Yakuniy baholash uchun variant savollari

YAKUNIY BAHOLASH UCHUN VARIANT SAVOLLARI

1. Gidrosfera, uning paydo bo’lishi, shakllanishi, undagi suvning turlari va zaxiralari (suvning paydo bo’lishi haqida gipotezalar, dunyo okeani, suv muvozanati, suv muvozanati elementlari).

2. Suvning miqdoriy tavsiflari (suv resurslari, tabiatda suvning aylanma harakati, Orol dengizi suv resurslari, planetamizda suv qobig’ining paydo bo’lishi).
3. Suv resurslaridan mukammal foydalanish asoslari (suvga bo’lgan talabni to’g’ri belgilash, kommunal-ro’zg’or xo’jaligida suv iste'molining o’sishi, kelajakda aholining o’sishi bilan bog’liq ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish masalalari, rivojlanayotgan mamalakatlarda aholining o’sish jadalligi, sanoatda to’liq suv iste'moliga bo’lgan talabning ko’rinishlari, qishloq va baliqchilik xo’jaligini to’liq va qaytarilmaydigan suv iste'molini ko’paytirish g’oyasining ko’rinishlari, xalq xo’jaligini rivojlantirish to’g’risida ilmiy farazlar, suv xo’jaligi masalalarini fikran modellashtirish).
4. Suv resurslaridan mukammal foydalanish va muhofaza qilish shakliy loyihasini ishlab chiqish (suv resurslaridan mukammal foydalanish shakliy loyihasining asosiy vazifalari,suv resurslaridan mukammal foydalanish shakliy loyihasini echish bo’yicha uslubiy tavsiyalar,suv resurslaridan mukammal foydalanish shakliy loyihasini rasmiylashtirish tarkibi).
5. Dunyodagi va Orol dengizi havzasidagi hozirgi zamon suv xo’jalik muammolari (suv xo’jalik muammolari, Orol dengizi muammolarining kelib chiqish sabablari va echimlari, Orol bo’yining ekologik tizimi, Yevropa va Osiyoning Orol havzasiga yaqin qismida sodir bo’layotgan ekologik o’zgarishlar, Qorabug’oz havzasidagi ekologik o’zgarishlar, Kaspiy dengizi sathining o’zgarishi natijasida yuzaga keladigan oqibatlar).
6. Xalq xo’jaliging turli tarmoqlarida suv resurslaridan mukammal foydalanish (cuv xo’jaligi majmuasi tushunchasi, suv resurslarining qismlari, suv resurslaridan samarali foydalanish, suv resurslarining tejamkorligi, suv resurslarini boshqarish, suv xo’jaligi majmuasining shakllanish sxemasi).
7. Suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilarini suv bilan ta'minlash navbati va tartibi (suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilari, suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilari talabini suv bilan qondirish masalalari, xalqaro konsorsiumlar, Orol dengizi havzasidagi suveren davlatlar konsorsiumlar, Orol dengizi havzasida resurslari va ularning davlatlararo taqsimoti va undan oqilona foydalanish, suvdan foydalanish)
8. Kommunal-ro’zg’or xo’jalik suv xo’jalik majmuasi qatnashuvchisi (kommunal-ro’zg’or xo’jaligining suv bilan ta'minlanish navbati va tartibi, suv iste'moli, rejali-istiqbolli suv iste'moli, suvdan foydalanishning tabiiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo’llari, suvdan foydalanishni takomillashtirishning chor-tadbirlari, kommunal-ro’zg’or xo’jaligining manbadagi suvning miqdoriga, sifatiga, rejimiga va resursning kafolatganlik darajasi, kommunal-ro’zg’or xo’jaligida suvdan foydalanishni oqilonalashtirish yo’llari).
9. Sanoat suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (sanoatning suv bilan ta'minlanish navbati va tartibi, sanoatga talab etiladigan suvning sifat va miqdor talablari, oqova suv sifati, suvdan foydalanishning tabiiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo’llari, sanoat suv ta'minoti xususiyatlari, sanoat tarmoqlarida turli maqsadlar uchun foydalaniladigan suvning miqdoriga, sifatiga, rejimiga va resursining kafolatganlik darajasiga talablari, sanoat suv ta'minotida suvni tejash va suvdan foydalanishni oqilonalashtirish yo’llari).
