  gömrük  ərazisində  qalacağı  təqdirdə  tələb  edilən 
rüsum  və  vergilərin  ödəniləcəyi  barədə  zamənət  məktubunun  gömrük  orqanına  təqdim 
edilməsi(zəmanət öhdəliyi forması əlavə edilir). 
Təkrar  ixrac  məqsədi  ilə  gətirilməsi  bəyan  edilmiş  mallar,  onların  təcili  aparılması 
mümkün olmayan hallarda – yalnız gömrük anbarlarında və gömrük anbarı prosedurunun 
tələbləri  yerinə  yetirilməklə  saxlanıla  bilər.  Təkrar  ixrac  məqsədilə  gətirilmiş  malların 
gömrük  rəsmiləşdirilməsi  zamanı  malı  gətirən  şəxs  müvafiq  gömrük  orqanına  müraciət 
etməlidir.  Az-can  R-nın  gömrük  ərazisinə  təkrar  ixrac  üçün  gətirilmiş  malların  bu  ərazinin 
hüdudlarından  kənara  aparılması  DGK  tərəfindən  “İcazə  vərəqəsi”  verildikdən  sonra 
rəsmiləşdirilir. 
“İcazə  vərəqəsi”  almaq  üçün  DGK-nə  edilmiş  müraciətlə  birgə  aşağıdakı  sənədlər 
təqdim edilməlidir: 
-  təkrar ixrac məqsədilə gətirilmiş malların idxal yük-gömrük bəyannaməsi; 
-  yol-nəqliyyat sənədləri (qaimə); 
-  invoys; 
-  bağlanmış müqavilə; 
-  malın keyfiyyət və mənşə sertifikatları; 
-  malın dəyərinin qabaqcadan ödənilməsi və ya akkreditiv açılması barədə bank 
sənədi; 
-  təkrar  ixrac  məqsədilə  gətirilmiş  malı  rəsmiləşdirilmiş  gömrük  əməkdaşının 
şə
xsi nöməli möhürü ilə təsdiq olunmuş yazılı rəyi; 
-  malların təkrar ixracına icazə verilməsi üçün lazım olan digər sənədlər. 

---

65 
 
 
Sərbəst dövriyyəyə buraxılışından 1 (bir) il  ərzində gömrük  ərazisindən təkrar ixrac 
olunan  mallar  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanının    (Nazirlər  Kabineti)  müəyyən  etdiyi 
şərtlərə  cavab  verdikdə,  həmin  malların  idxalı  üçün  ödənilmiş  gömrük  rüsumları  və 
vergilər qaytarılır.  
Malların  təkrar  ixrac gömrük  proseduru  altında  yerləşdirilməsi qaydalarını  Nazirlər 
Kabineti müəyyən edir. 
Gömrük    ərazisindən  malların  aparılması  üçün  gömrük  bəyannaməsi  və  ya  təkrar 
ixrac  bildirişinin  tələb  olunmadığı  hallarda  gömrük  orqanlarına  qısa  ixrac  bəyannaməsi 
təqdim edilməlidir.  
Riskin  təhlili  və  gömrük  nəzarətinin  düzgün  tətbiqi  üçün  zəruri  olan  məlumatları 
özündə əks etdirən  qısa ixrac bəyannaməsinin formasını və təqdim olunması qaydalarını 
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. 
Qısa ixrac bəyannaməsi məlumatların elektron emalı üsulundan istifadə olunmaqla, 
elektron sənəd formasında təqdim edilir.  
Qısa  ixrac  bəyannaməsi  gömrük  orqanlarına  kağız  üzərində  yazılı  formada  da 
təqdim  edilə  bilər.  Həmin  bəyannamə  risklərin  idarə  olunmasını,  məlumatların  gömrük 
orqanları  arasında  mübadiləsini  elektron  formada  verilən  qısa  ixrac  bəyannaməsinə 
analoji səviyyədə təmin etməsi şərti ilə gömrük orqanları tərəfindən təsdiq olunur. 
Qısa ixrac bəyannaməsi aşağıdakı şəxslərdən biri tərəfindən təqdim edilə bilər: 
- malları gömrük  ərazisindən aparan və ya onun daşınmasına görə cavabdeh olan 
şəxs; 
- malları ixrac edən və ya göndərən, yaxud bu şəxsin adından çıxış edən digər şəxs; 

---