107
Mavi (azurit)
Bu rengin elde edilmesinde en çok bakır madeninden yararlanılmıştır, ayrıca bitkilerden
de mavi renk çıkarılmıştır.
Indicum
(indigo): Hindistandan getiriliyordu, adını buradan almıştır.
230
Plinius’un
verdiği bilgiye göre kamışların üzerinde biriken yapışkan maddeden elde ediliyordu.
231
Toplanan madde, kalburdan geçirilerek ayrılırsa siyah olur, fakat sulandırılırsa erguvan
ve mavi renklere dönüşürdü. Plinius bu maviyi ressamların gölgeyi ışıktan ayıran
çizgilerde kullandıklarını da bildirmektedir.
232
Armenium:
Armenia’dan geldiği için bu adı almıştır.
233
Lapis Lazuli’nin öğütülmesi ile
elde edilir. Ecza olarak saçı ve özellikle kirpikleri beslemekte kullanılmıştır.
234
Caeruleum:
Bir çeşit kum olan bu mavi boyayı Plinius kaydetmiştir.
235
Eskiden üç çeşiti
bulunduğunu belirtir. Geldiği yere göre adlandırılmış olmalıdır. Bunlardan Aegiptium
üst derecede mavidir. Scythium ise, su ile kolayca karışır. Açık ya da koyu, kaba ya da
ince dört çeşiti vardır. Cyprium ise en beğenilen mavidir.
236
Puteolanum:
Mısır’ın mavi cam hamuru rengi,
237
cam bakırından yapay mavi renktir.
Bu mavi Vestorius tarafından taklit edilmek istenmiştir. Puteoli’de kurduğu
imalathanede çeşitli işlemlerden geçirerek bu mavi boyayı üretmiştir.
238
Analiz edilen
bütün duvar resimlerinde bu pigment bulunmuştur. Bir kalsiyum bakır silikat olan bu
pigment M.Ö. III. binde Mısır’da IV. Hanedanlık Dönemi’nden beri (M.Ö. 2600-2500)
üretilmektedir. Pigment, bakır, kalsiyum karbonat (lüle taşı veya kabuk) ve silikatın
230
De Architectura, VII, 9.
231
Nat. Hist., XXXV, 46.
232
Nat. Hist. XXXIII, 163.
233
De Architectura, VII, 9.
234
Nat. Hist., XXXV, 30 ve 47.
235
Nat. Hist. XXXIII, 161.
236
Onurkan 1994, 149.
237
De Architectura, VII, 9.
238
De Architectura, VII, 11.
108
(kuvars kumu) kavrulması ile elde edilmektedir. M.Ö. 1. yüzyıl itibariyle, Roma
mparatorluğu genelinde bu pigmenti üreten birçok fabrika bulunmaktaydı.
239
Yeşil
Plinius, bu rengin mineral malakit (bakırtaşı) ve creta viridis veya yeşil topraktan elde
edildiğini yazmaktadır.
240
Ayrıca, verdigris (bakır pası) ve asidik bir ortamda bakırın
korozyona uğraması ile elde edilen diğer pigmentlerden de bahsetmektedir. Malakit
soluk yeşil tonu vermektedir. Malakit azuritin çözülmesi sırasında açığa çıkan bir
pigmenttir. Bu nedenle gerçekte mavi renk boyanmış olan yüzeyler daha sonra yeşile
dönüşebilmektedir.
241
Chrysocolla:
Malakitin ezilmesi sonucunda elde edilmiş, doğal malakit ya da bakır
yeşilinin en iyisi Makedonia’dan çıkartılmıştır.
242
Ayrıca Atina yakınlarındaki Laureion
gümüş yataklarından çıkartılmaktadır.
243
Appianum:
Yeşil topraktan çıkarılan bu boya ile chrysocolla benzeri bir renk elde
edilmiştir.
