2) Qafqaz d ağları
k
İ, bəhri-X əzərdən bəhri-Siyaha
Kimi çəKİlibdir.
Qafqaz
dağlarınm
ən uca
m əhəlli
Elbu-
ru s təpəsidir. Bu
İKİ silsilən in
bəyanı A vropa qitəsində
z İK r
olunubdur.
3) Qafqazda vaqe A ra ra t və
yainKİ
A ğ rı dağıdır.
4) A nadoluda vaqe olan cəbali-Lübnan;
5) D urus silsiləsi;
6) Ə rəbistanda vaqe olan cəbəli-Üora;
7) A nadolu ilə Iran məmləKətinin arasın d a guhi-
Əlvənd;
8) Ə fqanistanın şim al tərəfində HinduKeş dağları;
9) TürKİstan ilə Çin arasın d a guhi-B illur;
10) Çin ilə H in d istan arasın d a H im alay dağları;
11) Çin
məmlƏKətində
T ranşan dağları;
12) Çin ilə Sibirya arasında A ltay d a ğ la n ;
13) Stanovi dağları;
14) Sibiryada vaqe olan Zablovnovi d ağları.
A siya qitəsində neçə yanar dağ var?
A siya qitəsində KamçatKa yarım adasında və Yapo-
niya adalarında, xüsusən N ifon adasında və bəhri-
m ühiti-H indidə A ndam an cəzayirində m ütəəddid (müx-
təlif) y an ar dağlar v ard ır.
MƏQALƏLƏR
QAZET, YAXUD QƏZETƏ NƏDİR?
Bu
suala
h ər
m illət içində
cavab verən çox olur.
Yəni nəiıiKİ yalnız
qazet Kəlməsini
m əna
edib, cavab
verməKİə?
X eyir, bəİKƏ m ənasınm zim nində b u n u n şərh
və bəyanma m əxsus və fayda və m ühəssinatına dair ne-
çə-neçə
m ÜK əm m əl
risalələr və nə
qədər
m üfəssəl məqa-
lələr yazılıb
və sual
məqamında
da yenə yıla b ilir. Amma
müsəlmanlara
arasında,
ümumən,
İra n
və
Qafqaz
müsəl-
manlarınm içində
xüsusən
qazet
K əlm əsini
sair
Kəlmələr
Kİmi
itminani-qəlb
və
səfayi-xatir
ilə zİKr etməK
olmaz.
Qəzetənin m ənfəəti və lüzum u barəsində söhbət
açm aq iştib ah
və
işKaldan xali qalm az. Y əqindir
kİ, о
söhbət ax ırd a m üstəm e və m üxatəblərin
təərrüz və Ki-
nayələri ilə xətm olunar. M əgər iıiKİ bu qədər əhali için-
də əqəlli-qəlil, yəni m indən b ir adam ta p ılır
k İ ,
qəzetə
oxum ağa adət edib və onun lüzum una b ərx ü rd və istifa-
dəsinə m ayil və nayil olublar. O nlara da
cam aat bir
özgə nəzər ilə b ax ırlar. Bəzisınə deyirlər
kİ,
bu xandır,
b ir p arasın a bu da bəydir. B ir özgəsinə bu da qulluqçu-
d u r, bu da u çiteld ir, bu da firəngim aabdır, b u n u n da
əqidəsi x arab d ır, bu da lam əzhəbdir, nədir, nədir.
X ülasə,
uzun bir mərİKƏ... və
illa
yerdə
qalan əha-
linin hamzsı qəzetədən rugərdan
olub və bəİKƏ
qazet
Kəlməsindən tənəffür edirlər.
Bu günə
müsəlmanlar ara-
sında
ərəbi
olsun, farsi olsun, türKİ olsun, adına
k İ ,
qa
zet
dedin,
iş tamamdır.
Ondan
sonra
h ə r nə desən
mə-
həlli-etina
və
layiqi-təvəccöh deyildir.
Qazet almaq, qəzetə oxum aq üləm a
m ülahizəsində
K üfrdür. Tüllab nəzərində günah, tü ccar içində təzyin-
övqat, əsnaf arsın d a ləğviyyat və avam yanm da lap heç
zaddır.
Özgə y erləri
bilm irəm .
Hələ bu
tərəflərd ə b ir
pa
ra alim num a nadan
tələbələrin
nəzərində
(kİ
zatən
türK
oğlu
türK dür)
türKİ dilində hər nə yazılrm ş olsun şaya-
n i-etin a
deyildir.
