SaqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia wliuri angariSi

 
82
akademiis wevr-korespondenti  
elguja meZmariaSvili 
 
monografia 
`axali  midgomebi  arapirdapiri  moqmedebebis 
samxedro  Teoriisadmi~  (Grin  publish  &  find  knowledge.  
Publisher: Grin Verlag. 2011, 
94 gv., inglisur enaze). 
sistemurad  da  samxedro  xelovnebisaTvis 
sruliad  optimalur  farglebSi,  gansakuTrebuli 
midgomebiT ganxilulia iseTi sakiTxebi, rogore-
bicaa  mowinaaRmdege  mxareebis  brZolisunariano-
ba, mebrZoli sistemis dinamikuri da geometriuli 
parametrebi,  arapirdapiri  moqmedebebis  dinamiku-
ri  procesebis  sistematizacia,  samxedro  strate-
giis,  operatiuli  xelovnebisa  da  taqtikis  urTi-
erTdamokidebulebis  axali  konfiguracia  da  sam-
xedro dagegmarebis sivrcis modeli. 
aRniSnuli  sakiTxebi  samxedro  mecnierebaSi 
erT-erT prioritetad aris aRiarebuli, radganac 
isini  warmoadgenen  sawyis  pozicias  samxedro 
dargis Semdgomi ganviTarebisaTvis. 
amasTan,  iseTi  sakiTxebi,  rogoricaa  arapir-
dapiri moqmedebebis dinamikuri procesebis siste-
matizacia  da  samxedro  strategiis,  operatiuli 
xelovnebisa  da  taqtikis  urTierTdamokidebule-
bis  axali  konfiguraciebi,  gansakuTrebiT  aqtua-
luria  dRevandel  realobaSi.  es  nakarnaxevia  Ta-
namedrove omebis formiTa da SinaarsiT, romelic 
arsebul  SexedulebebTan  winaaRmdegobaSi  modis. 
warmodgenili  monografia  aris  srulfasovani 
Sroma samxedro Teoriis sakiTxebSi.  
statiebi 
1)  `12-metriani  miwiszeda  refleqtoruli  an-
tena~  (33
th
  ESA  Antenna  Workshop  on  Challenges  for  Space 

---

 
83
Antenna  Systems,  ESTEC, 
nordviki,  niderlandebis 
samefo, 2011, inglisur enaze). 
ganxilulia  12-metriani  miwiszeda  refleqto-
ruli antena, romlis satransporto paketi trans-
portirebisas moTavsebulia Tavis sabjen CarCoSi 
da  misabmelis  saxiT  mimagrebulia  avtomobilze. 
satransporto  sabjeni  CarCo  Tavisi  gamoyenebis 
adgilze  horizontaluridan  vertikalur  mdgoma-
reobas iRebs da iwyeba 12-metriani antenis gaSla. 
refleqtors aqvs radiogamWvirvale dafarva. 
2)  `transformirebadi  bikonusuri  Zalovani 
rgolis  konstruqcia~  (akademikos  T.lolaZis  90 
wlisTavisadmi  miZRvnili  saerTaSoriso  samecni-
ero konferenciis _ `inovaciuri teqnologiebi da 
masalebi~ krebuli, sagamomcemlo saxli `teqniku-
ri universiteti~, Tbilisi, 208-219, 2011). 
warmodgenilia  Zalovani  rgolis  konstruq-
cia,  romelic  Sedgeba  mcire  diametris  gaswvriv 
saxsrulad  dakavSirebuli  Sewyvilebuli  konusu-
ri pantografebisagan. yoveli pantografi moicavs 
eqscentrulad  dakavSirebul  berketebs.  berkete-
bis  damakavSirebeli  saxsrebi  cilindrulia,  xo-
lo  sxva  danarCeni  xazovani  sakisrebisa  da  da-
wyvilebuli  cilindruli  saxsrebiTaa  konstrui-
rebuli. 
Zalovani  rgolis  maqsimalurad  dacilebul 
kvanZebze (vertikaluri mimarTulebiT) xisti dga-
rebi saxsruladaa mierTebuli, romlebzec momij-
nave  berketebis  Sesabamisi  boloebi  aseve  saxsru-
ladaa  dakavSirebuli.  dgarebis  centralur  na-
wilSi, radialuri mimarTulebiT, xistadaa dakav-
Sirebuli Rerovani mimmarTvelebi, romlebic gan-
sazRvraven mTeli struqturis Sida konusur siR-
rmes.  Zalovani  rgolis  gaxsnis  dros  swored  am 

