Niftullayev Vaqif Sahibkarlığın əsasları ‘Zaman nəşriyyatı’

586 Vaqif Niftullaycv. Sahibkarlığın ,ısaslan

Attestasiya vo lisenziya mosəlosini daha otraflı xarakterizo etmok üçün onun həyata keçirilməsi qaydalarına diqqət yetirək.

Auditor attestasiyası zamanı auditorlar öz öhdəliklərini peşəkarlıqla yerinə yetimıəyə çalışırlar.

Auditor fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki vo hüquqi şəxslər (müstə- cjil şrikikh və ya

auditor firmasının tərkibində fəaliyyət göstərmək arzusunda olan bütün fiziki

!)Ə.\slər) attestasiyadan keçirilir. Attestasiyadan keçmək istəyən şəxslər auditor praktikasında iddiaçı adlandırılır.

Attestasiyaya aşağıdakı kateqoriyadan olan şəxslər buraxılır;

• 
  iqtisadi və hüquqi təhsilə malik (ali və orta ixtisas) şəxslər:
  
• 
  auditor kimi üç ildən az olmayaraq iş stajına malik olan firma mütəxəssisləri (mühasiblər, iqtisadçılar, müfəttişlər, müəssisə rəhbərləri);
  
• 
  iqtisadiyyat sahəsi üzrə ixtisaslı elmi işçilər və müəllimlər.
  

Attestasiyaya audit sahəsində əvvəllər işləmiş, lakin məhkəmə yolu ilə vəzifədən azad olmuş şəxslər buraxılmır. Əvvəllər maliyyə -təsərrüfat münasibətləri sferasında müəyyən fəaliyyətlə məşğul olmuş, haqqında cərimələr tətbiq edilmiş şəxslər də attestasiyaya buraxılmır. Attc.stasiya tədris metodiki mərkəzin bazasında həyata keçirilir. Attestasiyanın aparılması Prezident yanında Dö\ lət Auditorlar Palatasına (Komissiyasına) tapşırılır. Dövlət Auditor Palatasına attestasiyanın həyata keçirilməsi üçün Maliyyə Nazirliyi. Dövlət Sığorta Şirkəti və

Mərkəzi Bank təqdimat verir. Tədris-metodiki mərkəz ali məktəblərin bazası əsasında yaradılır. Maliyyə Nazirliyində, Dövlət Sığorta Şirkətində və Mərkəzi Bankda attestasiyanın həyata keçirilməsi üçün mərkəzləşdirilmiş attestasiya -lisenziya komissiyası yaradılır. Bu komissiyanın işçi qrupunun funksiyalarını Maliyyə Nazirliyi, Dövlət Sığorta Şirkəti və Mərkəzi Ban k tərəfindən

yaradılan müvafiq struktur bölmələri yerinə yetirirlər.

Attestasiya Komissiyası Respublika Auditor Palatasının razılığı ilə təsdiq edilir. İddiaçılar komissiyaya aşağıdakı sənədləri təqdim edirlər;

• 
  ərizə:
  
• 
  ali təhsil haqqında diplomun notarius tərəfindən tə.sdiq edilmiş sıırəıi və əmək kitabçasından çıxarış:
  
• 
  4x6 sm ölçüdə iki fotoşəkil:
  
• 
  attestasiyanın həyata keçirilməsinə görə haqqın ödənilməsi ilə bağlı qəbz.
  

Ərizəyə bütün zəruri sənədlər təqdim edildikdən sonra (l aydan gec olmayan müddətdə) komissiya tərəfindən baxılır. Sənədlərin qeydiyyatdan keçirilməsi zamanı çatışmazlıqlar müəyyən edilərsə, o, yenidən hazırlanmaq üçün geri qaytarılır.

İxtisas imtahanlarının keçirilməsinin vaxtı və yeri (iddiaçının verdiyi ərizədən 15 gündən gec olmayan bir vaxtda) dəqiqləşdirilir. İddiaçı ixtisas imtahanına pasport və ya onun şəxsiyyotini təsdiq edən sənəd

XXXV! fəsil. Audit idarəetmə obyektidir ⁵⁸⁷

toqdim ctdikdon sonra buraxılır. İxtisas imtahanları yazılı formada aparılır. İxtisas imtahanlarının noticolori qəbul komissiyasının protokolu ilə qeydiyyatdan keçirilir. İddiaçılar tərəfindən imtahanların verilməsi iki gün ərzində həyata keçirilir. Birinci gün 5 fənn üzrə şifahi test imtahanları, ikinci gün isə həmin fənlər üzrə yazılı imtahanlar keçirilir.

Audit üzrə test imtahanları aşağıdakı beş sahəni əhatə edir:

• 
  mühasibat uçotu və hesabat:
  
• 
  audit:
  
• 
  hüquqi və fiziki şəxslərdən vergiqoyma:
  
• 
  müəssisənin maliyyələşdirilməsi:
  
• 
  təsərrüfat fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsi.
  

Hər bir iddiaçı 50 suala cavab verməlidir. Hər bir düzgün cavab 2 balla qiymətləndirilir. İddiaçı tərəfindən maksimum 100 bal toplana bilər. İddiaçılar tərəfindən test blankları əl yazısı ilə doldurulur. Bu zaman proqramlar tərtib edilir. Bu isə kompüterdə testlərin nəticələrinin müəyyənləşdirilməsinə imkan verir. Bu cür proseslər testin həyata keçirilməsini sürətləndirir.

Qeyd etdiyimiz kimi, ikinci gün yazılı imtahanlar aparılır. Düzgün cavab 20 bal sistemi üzrə qiymotlondirilir: əla - 20 bal, yaxşı - 17 bal, məqbul 14 bal, qeyri-qənaətbəxş 0 bal.

Qiymətləndinnə kriteriyası haqqında məlumatlar aşağıdakı cədvəldə