Qəzetə
kİ,
olsa, pənah
bər
Xüdaü
H əm çinin onun
əqidəsinə görə farsi dilində yazılan
ruznamələrə də baxmaq günahdır.
B unu
da mübaliğəsiz
deyirəm,
H ərgah
eşitsə
k İ ,
ərəb
lisam nda qəzetə nəşr
olunur, günahi-Kəbirə hesab edib və onun mühərririni
Kafiri-mütləq bilir.
Ondan
ötrü
k İ ,
ərəb lisanı
A llah
və
peyğəmbər lisanıdır kİ, onunla
Q urani-m əcid
nazil olub.
О
dildə nəzetə yazmaq, əlbəttə, cürmi-əzimdir.
O dur
k
İ,
b ir p a ra m aarifp ərəst binəvalar və m illətd u st biçarələr
labüd qalıb, qazet Kəlməsini zİKr etm əyi dillərinə adət
verm əyiblər.
Söhbət əsnasında m üxatəbin nəzəri-diqqətini cəlb
etməK üçün həvadisnamə, ruznamə, cəridə ləfzlərini is-
tem al edə-edə b ir
haləti-nazİKanədə
bilirlər.
Məsələn, «Tehranda nəşr olunan «Şərafət» ruzna-
m əsinin m öhtərəm m ü d iri Ira n yəhudilərinin əleyhinə
b ir m əğbul və m üfəssəl məqalə yazm ışdı, YainKİ M isirdə
təb olunan «Ənnil» cəridəsinin m ü h ə rriri Hicaz dəm ir
yolunun barəsində
məlumati-Kafiyə
verm işdi» m isallı
sözlər deməKİə cam aatı qazet oxum ağa rağib etməK is-
təy iriər. B u nunla belə, yenə insafi-m üstəm e b ietin a qu-
laq verə-verə, tez-tez başm tərpədib, ha-ha, bəli-bəli dey-
ib, tərhi-söhbətinə təğ y ir verməK arzu su n d ad ır. Hələ bə-
zi Ьекаг, m ü ftəx o r və sahibi-nüfuz şəxslər v a rd ır
k
İ,
ra h ro la rd a və güzərgahlarda tənbəlləşib və yainKİ bir
p ara dÜKanlarm qabağxnda əngəl və m əhəlli-heyətində
əyləşib qoluna-qolay adam lardan
Keçəndə
b ir haləti-
m üstəhzibanə və təm əsxüranə ilə çağırır:
Н а, ay filan
kəs
!
H ardan gəlirsən? B uyur əyləş!
GörəK nə v ar,
nə
yox. Qəzetlərdə
nə
y azırlar?
B unu da soruşm aqdan m üradı odur
Ki,
həm cüvar
dÜKançılara və oradan gəlib Keçənlərə Özünü «Mərd» ta-
n ıtd ırıb
v ə
onlara qandırsın
Ki,
yəni mən də qazet bəd-
h ax ların d an və m aarif düşm ənlərindən varam .
A m m a b ir neçə gün bundan əqdəm bu günə əşxas-
dan b irisin ə b ir nəfər yaxşı cavab verdi:
Bu soruşm uşdu
Kİ,
bu
günKÜ
qəzetələrdə
nə
yazıb-
lar?
0 , da, - yazıblar
Kİ,
Ьекаг və boşboğaz adam ları tu-
tacaq lar, - cavabi ilə müqabilə eylədi.
Xülasəyi-Kəlam, istə r yüz belə cavab v erilsin və
yainKİ
qazet ləfzinin əvəzinə «Cəridəyi-məzidə», «Həva-
disnam əyi-m übarəK», «Ruznaməyi-müqəddəs» deyilmə-
sin
Kİ,
h ə r nə istərsə deyilsin, qazet
Kəlməsi
b u n ların
ham ısını e h tira fı badi-fənaya veribdir.
İ n d i
istəyirəm «Qazet» və
yainKİ
«Qəzetə» Kəlmə-
sini m əna edəndən sonra hər b ir in saf və vicdan sahibi
olan şəxsləri Kİ, heç qazet oxum urlar, fuadım a çağırıb,
o n la n n Özlərini m ünsif və haKİm təy in edim və sual
eləyim
Kİ,
aya
ö z ü n ü z ü
nə səbəbə bica
v ə
əbəs yerə və bu
Dostları ilə paylaş: |