Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

54 

ol

maq  üçün  sanki  əsər  boyu  ona  qarşı  olan  qüvvələr—vaxt  və 

tak

si ilə passiv mübarizə aparır. “Taksi burada bir simvoldur—

qəhrəmanın  qarşısına  çıxan  şansların,  təsadüflərin  simvoludur, 

bu təsadüflər və şanslar hər zaman insanın qarşısına çıxa bilər, 

la

kin zamanı, vaxtı heç cürə qaytarmaq olmaz, ona heç bir ma-

şınla, taksi ilə çata bilməzsən. Burada vaxt anlayışı səadət insan 

xoşbəxtliyi, uğuru ilə bağlanır”(32,15). 

 

Qəhrəman gənclik çağlarında yaşının, həyat təcrübəsinin azlı-

ğı ucbatından Vaxtın insan həyatında oynadığı rolu anlaya bil-

mir

. “Vaxt hər şeyə məlhəmdir” deyiminin əsl mahiyyətini başa 

düşmür və taksinin simvollaşdırdığı—həyatının anlamını, sevgi-

sini itirir.  

Ömrünün yetkin çağlarında isə real əxlaq qanunları, saf mə-

nəviyyatı, ictimai fikir onun son təsəlli olaraq gördüyü Nərgizi 

on

dan  ayırır.  İlk  məhəbbətini  vaxtsız  gəldiyi  üçün  itirmişdisə, 

ikin

ci məhəbbətini də gecikdiyi üçün itirir. Bununla belə həyat-

dan ümidlərini qırmır. İtirdiklərinin qarşılığı olaraq xəyallarını, 

xa

tirələrini vəfalı həmdəmi sayaraq səadətə can atır.  

Oxucuya lazım olan da məhz bu tipli yaradıcılıq nümunələri-

dir. Həqiqətən bu günümüzdə belə əsərlərə tələbat var. Bu  cür 

he

kayələr həm insanların ruhunu oxşayır, həm də onlara sözün 

əsl mənasında müsbət tərbiyəvi təsir göstərir. Oxucu zövqünün 

for

malaşmasında da bu hekayələrin rolu böyükdür.

 

Hekayə yazıldığı dövrdə  təbii ki, ədəbi tənqid tərəfindən bə-

yənildiyi kimi, iradlarla da qarşılaşırdı. Ümumən Anar yaradıcı-

lığını  bəyəndiyini  söyləyən  görkəmli  yazıçımız  Mehdi  Hüseyn 

“Tak

si və vaxt” hekayəsi haqqında yazır: “Ən yeni ədəbi nəsli-

mi

zin nümayəndəsi Anar öz hekayələrini sadə, ifadəli bir dildə, 

yığcam və mənalı yazmağa çalışır. O, şübhəsiz ki, istedadlı bir 

gəncdir...  

Bütün bu məziyyətlərlə yanaşı, adlarını çəkdiyim gənc müəl-

lif

lərin hamısı üçün səciyyəvi bir qüsuru mütləq deməliyəm: on-

la

rın əsərlərində həyat müşahidəsinin zəifliyi və ədəbi əsərlərin 

təsirindən  doğan  bir  kitabçılıq  meyli  nəzərə  çarpır.  Məsələn, 

---