Xongeldiyeva sevara shuxrat qizi

---

2023. volume 1, issue 2
IQRO JURNALI / 2023
VOL – 1 ,ISSUE – 2
GUVOHNOMA № 060680
https://wordlyknowledge.uz/
XONGELDIYEVA SEVARA SHUXRAT QIZI
O’zbek filologiyasi fakulteti
Filologiya va tillarni o’qitish: o’zbek tili ta’limi yo’nalishi
2-bosqich talabasi
Ilmiy rahbar:
Umurqulov Bekpo’lat
TIL MADANIYATI VA NUTQ ODOBI
Annotatsiya:
Bu maqolada til ijtimoiy hodisa ekanligi va uning nutq bilan bevosita
bog’liqligi, nutq madaniyati jamiyat madaniy-ma’rifiy taraqqiyotining, millat ma’naviy
kamolotining muhim belgisi ekanligi haqida mulohazalar bildirilgan.
Kalit so’zlar:
Til, nutq, me’yor, nutqning voqealanishi, og’zaki va yozma nutq, dialogik
va monologik nutq.
Til - aloqa quroli, til - hayot ko’zgusi, til - ma'naviyat belgisi. Insonni hayvonot olamidan
ajratib, uni koinot sarvariga va gultojiga aylantirgan omil ham tildir. Inson aqliy
faoliyatining eng oliy mahsullari, tafakkur "mevalari" til va nutq orqali yuzaga chiqadi.
Qadimgi islomiy manbalarda aytilishicha, bani basharning yaratuvchisi Tangri taoloning bir
og’iz "bo’l" degan so’zi bilan olam yaralgan ekan. Buning uchun so’zga e’tiqod, so’zga
berilgan ta’rifu tavsiflar, so’zning tarixiy xizmatiga aytilgan sharaflar cheksizdir. Ulug'
Alisher Navoiy so’zga shunday baho beradi:
So’zdurki, nishon berur o’likka jondin,
So’zdurki, berur jonga xabar jonondin.
Insonni so’z ayladi judo hayvondin.
Bilkim, guhari Sharifroq yo’q ondin.
So’zning tarixiy - madaniy, ma'naviy xizmatlar cheksiz, albatta. Lekin tilning imkoniyatlari
nutq orqali, nutq jarayonida ochiladi. Nutq bo’lmas ekan,

---

2023. volume 1, issue 2
IQRO JURNALI / 2023