Yoritish. Yoritish chiroqlari: turlari, xususiyatlari, maqsadlari

2-rasm. 1-Golvanametr 2. Fotoelement 3. Filtr nasadka
Yoritilganlik ya’ni yorug’lik darajasi son jihatdan yuza birligiga tushayotgan yorug’lik oqimiga tengdir.
Yorug’lik darajasi LYUKS bilan ifodalanadi.
Yorug’lik darajasini aniqlash uchun ob’ektivlik LYUKS metr qo’llaniladi.
Lyuksmetr fotoelement va shkalasi lyukslar hisobida darajalarga bo’lingan milliampermetr(galvanometr) dan tashkil topgan.
Fotoelement yorug’lik energiyasini eletr energiyasiga aylantirib beradigan asbobdir. Fotoelektrik tok kuchi fotoelement katodining yoritish darajasiga to’g’ri proporsional bo’ladi.
Yorug’lik darajasini aniqlashga fotoelementga tushadigan nur fotoelektrik tok paydo qiladi. Bu o’z navbatida galvanometr strelkasini og’diradi.
Lyuksmetrining asosiy qismi selenli fotoelementdir. Bu element sim bilan milliampermetrga ulangan bo’ladi.
Milliampermetrning ko’rsatishlari «lyukslar» hisobidagi yorug’lik darajasi qiymatini bildiradi.
Ishni bajarish tartibi.
YU-16 lyuksmetrining qurilmasi bilan tanishish.
Laboratoriya xonasidagi yoritilganlik darajasini poldagi belgidan derazagacha bo’lgan 1,2,3,4,5 m oraliqlarda o’lchash bunda fotoelement plastinkasi tepaga qaratgan xolda polga parallel vaziyatda tutiladi hamda platina 0,8m masofa stol balandligida qilib joylashtiriladi.
K q (E_n | E_t ) . 100% formuladan har beshta nuqta uchun T.YO.K. (tibiiy yoritilganlik koeffitsient) hisoblanadi.
quyidagi o’lchov ishlarini bajaring:
A) chiziqning yo’g’onligi 0,3 mm bo’lganda oynadan 3 m masofada chizmachilik ishlarini:
B) mikrometr shkalasining bo’limlari qalinligi 0,15 mm bo’lganda derazadan 5 m masofada o’lchov ishlarini.
5.Olingan raqamlarni va qilingan hulosalarni laboratoriya ishiga oid hisobotingizga yozing va 1- jadvalni to’ldiring.
Eksperiment natijalari.

O’lchash vaziyatlari	Et( (lk)	Ey (lk)	T.E.K.	Ishning razryadi	Ish turi	Ob’ektish ulchamlari (mm)
1
2
3
4
5

1-jadval