Yazılış qaydası Metodikası Tərtibi Müdafiəsi Azərbaycan Respublikası Təhsil

Dissertasiya  yazılarkən  mövzudan  kənara  çıxmamağa
diqqət  yetirməli,  konkret  elmi  cümlələrlə yazılmalı,
sözçülüyə,  təsvirçiliyə,  artıq  kəlmələrə yer  verilməmə-
lidir..
“Giriş”dən  başlamaq  o  qədər  də sərfəli  deyildir.
“Giriş”i  bir  az  gec - axırda  yazmaq  olar. Bu  zaman  artıq
nə əldə edildiyi,  hansı  vəzifələr  yerinə yetirildiyi  də mə-
lum olacaqdır. Sistemli və ardıcıl işləmək üçün əvvəlcə el-
mi  rəhbərlə birlikdə dissertasiyanın  konsepsiyası hazır-
lanmalıdır (Bax. Əlavə 3).
Hər  gün,  hər  zaman  mövzu  haqqında  fikirləşmək,
axtarışlar aparmaq, qeydlər etmək lazımdır:  Daha nə yaz-
maq  olar,  nə unudulmuşdur?! Əldə edilmiş  yeni  fakt  və
materiallar mətnin müvafiq yerlərinə əlavə edilir. Hər fəsil
və ya  dissertasiyanın  bölmələri  bəndləri  üçün  ayrıca  qov-
luqlar da yaradıla  bilər. Materiallar  toplandıqca, səhifələr
yazıldıqca  onlar  müvafiq  qovluqlara  yığılır. Tədqiqat  işi
ilə hər gün məşğul olmaq daha səmərəlidir. İşin qaralama
variantını  tez  bitirməyə çalışmaq  lazımdır. Bundan  sonra
işin  “Nəticə”  hissəsini  işləmək  lazımdır. İşin əsas
hissələri,  nəticələri
hazırdırsa
o  zaman
tədqiqatın
“Giriş”ini  yazmağa  başlamaq  olar. Artıq  tədqiqat  prose-
sində nə işlər  görüldüyü  məlumdur. Tədqiqat  hansı  me-
todlarla  yerinə yetirilmişdir,  hansı  yeniliklər əldə olun-
muşdur,  tədqiqatın  praktik əhəmiyyəti  nədən  ibarətdir  və
s. bu  kimi  məsələlər “Giriş”  də yazılır. Dissertasiyanın
qaralama variantı bütövlükdə oxunduqdan sonra

---

50
şübhəsiz bəzi düzəlişər edilir, imla və üslub səhvləri islah
edilir,  gərəkirsə mətnə bəzi əlavələr  edilir və dissertasiya
bütövlükdə yazılır. İş  elmi  rəhbər  tərəfindən  bəyənildik-
dən sonra əlyazma kompüterdə yazılmağa verilir.
Dissertasiya işinin yazılması, müdafiəsi magistrantın
müstəqil yaradıcılığını,  tədqiqatçılıq  bacarığını,  elmi-pe-
daqoji  biliyini, gənc mütəхəssisin hazırlıq səviyyəsini
müəyyənləşdirən əsas meyarlardan biri hesab olunur.

---

6. MƏNBƏLƏR ÜZƏRİNDƏ İŞ
Dissertasiya  mövzusu  ilə  bağlı magistrant tədqiqatçı
ədəbiyyatı, yazılı mənbələri təhlil etməlidir. Bunun üçün o
kitabxanadan  internet  səhifələrindən
görkəmli  peda-
qoqların, müasir pedaqoqların sayıtından, əsərlərindən
istifadə etməlidir. Tədqiqat mövzusu ilə bağlı biblioqrafik
siyahı  tərtib  edilməlidir. Bu  siyahıya  Azərbaycanda,  ola
bilər  ki,  xarıcdə  nəşr  olunmuş müxtəlif  əsərlər,  dis-
sertasiya  və avtoreferatlar,  rəsmi  sənədlər  mütəxəssislərin
hesabatları,  məktəb  sənədləri (pedaqoji  şuranın  mate-
rialları, sinif jurnalları, şagird gündəlikləri və s. ), qəzet və
jurnal  məqalələri,  məlumat  kitabları,  ensiklopediyalar, əl-
yazmalar, arxiv materialları daxil ola bilər. Xarici nəşrləri,
əlyazmaları,  keçmiş  arxiv  sənədlərini  tədqiqatçı  oxuya
bilmədikdə  onları  mütəxəssisə  oxutdura  bilər,  onların  kö-
məyindən də istifadə edə bilər.
Azərbaycan  təhsilinin,  pedaqoji  elmin  inkişafında
Heydər  Əliyev  mərhələsi  ,  Heydər  Əliyev  dühası  xüsusi
yer tutur. Onun yetişən gənc nəslin mənəvi, əxlaqi tərbiyə-
si haqqında son dərəcə dəyərli fikirləri vardır.

