315
h yatının qorunması, suların s m rıli istifad si v mühafiz olunması
qaydalarına riay t olunmalıdır. Müvafiq icra hakimiyy ti orqanları öz
s lahiyy tl ri daxilind
halinin h yatını v sa lamlı ını qorumaq, lazımi
sanitariya
raiti yaratmaq m qs dil çim rlikl rin, qayiqlarla g zintinin,
balıq ovunun, içm li su v m i t ehtiyaclarını öd m k üçün su götürülm -
sinin, mal – qaranın suvarılmasının v sudan dig r istifad nin qada an
oldu u yerl ri mü yy nl dir , habel
h rin, rayonun, q s b nin, k nd
ya ayı m nt q sinin razisind yerl
n su obyektl rind sudan ümumi
m qs dl r üçün istifad olunmasının ba qa
rtl rini t yin ed bil rl r.
Fiziki v hüquqi xsl rin mülkiyy tind olan, icar y v ayrıca istifad y
verilmi su obyektl rind sudan ümumi m qs dl r üçün istifad edilm sin
razılıq mülkiyy tçil rin su obyekti istifad çil rinin mü yy n etdikl ri
rtl rl v ya müvafiq icra hakimiyy ti orqanlarının q rarı il veril bil r.
Ümumi istifad d olan su obyektl rini sahilboyu quru zolaqlar
ayrırır. H r bir xsin bu zolaqda h r k t etm k, balıq tutmaq üçün istifad
etm k, qayıqların sahil yan almasını t min etm k hüququ vardır.
Qanunvericiliy gör m hdud sayda xsl r t r find n istifad
olunan su obyektl ri ayrıca istifad d olan su obyektl ridir. Müvafiq icra
hakimiyy ti orqanının q rarı il müdafi , energetika, n qliyyat, habel dig r
dövl t v b l diyy ehtiyacları üçün dövl t mülkiyy tind olan su
obyektl ri qanunvericilikd mü yy n edilmi qaydada bütövlükd v ya
qism n ayrıca istifad y verildikd ümumi istifad d olan su obyektl ri
sırasından çıxarılır.
Xüsusi razılıq
sasında texniki qur ular v avadanlıqlar t dbiq
etm kl
halinin içm li su, m i t, müalic , sa lamla dırma v ba qa
ehtiyaclarını, habel k nd v me t s rrüfatı, s naye, energetika, n qliyyat,
balıqçılıq v dig r dövl t v ya içtimai ehtiyacları öd m k m qs di il su
obyektl rind n xüsusi m qs dl r üçün istifad h yata keçirilir. Su
obyektl ri
316
istifad y xüsusi razılıq v sudan istifad müqavil si sasında verilir.
Yerüstü su obyekt l ri istifad y akvatoriya sah sinin, su
götürülm si v tullantı sularının axıdılması yerl rinin ayrılması
rti il
qanunvericiliyi sasında, yeraltı suların istifad y verilm si, su verilm si,
qanunvericiliyi v yerin t ki qanunvericiliyi sasında h yata keçirilir.
X z r d nizinin (gölünün) Az rbaycan Respublikasına m nsub
olan bölm sinin, s rh d su obyektl rinin istifad y verilm si ölk mizin
hazırda qüvv d olan qanunvericiliyin v onun t r fdar çıxdı ı beyn lxalq
müqavil l r uy un olaraq h yata keçirilir.
Ölk mizd su obyektl ri istifad çil rinin inhisarçı v haqsız
r qab t yön lmi dig r istifad çil rin, habel fiziki v hüquqi xsl rin
hüquqlarının v qanuni maraqlarının m hdudla dırılması il n tic l n n v
ya n tic l nm si gözl nil n f aliyy t qanunla qada an edilmi dir. Bel
halların ba verm si qanunvericilikd n z rd tutlmu sanksiyaların t tbiq
edilm sin s b b olur.
Ölk mizin müdafi sinin v t hlük sizliyinin t min edilm si,
halinin sa lamlı ının, traf mühitin v tarixi – m d ni irsin, habel ba qa
xsl rin qanuni hüquqlarının v maraqlarının qorunması m qs di il su
obyektl rind n v ya onların bir hiss sind n istifad m hdudla dırıla,
dayandırıla v qada an edil bil r.