10. Qishloq xo’jaligi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (hozirgi kunda Markaziy Osiyo xududlarida qishloq xo’jaligining rivojlanish yo’nalishlari, dehqonchilikni yo’nalish sohalari, suvni sug’orish uchun yaroqliligini baholash, irrigayiya koeffisienti, paxtani sug’orishda foydalanishga yaroqli bo’lgan suvlarning mineralizasiyasi, hozirgi kundagi sug’orish usullari, chorva mollari turlari uchun suv iste'mol va sifat me'yori, oqova suvning sifati, suvdan foydalanishning tabiiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo’llari).
11. Energetika suv xo’jalik majmuasi qatnashuvchisi (mamlakatdagi energiya tizimlari va energiya iste'molchilari, Markaziy Osiyo va O’zbekistonning gidroenergetik resurslari va ulardan foydalanish prinsipi, suv energetikasi va issiqlik energetikasi, suvdan foydalanishning tabbiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo’llari, suvdan foydalanishni takomillashtirish chor-tadbirlari, katta GESlarni qurishning ahamiyati).
12. Baliqchilik xo’jaligi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (suv bilan ta'minlanish tartibi va navbati, suv iste'moli me'yori va sifati, oqova suv sifati, suvdan foydalanishning tabiiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo’llari, suvdan foydalanishni takomillashtirish chora tadbirlari).
13. Nisbatan kam suv iste'mol qiluvchi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (suv bilan ta'minlanish navbati va tartibi, suv iste'mol va sifat me'yori, oqova suvlar sifati, suvdan foydalanishning tabiiy muhitga ta'siri va uni yaxshilash yo'llari, suvdan foydalanishni takomillashtirish chora tadbirlari).
14. Suv xo’jalik hisoblari (suv xo’jalik muvozanat usuli, suv xo’jaligi muvozanatini tuzishning asosiy tamoyili, hisobot suv xo’jalik muvozanati, operativ suv xo’jalik muvozanat, rejali suv xo’jalik muvozanati, istiqbolli suv xo’jalik muvozanati, arid iqlimli mintaqalar uchun suv xo’jaligining asosiy vazifasi).
15. Suvning sifati va miqdorini boshqarishning zaruriyati, asosi va uslublari (suv resurslarini boshqarish, oddiy boshqarish, murakkab boshqarish, sho’r suvlarni tuzsizlantirish usuli va texnologiyalari).
16. Daryo havzasini avtomatlashtirilgan tartibda boshqarish zaruriyati, asosi va vositalari (suv resurslarini boshqarishni avtomatlashtirilgan tartibda boshqarish, Sirdaryo havzasi misolida boshqarishni avtomatlashtirilgan tartibda boshqarish, suv xo’jaligi tizmini avtomatlashtirilgan tizimda boshqarish, havzani avtomatlashtirilgan tizimda boshqarishning asosiy vazifalari, suv xo’jaligi majmuasi rejimini rejalashtirish: istiqbolli, uzoq muddatli va operativ, havzani avtomatlashtirilgan tizimda boshqarishning asosiy samaradorlik turlari).
17. Gidrotugunlar majmui va ulardan foydalanish jarayonida ish tartibini boshqarish (gidrotugunlar majmui, gidrotugunlar parametrlari, dispetcherlik qoidalari).
18. Suv xo’jaligi tizimini boshqarish (suv xo’jaligi tizimining maqsadi, arid mintaqasidagi suv xo’jaligi tizimi, antropogen ta'sirlarning tabiatga ta'siri, tizimli yondashish, imitasiya va optimizasiya, boshqarish, dekompozisiya va rekreasion maqsadlarda boshqarish, uzoq muddatli va tezkor rejalashtirish)
19. Suv resurslaridan xududiy qayta taqsimlash va Orol dengizi havzasi muamolari (suv xo’jaligi majmuasi keskinlashishining sabalari, oqimni boshqa havzalarga tashlashning asosiy aspektlari, MDH va O’zbekistonda oqimlarni boshqa havzalarga tashlash, chet ellarda oqimlarni boshqa havzalarga tashlash loyihalari, kelajakda Orol dengiziga qo’yilishi ehtimoli bo’lgan oqimlar).
20. Suv resurslaridan mukammal foydalanish fan sifatida (suv hayot ekanligi, planeta aholisining o’sib borishi, suv resurslarining ifloslanishi, suv boyliklaridan ilmiy asosda foydalanish).