---

 
84
elementebis  gaswvriv  moZraoben  centraluri 
kronSteinebi radialuri mimarTulebiT.  
Zalovani  rgolis  specifikuri  konstruqcii-
dan  gamomdinare,  misi  gaSla  SeiZleba  moxdes  xa-
zovani  amZravebiT,  romlebic  ganTavsebuli  iqne-
bian  yoveli  dgaris  centralur  nawilSi  radia-
luri, mimmarTveli elementebis gaswvriv. 
gamSleli rgoli yvela mimarTulebiT simet-
riulia  da  sakmaod  xistia  Tavisi  sivrculi  age-
bulebis  gamo.  konstruqcia  iZleva  ormagamrek-
liani  refleqtoris  Seqmnis  SesaZleblobas  10-25 
metris  diametris  farglebSi.  misi  wona  ar  aRe-
mateba  0,45  kg/m
2
.  dakecili  paketis  diametri  mer-
yeobs  1,0÷1,5  metris  farglebSi,  xolo  simaRle  – 
3÷4  metris  diapazonSi.  kosmosur  aparatTan  misi 
mimagreba  SesaZlebelia  periferiiT,  rac  Tavis 
mxriv  aadvilebs  mis  orientacias  sivrceSi  da 
kidev  ufro  amcirebs  mTeli  kompleqsis  saerTo 
wonas.  
centraluri
 
nawili
 
SeiZleba Sedgebodes
 
erT-
maneTis
 
sapirispirod  ganlagebuli  da  mWimebiT 
dakavSirebuli bagirovani struqturisagan. 
gansxvavebuli  cnobili  struqturebis  erTma-
neTTan  SedarebisaTvis  da  maTi  sixisteebisa  da 
masebis  urTierTdamokidebulebis  gansazRvrisaT-
vis,  sasruli  elementebis  gamoyenebiT  agebulia 
sami maTematikuri modeli. gansazRvrulia sakuTa-
ri rxevis sixSireebis pirveli eqvsi forma.  
3)  `kosmosuri  refleqtoris  Zalovani  rgo-
lis  struqtura~  (j.  `Problems  of  Mechanics”,  #2(43), 
2011, 28-35, inglisur enaze). 
ganxilulia  axali  Zalovani  transformire-
badi  rgolis  struqturuli  sqema,  romelic  war-

---

 
85
moadgens  Rerovani  elementebisagan  Semdgar  kine-
matikur  jaWvs.  calkeuli  seqcia  warmoadgens  pa-
ralelogramis  meqanizms,  romlis  diagonalSi 
Cadgmulia  orsamarTebiani  sistema  winsvla-ukan-
svliTi  moZraobiT.  marTkuTxa  moxazulobis  seq-
cia  Sedgeba  saxsrulad  SeerTebuli  xisti  Rero-
ebisagan,  romelTa  did  diagonalze  ganTavsebu-
lia  teleskopuri  Rero.  Sedegad  miiRweva  teqni-
kuri  da  teqnologiuri  efeqti,  rac  Tavis  mxriv 
uzrunvelyofs  gasaSleli  rgolis  Seqmnas,  rome-
lic  didi  gabarituli  zomebis  SemTxvevaSic  ki 
warmoadgens xist da msubuq konstruqcias. 
4)  `TviTmavali  xidgamdebi  tank  `leopard-2”-
is bazaze~ (j. `Problems of Mechanics”, #3 (44), 2011,  22-
26, 
inglisur enaze).  
ganxilulia  sami  varianti  satanko  xidgamde-
bisa,  romlis  gamoyenebiT  xorcieldeba  gasaSle-
li  xidis  transportireba  da  gadasalax  dabrko-
lebaze  dayeneba.  transformirebadi  xidis  monta-
Jis  sabazo  variantad  SerCeulia  TviTmavali  kon-
soluri  (isriani)  tipis  amwe,  romelic  uzrun-
velyofs  xidis  montaJs  da  demontaJs  5-7  wuTis 
ganmavlobaSi ekipaJis satransporto-samontaJo sa-
Sualebidan gadmosvlis gareSe. 
5) `refleqtoris amrekli badis eqsperimentu-
li kvleva~ (j. `Problems of Mechanics”,  #4(45), 2011,  58-
64, inglisur enaze).  
naSromi  eZRvneba  drekadobis  modulis,  sako-
Webis  mowyobilobisa  da  refleqtoris  amrekli 
badis daWimulobis Zalis eqsperimentul kvlevas. 
gansazRvrulia  amrekli  badis  drekadobis  modu-
lis saSualo mniSvnelobebi, agreTve, damokidebu-
lebis  xasiaTi  daWimvis  Zalebsa  da  badeze  sako-

---