---

52
Ulu  öndərimizin  Azərbaycan  Respublikası Gənclərinin  I
Ümumrespuplika  Forumundakı  nitqi  Azərbaycan  gənclə-
rinin  tərbiyə  və  təhsili  üçün  əsaslı  bir  proqramdır. Tədqi-
qatçı  öz əsərində  bu  dəyərli  mənbəyə  müraciət  etməli,
dissertasiyasının metodoloji əsası üçün əsas məxəz, bir is-
tinadgah kimi ondan istifadə etməlidir.
Dissertasiyada istifadə edilmiş ədəbiyyat real vəziy-
yəti  əks  etdirməlidir. Yaxşı  olar  ki,  son,  yeni ədəbiyyat-
lardan daha  çox istifadə  edilsin. Dissertasiyanın  sonunda
istifadə  edilmiş ədəbiyyat  əlifba  sırası  ilə, ərəb  rəqəmləri
ilə  ardıcıl düzülür. Məsələn,  əvvəlcə Abbbasov,  sonra
Acalov,  Babayev və  s. Qəzet  və  jurnal  materiallarından
istifadə  edilərkən  əvvəlcə müəllif,  sonra  məqalənin  adı,
daha sonra dərc edilmiş qəzetin və ya jurnalın adı, nəşr ili,
tarixi,  nömrəsi  göstərilir. Kitab  göstəricisində  isə  əvvəlcə
müəllif,  sonra  kitabın  adı,  daha  sonra nəşriyyat  və  il
göstərilir. Məsələn, Əhmədov H. M. XIX əsr  Azərbaycan
məktəbi. Bakı, Təhsil, 2006.
Ədəbiyyat göstəricisində müəllif, mənbə hansı nöm-
rədə- yəni  neçənci ədəbiyyat  sırasında  durubsa,  dis-
sertasiyanın  mətnində istifadə edilmiş  sitat da ədəbiyyat
göstəricisinin  nömrəsinə uyğun  gəlməlidir. Məsələn, Əh-
mədov  H. M. ədəbiyyat  göstəricisində 20-ci  yerdədirsə,
mətndə ondan  istifadə edilmiş  sitatın  sonunda  mötərizədə
20,  sonra  sitat həmin kitabda  neçənci  səhifədədirsə o
rəqəm  göstərilir. Məsələn  belə:  (20,  7). Müəllif  internet
sayıtından istifadə etmişsə sayıtın adı ədəbiyyatda, mətndə
isə nömrəsi göstərilir.

---

7. DİSSERTASİYANIN QURULUŞU VƏ
PLANLAŞDIRILMASI
Dissertasiyanın quruluşu dedikdə onun ilk səhifəsin-
dən  son  səhifəsinədək  tədqiqatın əsas  hissələrinin,  böl-
mələrinin, fəsillərinin,  yarım  fəsillərinin,  bəndlərinin  ar-
dıcıllığı, sistemliliyi başa düşülür.
Bu  quruluşa  habelə tədqiqatın  nəticələri,  istifadə
olunmuş ədəbiyyat, əlavələr daxil olur.
Magistr dissertasiyasının quruluşu əsas etibarilə aşa-
ğıdakı kimi olur.
Üz vərəqi
Mündəricat
Giriş
I FƏSİL:_____________
1. 1__________________
1. 2__________________
II FƏSİL: ____________
2. 1__________________
2. 2__________________
NƏTİCƏ_____________

---