21. Suv resurslaridan mukammal foydalanish loyihasini ishlab chiqishning asosiy vazifalari.
22. Suvning tabiatdagi aylanma harakati (erning yillik suv muvozanati, suv yangilanishining faolligi, suv muvozanatining uch komponentli tenglamasi, Lvovichning suv muvozanati olti komponentli tenglamasi, er sharining suv muvozanati, erning yillik suv muvozanati).
23. Dunyodagi suv xo’jalik muammolari (suv muammolarining kelib chiqishini asosiy sabablari, muammolari, hal qilish yo’llari, aysberglar).
24. Suv xo’jaligi majmuasining ahamiyati (suv xo’jaligi majmuasini shakllantirish, suv xo’jaligi majmuasini asoslashning tabiiy, iqtisodiy va texnik qismlari).
25. Orol havzasidagi ekologik o’zgarishlar (atmosfera yog’inlaridagi tuz miqdorining oshishi, atmosferaning ozon qatlami emirilishi, chang-to’zon bo’ronlarining kuchayishi, qattiq aerozollar).
26. Suv resurslarini taqsimlashda suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilarining mavqeini hisobga olish (kishilar hayotini bevosita ta'minlovchi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilari, kishilar hayoti uchun zarur, ammo suv resurslari etmagan hollarda ularni joylashtirish maydonlari o’zgartirilishi va mahsulot aholiga keltirilishi mumkin bo’lgan suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilari, iqtisod uchun zarur, ammo suv resurslari etmagan taqdirda mahsuloti boshqa tarmoq mahsuloti bilan almashtirilishi mumkin bo’lgan suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchilari).
27. Orol dengizini qutqarish xalqaro jamiyati (YUNDP, YUNYEP konsorsiumi).
28. Kommunal-ro’zg’or xo’jaligining suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi sifatida suv resurslariga nisbatan miqdor talabi (suv xo’jaligi me'yori, rejali-istiqbolli suv iste'moli, aholi yashash joylarining obodonlashtirish bo’yicha ikki toifaga bo’linishi).
29. Sanoatning suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi sifatida suv resurslariga nisbatan miqdoriy talablari (sanoatni suv bilan ta'minlash navbati va tartibi).
30. Chorvachilik suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (Markaziy Osiyo hududida qishloq xo’jaligining uch yo’nalishda rivojlanishi: chorvachilik, dehqonchilik, qishloq xo’jalik mahsulotlariga ishlov berish sanoati, chorvachilikning ikki yo’nalishda rivojlanishi: lalmi dehqonchilik, ortiqcha zaxini qochirish, sun'iy suhorish).
31. Suv resurslaridan mukammal foydalanish fanining rivojlanish tarixi (suv qurilish tarixi, «suv resurslari cheksiz», «Kon Tiki» sohili, suv resurslaridan mukammal foydalanish sabablari).
32. Suv resurslaridan mukammal foydalanish fanining maqsad va vazifalari (suv iste'moli va oqova suvlar hajmining jadal sur'atlar bilan oshishi, suvning zarali ta'sirlarini bartaraf qilish, «suv dunyoda eng bebaho boylikdir»).
33. Suv resurslaridan mukammal foydalanishning tarixiy, ijtimoiy va iqtisodiy zaruriyati (atrof muhitga antropogen ta'sir etish, jahon iqtisodiyoti rivojida biosfera holatini bashorat qilish, dunyo bo’yicha sanoat suv iste'molining o’sishi).
34. Suv resurslaridan mukammal foydalanishda tartibli yondashuv (suv xo’jaligi tizimining muhim xususiyatlari, tartibli tahlilning asosiy mohiyati, tizimli yondashuv).
35. Yerda suvning paydo bo’lishi haqidagi 1 va 2 gipotezalar (erda suvning paydo bo’lishi, kimyoviy elementlarning birikmalari, kondensasiya, atmosfera).
36. Yerda suvning paydo bo’lishi haqidagi 3 va 4 gipotezalar (er mantiyasida suv bug’larining paydo bo’lishi, suvning kimyoviy faoliyati natijasida tog’ jinslarida yumshagan, bo’shashgan, darzliklar va g’ovaklarning paydo bo’lishi, seysmik to’lqinlar, birlamchi okeanlarning paydo bo’lishi, sho’r suvlarning paydo bo’lishi, seysmik to’lqinlar, qit'alarning joyini o’zgartirishi, suvning kosmik yo’l bilan paydo bo’lishi).
