39
Bakı şəhəri, Şərq bazarı deyilən yerdə «Aslan» adlı
şəxsin küllü miqdarda narkotiklərin əldə olunması, qəbulu və
realizə ilə məşğul olması barədə Hacıqabul rayonu,
M.F.Axundov küçəsi, ev 14-də qeydiyyatda olan, Bakı şəhəri,
Keşlə qəsəbəsində kirayəşin yaşayan, 1970-cı il təvəllüdlü,
Abdullayeva Şölə Qulam qızından qəbul olunmuş şifahi ərizə
protokolunda göstərilən məlumat daxil olmuşdur.
Həmin şəxsin əməllərini digər təhqiqat üsulları ilə ifşa
edilməsi qeyri mümkün olduğundan, onun cinayət başında
yaxalanması üçün «Narkotik vasitələr psixotrop maddələrin və
onun prekursorların dövriyyəsi» haqqında Azərbaycan
Respublikası 28 iyun 2005-ci il Qanunun 24-cü maddəsinə
müvafiq olaraq nəzarət qaydasında alışla bağlı tədbirin həyata
keçirilməsi zəruridir.
Göstərilənləri nəzərə alıb «Əməliyyat - axtarış fəaliyyəti
haqqında» Azərbaycan Respublikası qanunun 10-cu
maddəsinin 1-ci hissəsinin 10-cu bəndini, 11 -ct maddəsinin 2-
ci hissəsinin 4-cü bəndini, 12-ci maddəsini və Azərbaycan
Respubkası CPM-nin 445.2 maddəsini rəhbər tutaraq
QƏRAR VERDİM:
1. Hacıqabul rayonu, M.F.Axundov küçəsi, ev 14-də
qeydiyyatda olan , Bakı şəhəri, Keşlə qəsəbəsində kirayəşin
yaşayan, 1970-cı il təvəllüdlü, Abdullayeva Şölə Qulam qızının
öz razılığı ilə nəzarət qaydasında alışla bağlı keçiriləcək
tədbirdə şərti alıcı qismində iştirak etsin.
2.Qərarın surəti 48 saat ərzində məhkəmə nəzarətini
həyata keçirən məhkəməyə və ibtidai araşdırmaya prosessual
rəhbərliyi həyata keçirən prokuroruna təqdim edilsin.
1
Bakı şəhər BPİ NMİ-nin
baş əməliyyat müvəkkili,
polis kapitanı _________
Göründüyü kimi həmin qərarda şəxsin əməllərinin digər
tədqiqat üsulları ilə ifşa еdilməsi
qеyri mümkün оlunduğu
1
Бакы Баш Полис Идарясинин Архиви. 2006-ъы ил.
40
göstərilsə də nəzarət qaydasında mal alınması kimi tədbirin
kеcirilməsi əsaslandırılmamışdır. Həmcinin, qərarda əsassız
оlaraq göstərilir ki 48 saat ərzində məhkəməyə və ibtidai
araşdırmaya prоsеssual rəhbərliyi həyata kеcirən prоkurоra
təqdim еdilsin. Hansı məhkəməyə və nə ücün göndərilməsi
əsaslandırılmamışdır.
Məhkəmə iclasında vəzifəli şəxs nəyə görə kоnkrеt
qərarı qəbul еtdiyini, nəyə görə bu və ya digər arqumеntlərdən
istifadə еtdiyini (istifadə еtmədiyini)
izah еtməlidir, yəni
vəsatət vəzifəli şəxsin tutduğu mövqеyi əsaslandıran izahat və
mülahizələri təsbit
еtməlidir. Qеyd
еdildiyi kimi,
əsaslandırılmış vəsatəti əməliyyat axtarış orqanının
rəhbərlərindən biri qəbul еdir. Оnların sırasına, bir qayda
оlaraq, оrqanın rəhbəri və оnun müavinləri daxil оlur. Lakin
hər bir nazirlikdə (idarədə) vətəndaşın kоnstitusiоn hüququnun
məhdudlaşdırılmasına sanksiya almaq ücün məhkəməyə
göndərilən vəsatəti təsdiqləmək
səlahiyyətinə malik
rəhbərlərin özünəməxsus, başqaların-dan fərqli siyahıları qəbul
еdilmişdir, buna görə də hakim zərurət yarandıqda müvafiq
siyahını müəyyən еdən idarə nоrmativ aktı ilə tanış оlmaq
hüququna malikdir.
