Dissertasiya yazılarkən mövzudan kənara çıxmamağa
diqqət yetirməli, konkret elmi cümlələrlə yazılmalı,
sözçülüyə, təsvirçiliyə, artıq kəlmələrə yer verilməmə-
lidir..
“Giriş”dən başlamaq o qədər də sərfəli deyildir.
“Giriş”i bir az gec - axırda yazmaq olar. Bu zaman artıq
nə əldə edildiyi, hansı vəzifələr yerinə yetirildiyi də mə-
lum olacaqdır. Sistemli və ardıcıl işləmək üçün əvvəlcə el-
mi rəhbərlə birlikdə dissertasiyanın konsepsiyası hazır-
lanmalıdır (Bax. Əlavə 3).
Hər gün, hər zaman mövzu haqqında fikirləşmək,
axtarışlar aparmaq, qeydlər etmək lazımdır: Daha nə yaz-
maq olar, nə unudulmuşdur?! Əldə edilmiş yeni fakt və
materiallar mətnin müvafiq yerlərinə əlavə edilir. Hər fəsil
və ya dissertasiyanın bölmələri bəndləri üçün ayrıca qov-
luqlar da yaradıla bilər. Materiallar toplandıqca, səhifələr
yazıldıqca onlar müvafiq qovluqlara yığılır. Tədqiqat işi
ilə hər gün məşğul olmaq daha səmərəlidir. İşin qaralama
variantını tez bitirməyə çalışmaq lazımdır. Bundan sonra
işin “Nəticə” hissəsini işləmək lazımdır. İşin əsas
hissələri, nəticələri
hazırdırsa
o zaman
tədqiqatın
“Giriş”ini yazmağa başlamaq olar. Artıq tədqiqat prose-
sində nə işlər görüldüyü məlumdur. Tədqiqat hansı me-
todlarla yerinə yetirilmişdir, hansı yeniliklər əldə olun-
muşdur, tədqiqatın praktik əhəmiyyəti nədən ibarətdir və
s. bu kimi məsələlər “Giriş” də yazılır. Dissertasiyanın
qaralama variantı bütövlükdə oxunduqdan sonra
50
şübhəsiz bəzi düzəlişər edilir, imla və üslub səhvləri islah
edilir, gərəkirsə mətnə bəzi əlavələr edilir və dissertasiya
bütövlükdə yazılır. İş elmi rəhbər tərəfindən bəyənildik-
dən sonra əlyazma kompüterdə yazılmağa verilir.
Dissertasiya işinin yazılması, müdafiəsi magistrantın
müstəqil yaradıcılığını, tədqiqatçılıq bacarığını, elmi-pe-
daqoji biliyini, gənc mütəхəssisin hazırlıq səviyyəsini
müəyyənləşdirən əsas meyarlardan biri hesab olunur.
6. MƏNBƏLƏR ÜZƏRİNDƏ İŞ
Dissertasiya mövzusu ilə bağlı magistrant tədqiqatçı
ədəbiyyatı, yazılı mənbələri təhlil etməlidir. Bunun üçün o
kitabxanadan internet səhifələrindən
görkəmli peda-
qoqların, müasir pedaqoqların sayıtından, əsərlərindən
istifadə etməlidir. Tədqiqat mövzusu ilə bağlı biblioqrafik
siyahı tərtib edilməlidir. Bu siyahıya Azərbaycanda, ola
bilər ki, xarıcdə nəşr olunmuş müxtəlif əsərlər, dis-
sertasiya və avtoreferatlar, rəsmi sənədlər mütəxəssislərin
hesabatları, məktəb sənədləri (pedaqoji şuranın mate-
rialları, sinif jurnalları, şagird gündəlikləri və s. ), qəzet və
jurnal məqalələri, məlumat kitabları, ensiklopediyalar, əl-
yazmalar, arxiv materialları daxil ola bilər. Xarici nəşrləri,
əlyazmaları, keçmiş arxiv sənədlərini tədqiqatçı oxuya
bilmədikdə onları mütəxəssisə oxutdura bilər, onların kö-
məyindən də istifadə edə bilər.
Azərbaycan təhsilinin, pedaqoji elmin inkişafında
Heydər Əliyev mərhələsi , Heydər Əliyev dühası xüsusi
yer tutur. Onun yetişən gənc nəslin mənəvi, əxlaqi tərbiyə-
si haqqında son dərəcə dəyərli fikirləri vardır.
52
Ulu öndərimizin Azərbaycan Respublikası Gənclərinin I
Ümumrespuplika Forumundakı nitqi Azərbaycan gənclə-
rinin tərbiyə və təhsili üçün əsaslı bir proqramdır. Tədqi-
qatçı öz əsərində bu dəyərli mənbəyə müraciət etməli,
dissertasiyasının metodoloji əsası üçün əsas məxəz, bir is-
tinadgah kimi ondan istifadə etməlidir.
Dissertasiyada istifadə edilmiş ədəbiyyat real vəziy-
yəti əks etdirməlidir. Yaxşı olar ki, son, yeni ədəbiyyat-
lardan daha çox istifadə edilsin. Dissertasiyanın sonunda
istifadə edilmiş ədəbiyyat əlifba sırası ilə, ərəb rəqəmləri
ilə ardıcıl düzülür. Məsələn, əvvəlcə Abbbasov, sonra
Acalov, Babayev və s. Qəzet və jurnal materiallarından
istifadə edilərkən əvvəlcə müəllif, sonra məqalənin adı,
daha sonra dərc edilmiş qəzetin və ya jurnalın adı, nəşr ili,
tarixi, nömrəsi göstərilir. Kitab göstəricisində isə əvvəlcə
müəllif, sonra kitabın adı, daha sonra nəşriyyat və il
göstərilir. Məsələn, Əhmədov H. M. XIX əsr Azərbaycan
məktəbi. Bakı, Təhsil, 2006.
Ədəbiyyat göstəricisində müəllif, mənbə hansı nöm-
rədə- yəni neçənci ədəbiyyat sırasında durubsa, dis-
sertasiyanın mətnində istifadə edilmiş sitat da ədəbiyyat
göstəricisinin nömrəsinə uyğun gəlməlidir. Məsələn, Əh-
mədov H. M. ədəbiyyat göstəricisində 20-ci yerdədirsə,
mətndə ondan istifadə edilmiş sitatın sonunda mötərizədə
20, sonra sitat həmin kitabda neçənci səhifədədirsə o
rəqəm göstərilir. Məsələn belə: (20, 7). Müəllif internet
sayıtından istifadə etmişsə sayıtın adı ədəbiyyatda, mətndə
isə nömrəsi göstərilir.
7. DİSSERTASİYANIN QURULUŞU VƏ
PLANLAŞDIRILMASI
Dissertasiyanın quruluşu dedikdə onun ilk səhifəsin-
dən son səhifəsinədək tədqiqatın əsas hissələrinin, böl-
mələrinin, fəsillərinin, yarım fəsillərinin, bəndlərinin ar-
dıcıllığı, sistemliliyi başa düşülür.
Bu quruluşa habelə tədqiqatın nəticələri, istifadə
olunmuş ədəbiyyat, əlavələr daxil olur.
Magistr dissertasiyasının quruluşu əsas etibarilə aşa-
ğıdakı kimi olur.
Üz vərəqi
Mündəricat
Giriş
I FƏSİL:_____________
1. 1__________________
1. 2__________________
II FƏSİL: ____________
2. 1__________________
2. 2__________________
NƏTİCƏ_____________
Dostları ilə paylaş: |