37. Yerda suvning paydo bo’lishi haqidagi 5 gipoteza (qit'alarning oqa boshlashi, gigant aysberglar, proterazoy va mezazoy chegarasida erning kengaya boshlashi, planeta qobig’ining siljishi, vodorod degazasiyasi, suv qobig’ining paydo bo’lishi, degazasiya, gidrosfera, er gidrosferasining turli qismlaridagi suv hajmi).
38. Planetaning suv resurslari (tabiatda suvning aylanishi, qit'alar bo’yicha chuchuk suvlar miqdori, okeanga oqib kelayotgan muz va suv oqimlari, dunyo okeaniga kelib tushayotgan suv oqimlari).
39. Markaziy Osiyo va O’zbekiston Respublikasining suv resurslari (Orol dengizi havzasi suv resurslari, suv qobig’ining chuchuk suv zaxiralarini chegaralanganligi, chuchuk suv zaxiralarining qit’alar bo’yicha o’ta notekis taqsimlanganligi).
40. Suv resurslaridan mukammal foydalanishni rejalashtirish (ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, aholining chiziqli ko’payishi, sanoatda to’liq suv iste'moliga bo’lgan talabning o’sishi)
41. Uzoq muddatga xalq xo’jaligining suvga bo’lgan talabini rivojlanishini rejalashtirishning ilmiy gipotezalari (xalq xo’jaligi rivojlanishining umumiy qonuniyatlarini ta'riflashda ko’p omilli modellardan foydalanish, suv xo’jaligi masalalarini echishda modellashtirishlardan foydalanish).
42. Suv resurslaridan mukammal foydalanish shakliy loyihalarida ko’riladigan asosiy masalalar va ularni echish bo’yicha uslubiy tavsiyalar.
43. Suv resurslaridan mukammal foydalanish loyihasini rasmiylashtirish tarkibi.
44. Orol dengizi havzasidagi va O’zbekiston Respublikasi xududidagi suv xo’jalik muammolari (suv xo’jalik muammolarining asosiy sabablari).
45. Orol dengizi havzasidagi va O’zbekiston Respublikasi xududidagi suv xo’jalik muammolarini hal qilish yo’llari (Orol bo’yining ekologik tizimi, Orol bo’yi havzasida ekologik muvozanatning buzilishi, aerozollarning ko’tarilishi).
46. Suv xo’jalik majmuasi tushunchasi (suv xo’jalik majmuasi ta'rifi, ekspluatasion suv resurslari, suv resurslaridan samarali foydalanish, suv resurslarini muhofaza qilish, suv resurslarining tejamkorligi, suv resurslarini boshqarish, geotermik zina (gradient), anomal haroratli suv, geotermik elektrostansiya).
47. Suv xo’jalik majmuasini sinflarga bo’linishi (yagona suv xo’jalik tizimi, suv xo’jaligi majmuasining mintaqaviy sinfi) .
48. Suv xo’jalik majmuasining asosiy qatnashuvchilarini asoslash (MDHda yirik suv xo’jalik majmuasining yaratilganligi, janubiy mintaqalarda suv xo’jalik majmuasining asosiy qatnashuvchilari, O’zbekistonda suvdan foydalanish).
49. Suv xo’jalik majmuasini boshqarish.
50. Suv ekologiyasi muammosini MDH ijtimoiy-iqtisodiy holatiga putr etkazmay echish strategiyasi (NOVIB, pudratchi konsalting).
51. Kommunal–ro’zg’or xo’jaligining suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi sifatida suv resurslariga nisbatan sifat talabi (davlat yagona nusxasi 2874-82 ning ichimlik suvini sifatiga, organoleptik va bakteriologik ko’rsatkichlariga talablari).
52. Kommunal–ro’zg’or xo’jaligi oqova suvlari (kommunal–ro’zg’or xo’jaligi oqova suvlarini ifloslantiruvchi asosiy komponentlar).
53. Suvdan foydalanish tizimlari (suvdan to’g’ridan-to’g’ri, ketma-ket va yopiq siklda foydalanish tizimlari).
54. Sanoat chiqindilari (sanoat suv ta'minotida suvdan foydalanish me'yorini kamaytirishning ikki yo’nalishi).
55. Suvdan sug’orish maqsadlari uchun yaroqliligini baholash (irrigasiya koeffisienti, paxtani sug’orishda foydalanishga yaroqli bo’lgan suvlar mineralizaasiyasi, sug’orish usullari).
56. Mamalakatdagi energiya tizimlari va energiya iste'molchilari (suv energetikasi, issiqlik energetikasi).
57. Suv energetikasi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (suv energetikasida suvning ta'minlanish navbati, suv oqimining quvvati).
