‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

17 - rasm. GPS tizimi orqali avtobus harakatini kuzatib borish
57

---

GPS avtobuslar harakatini kuzatib borish bilan bir paytda 
favqulodda vaziyatlar vujudga kelib qolganida SMS orqali 
korxonaga o ‘z vaqtida xabar berishi mumkin.
Transport vositalari korxonaga qaytib kelganida m a’lumotlami 
o ‘zida saqlab qolishi sababli berilgan topshiriqning qanday 
bajarilganligi to ‘g ‘risida yozm a shaklda yoki jadval ko‘rinishida 
hisobot tayyorlab beradi.
Bugungi kunda Rossiya olimlari ishlab chiqqan GLONASS 
(Глобалная навигационная спутниковая система) tizimi 0 ‘zbe- 
kiston Respublikasida ham qoMlanilmoqda. Hozirda Toshshahar- 
transxizmat aksiyadorlik kompaniyasiga tegishli bir qancha yo‘na- 
lishlarda qatnovchi avtobuslaming harakati GPS tizimi orqali nazo­
rat qilinmoqda. Bu tizim quyidagi vazifalarni bajarish uchun xizmat 
qilmoqda:
- transport vositasi joylashgan joyini aniqlash;
- harakat y o ‘nalishi va tezligini aniqlash;
- elektron xaritada harakat y o ‘nalishi chizmasini qurish;
- haydovchilam i tovushli aloqaga chaqirish;
- to ‘xtab turish va harakatlanish vaqtlarini qayd qilish;
- avtobus salonini audio nazorat qilish;
- belgilangan y o ‘nalishdan o g ‘ganlik to ‘g ‘risida axborot berish 
va hokazo.
Shahar 
transporti 
uchun 
harakatlanuvchi 
obyektlarning 
monitoring tizimi yo'nalishlardagi transport vositalarining istalgan 
vaqt oralig‘ida harakat chastotasini tahlil qilish, bulardan tashqari, 
nozimlik dasturini ta ’minlash tizimi orqali yo‘nalishlardagi nazorat 
punktlariga qay paytda kelganini nazorat qilish imkoniyatini beradi. 
Agar y o ‘nalishda og‘ishlar yuzaga kelsa, navbatchi nozimga zudlik 
bilan axborot beradi (18 - rasm).
Nazorat savollari:
1. Aholining transportga bo‘lgan talabi qanday m a’lumotlar 
asosida aniqlanadi?
2. «On line» degan so‘z nimani anglatadi?
3. GLONASS so‘zining m a’nosi nima?
58

---

4. 
YoMovchilarni tashishda axborotlardan dispetcherlar qanday 
foydalanadilar?