244
Creta vridis:
Vitruvius yeşil kalkerin birçok yerde bulunduğunu, fakat en iyisinin
Smyrna’da çıktığını bildirmiştir.
245
Hellenler buna “Theodoteion” adını vermişlerdi,
çünkü ilk olarak Theodotos adlı birinin arazisinde bulunmuştur. Plinius ise yeni
bulunmuş ve ucuz elde edilebilen bir boya olduğunu yazmaktadır.
246
Aerugo, aeruginis
(verdigris) : Bakır pası rengi olan bu boya çeşitli yollardan elde
edilir. Bakırın eritildiği taştan kazınarak çıkarılır ya da bakır ve sirke ile hazırlanırdı.
247
239
Siddall 2006, 25.
240
Nat. Hist. XXXIII, 29.
241
Brinkmann 2006a, 150.
242
Nat. Hist. XXXIII, 89.
243
Brinkmann 2006a, 149.
244
Nat. Hist. XXXIII, 161 ve 162.
245
De Architectura, VII, 7.
246
Nat. Hist., XXXV, 48.
247
Nat. Hist. XXXIV, 110.
109
Analizlerde saptanmış olan yeşil boyalar ya yeşil topraklar, ya Mısır Mavisi ve sarı
okranın karışımı ya da yeşil toprağın Mısır Mavisi eklenerek parlaklaştırılmış halidir.
Doğal yeşil toprak en yaygın olarak kullanılmış olandır. Bu doğal olarak oluşan depozit,
optik olarak ayır edilemez olan glokonit ve celadonite adındaki iki mineralden
oluşturulabilmektedir. Jeolojik olarak, oluşma modlarına göre belirlenmektedirler;
glokonit sadece deniz sedimentlerinde oluşmaktadır ve celadonit sadece yıpranmış
volkanik kayalarda oluşmaktadır. Her iki tür çevre de Romalı pigment üreticileri için de
ulaşılabilirdi ve aslen iki safha da bazen karışım olarak ve çoğunlukla mineral klorit
içerecek şekilde bulunmaktadır (her iki safha ile özellikle celadonit ile doğal olarak
bağlantılı olabilir ya da özellikle eklenmiştir). Kıbrıs’taki Nea Paphos’ta celadonit yeşil
topraklarından bulmuştur. Bu mineral, Toros Dağlarını oluşturan değişim bazaltlarında
oldukça fazla miktarda bulunmaktadır. sviçre villalarında glauconit ve celadonit
bulunmuştur. Çoğu yazar, bu iki faz arasında ayırım yapmaksızın malzemeyi yeşil
toprak olarak adlandırmaktadır.
248
Siyah
Atramentum:
Siyahın pek çok çeşidi vardır ve yapay boyalar arasında zikredilmiştir.
249
Bununla beraber doğrudan doğruya, topraktan çıkarıldığı gibi, asma dalları ve
kemiklerin yakılmasından da elde edilmiştir.
250
Siyah renk şarap tortusundan da çıkarılmış, Polygnotos ve Mikon gibi ünlü ressamlar,
siyah boyayı üzüm zarından yapmışlardır. Buna “triginon” üzüm tortusu mürekkebi
denmiştir. Ayrıca Apelles’in fildişini yakarak siyah bir renk olan “elephantinum”u
bulduğu söylenir.
Yazı mürekkebi “atramentum librarium” reçine ve çıra kurumundan,
“atramentum sepiae”
ise mürekkep balığından elde edilmiştir.
251
Karbon temelli
siyahlar bilimsel analizler tarafından belirlenmiştir ancak karbonun kaynağı çok nadir
olarak belirlenebilmiştir. Vicenza yakınındaki bir villadan kömür ve kemik siyahı tespit
248
Siddall 2006, 26.
249
Nat. Hist., XXXV, 41; Vitruvius, VII, 10.
250
Brinkmann 2006a, 150.
251
Nat. Hist. XXXV, 43
Dostları ilə paylaş: |