58. Suv resurslarining miqdorini va sifatini boshqarish usullari va yo’llari (suvning sifatini boshqarishning arid mintaqalar uchun muhimligi, sho’r suvlarni tuzsizlantirish-suvni muzlatish, bug’lantirish va kondensasiya, elektrdializ, elektroosmos va giper filtrasiya).
59. Havzaning suv resurslaridan mukammal foydalanishda avtomatlashtirilgan tartibda boshqarish tizimini tatbiq qilish zaruriyati (arid iqlimli mintaqalarda suv xo’jaligi majmuasining o’ta murakkabligi, suv xo’jaligi majmuasini avtomatlashtirilgan tizimda boshqarish, avtomatlashtirilgan tizimda boshqarishni tashkillashtirishning 3 saviyasi, havzani avtomatlashtirilgan tizimda boshqarishning asosiy vazifalari, suv xo’jaligi majmuasi rejimini istiqbolli, uzoq muddatli va operativ rejalashtirish).
60.Havzani avtomatik tartibda boshqarishning asosiy samaradorlik turlari.
61. Gidrotugunlar majmui suv xo’jaligi tizimining asosiy bir elementi sifatida (gidrotugunlar majmui, plotina).
62. Gidrotugunlar majmui ishlash tartibini boshqarish masalalari (gidrotugunlar parametrlarini tanlash, dispetcherlik qoidalari).
63. Gidrotugunlar majmui da suv resurslaridan foydalanishning asosiy qoidalari.
64. Suv xo’jaligi tizimi to’g’risida tushuncha (suv xo’jaligi tizimining maqsadi, suv xo’jaligi tizimining ikkita tuzilmali elementlar guruhiga ajratilishi).
65. Suv xo’jaligi tizimining arid mintaqasida o’ziga xosligi.
66. Suv xo’jaligi tizimini arid mintaqasida o’rganishda tizimli yondashish (modellashttirish, imitasiya va optimizasiya).
67. Suv xo’jaligi tizimini boshqarish masalalari (tizimli tahlil muammolari, suv xo’jaligi tizimini boshqarishning asosiy maqsadi, dekompozisiya).
68. Havza suv xo’jaligi majmuasining avtomatlashgan tizimi to’g’risida.
69. Issiqlik energetikasi suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi (issiqlik energetikasida suv bilan ta'minlanish navbati, issiqlik elektrostansiyalarida bug’ va kondensat uchun ishlatiladigan suvlarning sifat me'yori).
70. Baliqchilik xo’jaligining ahamiyati va uning rivojlanish yo’nalishlari.
71. Markaziy Osiyo va O’zbekistonda baliqchilikni sun'iy havzalarda rivojlantirishning sabablari va zaruriyati.
72. Baliqchilik xo’jaligida ishlab chiqarish funksiyalari va u bilan bog’liq suv iste'moli turlari (baliqchilik xo’jaligining suvning sifat va miqdoriga qo’yadigan talablari).
73. Sog’liqni saqlash suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
74. Dam olish suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
75. Sayyohat suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
76. Sport suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
77. Suv transporti suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
78. Yog’och oqizish suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
79. Suvdan foydali elementlarni ajratib olish suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
80. Sanitar suv o’tkazish suv xo’jaligi majmuasi qatnashuvchisi.
81. Suv xo’jalik muvozanati usuli (suv xo’jaligi muvozanatini tuzish shakllari).
82. Suv xo’jaligi muvozanati usuli.
83. Suv xo’jaligi muvozanati turlari (hisobot suv xo’jalik muvozanati, operativ suv xo’jalik muvozanati, rejali va istiqbolli suv xo’jalik muvozanati).
84. Suv resurslarining miqdorini boshqarish zaruriyati (suv resurslarining sifati va miqdorini boshqarish yo’nalishi va usullari).
85. Suv resurslarining sifatini boshqarish zaruriyati (meterologik zondlar).
86. Katta qismdagi oqimlarni qayta taqsimlashning ilmiy asoslari.
87. Mintaqani barqaror rivojlantirish maqsadida oqimlarni xududiy qayta taqsimlash misollari.
88. Chet ellardan oqimlarni tashlash loyihalari (NAVAPA loyihasi).
89. Orol dengizi havzasi muammolari (dengiz akvatoriyasi).
90. Suv resurslaridan yopiq aylanma usulda foydalanish usullari.