k niz p ri, K niz yox, b lk d bir dan ülk ri. Qula ı de ilmi bir can, bir
ömür, Özü pak-pakiz , de ilm mi derr! Cavabı acıdır, gülü ü k r, M rcan
doda ından mirvari s p r. El ki, dil açıb bir xo söz dey r, Al m ill r boyu
qaymaq, bal yey r. Süfr si k rl dolu olsa da, Xalqa qan uddurur saçdı ı
sevda. Üzü d , zülfü d , xalı da al m, H l bel sini m n görm mi m. O dilb r
c mallı gülüzlünü s n Görs n, min m ki, b y n c ks n". - Get g tir! - söyl di
ah qulsatana, G tirdi, göst rdi malı sultana. Baxdı hamısına ah bir r-bir r,
Hökmdar, satıcı sövd l dil r. K nizl r Ay idi, ancaq o qız - ah, Hüsnünd
gülürdü açılan sabah. Min qat q
ng idi quldar dey nd n, K niz yox, qar ıda bir
dolu m d n. ahla satıcının tutdu söhb ti, - De görüm, nec dir xülqü, xilq ti?
T ki xasiyy ti könlüm yata, kiqat ver r m bahasını da. Çinli xac dedi: -
Al mdir bu qız, Dama a dad ver n rb tdi - xılsız. Birc pis ak ri, eybi var
yalnız: Vüsal ist y ni sevmir insafsız. C malı, kamalı yerli-yerind , Görürs n,
gün dir gözün önünd . Di g l ki, minn tl alır mü t ri, Üçc gün keçm mi
qaytarır geri. Baxmır vüsalını arzulayana, Arzu sahibini g tirir cana. Girs
yata ına zorla kam alan, Özünü öldürm k ist yir lan. S n d b y nmirs n heç
k si, o da, Yaxına buraxmır n ah, n g da. Bu yolla nec siz dil taparsınız?
Yax ısı budur ki, axtar ba qa qız. Minn tl alsan da yox sülh güman, S n d
pe man olub qaytaracaqsan. Göz l k nizl rim burda az deyil, Hansını b y ns n, öz
halalın bil. Birc i ar qıl uzaqdan mana, Havayı gönd rim h r mxanana. Baxdı
p ril r ah dön -dön , Qanı qaynamadı heç birisin . Birc o Ay üzlü m l kd n
savay, Heç k s oyatmadı qanında haray. M tt l qalmı dı: n dir bu b la? Nec
n rd oynasın bu lixamla? N gözü doyurdu, n könlü ondan, N d unudurdu eybini
bir an. Axırda e q oldu hökmran yen , El bil gül atdı ahın gözün . O gümü
günb zi tutdu gümü , Gümü baldırlını gönd rdi i . Öldürdü ilanı, hökm etdi
hicran, Bu yolla qurtuldu kor jdahadan. " ahın k niziy m!" söyl y n af t, Birc
q sr hlin edirdi xidm t. Qızıl qönç kimi ya ardı daim: trafı tikanlı, özü
mülayim. aha h r qapını c ld açan s n m, hv t qapısını qapadı möhk m. Göz ldi
saraya s daq ti d , H l evdarlı ı, ünsiyy ti d . ah onu s rv t k tuturdu
yüks k, Yer s rilirdi osa kölg t k. O qarı g ldi ki, ovsun oxusun, B lk xam
qamı ı y bu ovsun. - Yox! - dedi, - qarıya, qı qıran k niz, ah el ahımdır,
m n d kims siz... Qız qovdu qarını... ah müt f kkir: "O biri g linl r gör
n l r ç kib!" ah qovdu qarını, ucaltdı onu, "Nec ovsunladı gör ovsunçunu!"
K niz gör ah üçün n q d r ziz! ah özü az qala ona bir k niz! O Türk
göz linin k l yi çox-çox, Ancaq ahın ona q z bi yox, yox! l fürs t dü dü bir
gün n hay t, ki mehribanı c zb etdi x lv t. sti yor an-dö k, x z, ip k içr ,
Yana dı hökmdar yatmı dilb r . Qızın qalasını bürümü dü su, ahın mancana ı
at dolusu. Adtındakı odda yanan hökmran Gülab saçan gül dedi astadan: "- Ey
canımın gözü, gözümün nuru! Yeti mi t k xurmam, könlüm qüruru! Qam tin yanında
s rv ota b nz r, Ay s nin ardınca dü n bir nök r. De ir ür yimi sanki bir
qur un, S nd n ist yir m bir söz soru um. Sor uma cavabı düz vers n g r, S nin
boyun kimi i im düz l r". Qol saldı boynuna, onu öpdü ah, Taz gül üstün k r
s pdi ah: - Altı ulduz ara olan Zöhr t k Bilqeys oturmu du Süleymanla t k.
Onların gözünün qarası, a ı Övladın iflicdi li, aya ı. - Ey Tanrı elçisi! -
söyl di Bilqeys, - Axı s n d , m n d ... sapsa lamıq biz. B s niy o lumuz
ik st dir bel ? N üçün açmamı l-ayaq h l ? Çar tapmalıyıq onun d rdin ,
C brail Tanrıdan söz g tir nd , Aç bu hvalatı, a kar et ona, Tanrı nicat versin
yaratdı ına. Göyl rd saxlanan o lövh ki, var, Oxunsa, bu d rd lac tapılar.
