XXIV b o b . G IDROAPPARATURA VA GIDROUZATMANING BOSHQA
ELEM EN TLA RI
3.26-§. Taqsim lagich
q u rilm a lar, ularning vazifalari, guruhlanishi,
ishlash prinsipi va asosiy tu rlari
Taqsimlagich qurilmalar gidrouzatmaning asosiy elementlari va qismlari orasida
suyuqlik oqimlarini taqsimlash va yo'nalishini o'zgartirish uchun xizmat qiladi.
Konstmktiv tuzilishi bo‘yicha taqsimlagishlar zolotnikli,
kranli va klapanli turlarga
ajraladi. Ulaming belgilangan holatlariga qarab, ikki, uch va ko‘p holatli
taqsimlagichlar boiadi. hajmiy gidrouzatmalarda eng ko‘p qoMlaniladigani zolotnikli
taqsimlagichlardir.
Q idrodvigantelga
N a s o s s l
Bakka
f-----
a
3.34 - rasm . Zolotnikli
3.35 - rasm. Reveisiv zolotnikli G-"2
tiKisim lagiclilar
tuulngi taqsimlagich
Zolotniklar gidroapparatlaming boshqari-luvchi elementi bo'lib, uning yordamida
suyuqlikning
taqsimlanish, harakatni reverslash va bir trubadan ikkinchisiga o‘tkazish
ishlari amalga oshiriladi. Zolotnikning harakatlanuvchi qismi (3.34-rasm) suyuqlik
o ‘tishi 1 uchun yo‘lakchalari bo‘lgan plunjer 1 va suyuqlikni kiritish hamda chiqarish
uchun teshiklari bo‘gan silindr 2 dan iborat. Gidrouzatma ishlash
vaqtida zolotnikning
korpusi 2 ga nisbatan plunjer 1 ni siljitish yo‘li bilan zolotnikli jufitning tegishli ish
tuynugini berkitiladi, natijada suyuqlikning mexanizmi yordamida
yoki elektromagnit
va gidravlik usul bilan boshqarilishi mumkin.
3.35-rasmda G-72 tipli gidravlik boshqariluvchi reversiv zolotnikning sxemasi
keltirilgan. U korpus 1, plunjer 2, sharli klapan 3 va drossel 4 dan tashkil topgan.
Zolotnikning plunjeri 2 gidrodvigatelning ikki y o ‘nalishiga tegishli ikkita chekka
(o‘ng va chap) holatlam i qabul qilishi mumkin. Plunjer 2 ni
bir holatdan ikkinchisiga
o ‘tishi plunjeming ikki tomoniga ta ’sir qiluvchi bosim
p
yordamida amalga oshiradi.
Kranli taqsimlagichlar (3.36-rasm) tuzilishining soddaligi sababli keng tarqalgan.
Ammo ulami burash uchun kattagina moment zarur bo‘ladi.
Bu momentni kichraytirish uchun moslamalar qo‘llash taqsimlagichning
tuzilishini murakkablashtirib yuboradi.
Klapanli taqsimlagichlar kichik sarflarda ishlay
olishi, katta bosimlarda ham
yaxshi germetiklanganligi,
ixchamligi va boshqarishning osonligi bilan zolotniklar-
dan ustunlik qiladi. Shunday qilib, germetiklik hal
qiluvchi ahamiyatga ega boMmasa va sarf katta bo‘lsa,
zolotnikli taqsimlagichlardan foydalanish m a’qul.