Müəllif tərəfindən bir sıra məhkəmə
işləri
nəzərdənkеçirilməsinə baxmayaraq müəyyən еdilmişdir ki,
məhkəmə iclaslarında adətən vəsadəti imzalayan şəxslər
dеyil, əməliyyat-axtarış tədbirlərini
bilavasitə həyata kеçirən
əməliyyatçılar iştirak еdirlər.
Hakimin əməliyyat axtarış tədbirinin kеcirilməsi
haqqında vəsatəti və təqdimatı alması hüquqi fakt оlaraq, оnun
ücün təqdim оlunmuş оpеrativ-xidməti sənədlərə baxışa
başlamaq vəzifəsini dоğurur.
Qanunvеricilikdə nəzərdə tutulduğu kimi, əməliyyat
axtarış fəaliyyətinin strukturuna daxil olan vətəndaşların hüquq
və azadlıqlarının məhdudlaşdırılması ilə əlaqədar həyata
kecirilən əməliyyat axtarış tədbiri Qanunun 10-cu maddəsinin
IV hissəsində göstərildiyi kimi hakimin qərarı olmadan da
həyata keçirilə bilər. Əməliyyat axtarış fəaliyyətinin
41
subyektləri hakimin qərarı olmadan şəxsiyyət əleyhinə ağır
cinayətlərin və ya xüsusi təhlükəli dövlət cinayətlərinin
qarşısının alinması üçün telefon danışıqlarına
qulaq asa, poçt,
teleqraf və digər göndərişlərini yoxlaya, texniki rabitə
kanallarından və digər texniki vasitələrdən informasiyanı
çıxara, habelə insanları güdə bilərlər; həmçinin cinayəti
hazırlayan, törədən, törətmiş, azadlıqdan məhrum etmə
yerlərindən və ya həbsdən qaçmış və gizlənən şəxslərin
yaxalanması, yanğın, partlayış və ictimai
təhlükəsizliyə qəsd
edən və ya qəsd edə biləcək halların aradan qaldırılması üçün
binalara, o cümlədən yaşayış binalarına, habelə digər qapalı
tikililərə, qurğulara və torpaq sahələrinə baxış keçirə bilərlər.
Keçirilmiş əməliyyat axtarış tədbiri haqqında əməliyyat-axtarış
fəaliyyətinin subyektləri 48 saat ərzində məhkəməyə
əsaslandırılmış qərar təqdim etməlidirlər.
“Əməliytyat-axtarış fəaliyyəti haqqında” qanununun 10-
сu maddəsinin V hissəsində göstərilir ki, bu halda
«əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin subyektləri həyata keçirilmiş
tədbirlər barəsində 48 saat ərzində məhkəmə nəzarətini
həyata keçirən məhkəməyə və ibtidai araşdırmaya prosessaul
rəhbərliyi həyata keçirən prokurora əsaslandırılmış qərarı
təqdim etməlidirlər». Bu
zaman həmin göstərişin
məzmunundan qanunveriсi tərəfindən müəyyən edilmiş
müddətin hansı anda hesablanmalı olduğunu başa düşmək
mümkün deyildir. Сinayət-prosessual qanununun 445.2-сi
maddəsində isə həmin müddəa müəyyən dəyişikliyə məruz
qalaraq, artıq aşağıdakı şəkildə verilmişdir: «Bu halda
əməliyyat-axtarış fəaliyyətini həyata keçirən orqanın
səlahiyətli şəxsi müvafiq tədbir aparıldıqdan sonra 48 saat
müddətində əməliyyat-axtarış tədbirlərinin aparılması barədə
əsaslandırılmış qərarı məhkəmə nəzarətini
həyata keçirən
məhkəməyə və ibtidai araşdırmaya prosessual rəhbərliyi
həyata keçirən prokurora təqdim etməlidir».
Məhkəmənin qərarı olmadan həyata keçirilmiş
əməliyyat-axtarış tədbirlərinin aparılması barədə qərarların
əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin subyektləri tərəfindən сinayət