U aq n vaxtacan qalsın yarımcan? Biz çar qılsın qoy çar tapan. B lk u a ımız
bir nicat tapa, Oynaya, at çapa, qol-qanad tapa!" Bu söz m lh m qoydu d rd el
bil, Gözl di neç gün... g ldi C brail. Süleyman üz tutdu söhb tda ına, Onu
hvalatla etdi a ina. Getdi, qayıtdı da C brail lan, Salamlar g tirdi ç rxi
qurandan. Dedi: "- ki rtdir bunun d rmanı, H r ikisi ziz, xo b xtlik kanı.
Arvadı önünd düz danı sın r, Arvad da düz olsun axıra q d r. Yalnız düz
danı maq, yalnız düz olmaq, - Tifilin nicatı bundadır ancaq". Süleyman ça ırdı
öz Bilqeysini, rh etdi C brayil rtnam sini. ad oldu Bilqeys, düz ldi kefi,
Ki, fa tapacaq evin x l fi. - S n indi sual et, dü ünüm m n d , S n cavab
verim Tanrım önünd ! Cahanın çıra ı soru du ondan: Hüsnü gözl r üçün ey m qs d
olan! El vaxt olubmu bir h v sl s n, M nd n qeyrisin meyl el y s n? Bilqeys
söyl di: "- Ey nur güzgüsü! S nd n iraq olsun b dn z r gözü. Kamalın, c malın,
cavanlı ın var, Bütün rütb l r s ns n hökmdar. Göz l yaranmısan ba dan-binadan,
M clisin - c nn tdir, özün d - Rizvan. S nin hökmünd dir sirri al min, Cahan
tilsimidir pey mb rliyin. Lakin c malınla, k malınla s n, Bu q d r s rv tin,
iqbalınla s n. Çox yüks k olsan da dü ür m b nd , Bir göz g limli cavan
gör nd ." li ik st u aq dill ndi bu d m: "- Ay ana, ovcumu aça bilir m. Gül
kimi ll rd g zm r m daha, Baxın üalanan barmaqlarıma!" P ri göz yetirdi p ri
o luna, Gördü haqdan çatıb s ad t ona. Dedi: "- Ey p ril r, divl r r hb ri!
Hün rin a lısan, a lın hün ri. Bir inc nükt ni g l indic aç, U a ın ömrün nur
saç, i ıq saç! Yazıqdır, qalmasın ayaqsız, naçar, S nin ki, bu q d r malın,
mülkün var, De görüm olubmu ömründ bir an, Özg nin varına tamah salasan?"
Pey mb r dedi ki, "ey ömrüm yar, Heç kimd olmayan s rv timiz var. ahlıq
xazin si, mal, dövl t m nim, Balıqdan Ayacan h r s rv t m nim! Ancaq bu sözüm
kk etm s n d , Salam verm k üçün kims g l nd . Gözucu lin baxıram onun,
Görüm n g tirmi m n elo lum". Bu do ru sözl ri e id n u aq Lapdan qalxdı
yerd n ayaq açaraq. "- Aya ım açıldı, baba, ay baba! Gülür gözl rim al m,
el-oba". B li, n qüdr tli Lo man imi , bax, Tanrı d rgahında düzgün danı maq.
Yax ısı budur ki, düz olaq biz d , Düz ataq, çıxmasın ov limizd n. Ey m nim
yegan m, ey gözüm nur! Söyl , neçin m n qanın soyuqdur? Özün bilirs n ki,
gözüm var s nd , H sr tin, hicranın da dı sin md . B s n dir bu r ftar, ey
p riçöhr m, Sevinc v zin q m verirs n, q m. Su üstünd duran naz nd s rvin,
Düzlükd n savayı n yi var, desin? Dedi: "- Bizim n sil sevir ülf ti, Ancaq
sınanmı dır bir xasiyy ti: Q lbini ki iy ver n qadınlar, U aq do an kimi
dözm z, m hv olar. Bizd do an olsa, sil d ft rind n, Ür yi ölüm n cür
ver s n? Bir anlıq zövq üçün qurbanmı ged k? Balla z h r yem k axı n dem k?
Canım da zizdir cananım q d r, Neçin qurban gedim, m hv olum h d r? Yalnız s n
açdım m n bu sirrimi, B lk ba ı larsan k m-k sirimi. Örtüksüz xonçayam m n evi
b rbad, st yirs n saxla, ist yirs n at. M n ki, gizl tm dim sirrimi s nd n,
Açdım hvalımı, dürüst dedim m n. Qoy ahlar ahı da desin halını, M nd n
gizl tm sin öz hvalını. Bu gün c mallı k nizl rind n, Tezc soyuma ın n
üçün, n d n? Ür k ist y n vermirs n ür k, Birc ayını da görmür o m l k. vv l
çıraq t ki ziz, girami... K sirs n ba ını sonra am kimi. Ucadıb ba ını vv l
göyl r , Sonra h qar tl atırsan yer . "- Çünki heç k s m ni ba a dü m yib,