Qanunvericiliy gör sudan m hdud istifad ed nl rin a a ıdakı
hüquqları vardır:
– sudan t krar istifad etm k;
– su obyektl rind n xüsusi m qs dl rl istifad ni h yata keçirm k
üçün müvafiq qur ular v titkintil r in a etm k;
– istifad y veril n suyun v tullantı sularının k miyy t v
keyfiyy tini yoxlamaq;
– qanunvericilikd n z rd tutulmu hallar istisna olmaqla
müqavil d n z rd tutulan miqdarda almadı ı
317
suyun v zini t l b etm k;
– Az rbaycan Respublikasının su qanunvericiliyi il n z rd
ttutulmu dig r hüquqları h yata keçirm k.
Mülkiyy t formasından asılı olmayaraq hüquqi v fiziki xsl rin
sudan istifad hüququna a agıdakı hallarda xitam verilir:
– sudan istifad y ehtiyac qalmadıqda v ya istifad d n imtina
edildikd ;
– su obyektl rind n istifad müdd ti qurtardıqda;
– hüquqi xl r l
v olunduqda;
– su obyektl ri qanunvericiliy zidd olaraq ba qalarına istifad y
verildikd ;
– su obyektl ri ayrıca istifad d n geri alındıqda;
– sudan istifad y v tullantı sukarının axıdılmasına gör haqq
öd nilm dikd ;
– su obyektind n n z rd tutlan m qs dl (içm li su v m i t
ehtiyaclarını öd m k üçün isrifad hüququndan ba qa) istifad
edilm dikd v qanunvericilikd n z rd tutulmu dig r hallarda (Su
M c ll si, madd 44).
Qanunvericiliy gör sudan istifad ed nl rin v zif l ri
a agıdakılardır:
– su obyektl rind n s m r li istifad etm k, suyun q na tl
i l dilm sini v suların keyfiyy tinin yax ıla dırılmasını t min etm k;
– sudan istifad planıarına, limitl rin , qaydalarına, normalarına v
rejiml rin riay t etm k;
– t rkibind çirkl ndirici madd l rin miqdarı normadan artıq olan
tullantı sularının su odyekrl rin axıdılmasına yol verm m k;
– su servitutları sasında ba qa su obyektl ri istifad çil rin verilmi
hüquqların pozulmasına, habel t s rrüfat v t bii obyektl r (torpaq,
me , heyvanlar al mi, faydalı qazıntılar v s.) z r r vurulmasına yol
verm m k;
– su obyektl rind n t yinatına gör istifad etm k;
318
– su t s rrüfatı qur ularını v texniki avadanlı ı saz v ziyy td
saxlamaq, onların i keyfiyy tini yax ıla dırmaq;
– sudan istifad nin uçotunu aparmaq;
– sudan istifad haqqını, su obyektl rin v
traf mühit axıdılan
tullantı sularına gör öd m l ri v c rim l ri vaxtında verm k;
– Az rbaycan Respublikasının su qanunvericiliyi il n z rd
ttutulmu dig r hüquqları h yata keçirm k
Qeyd etm k lazımdır ki, su t s rrüfatı t dbirl ri görülm si, su
obyektl rind n istifad hüququna xitam verilm si v ya sudan istifad
rtl rinin d yi dirilm si n tic sind fiziki v hüquqi xsl r d yi mi
z r r qanunvericilikd mü yy n edilmi qaydada öd nilir.
Xüsusi elmi, tarixi, m d ni, estetik v t bi tqoruyucu h miyy tli su
obyektl ri xüsusi qorunan su obyektl ridir. Onlar ölk qanunvericiliyi il
toxunulmaz elan olunaraq a a ıdakı kateqoriyalara bölünür:
– Az rbaycan Respublikasının daxili sularının v X z r d nizinin
(gölünün) Az rbaycan Respublikasına m nsub olan bölm sinin
sularının sah l ri;
– su bataqlıq yerl ri;
– nadir t bi t land aftına aid edilmi axar sular v sututarlar;
– su obyektl rinin m nb yinin v m ns bininmühafiz zonaları;
– qiym tli balıq növl rinin kürütökm v qı lama yerl ri;
– me l rl , bitki, heyvanlar al mi v dig r xüsusi mühafiz olunan
t bii ehtiyatlarla qırılmaz laq si olan su obyektl ri.
Xüsusi qorunan su obyektl rind n balıq tutmaq, ov etm k, su
bitkil ri yıgmaq v onların t bii v ziyy tini d yi n ba qa i l r görm k
qanunla qada an edilmi dir.
Dostları ilə paylaş: |