Zamonaviy axborot texnologiyalari



Yüklə 2,27 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə50/83
tarix28.11.2023
ölçüsü2,27 Mb.
#133670
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   83
ibooks bot-tibbiyotda axborot t

3.Standart funktsiyalar 
Paskal tilida quyidagi standart funktsiyalar aniqlangan: 
func
tsi
ya
ningP
askald
agi i
foda
si
F
unc
tsi
ya
ning 
mate
ma
ti
k ifoda
si
Ar
gument turi
F
unkts
iya tur

func
tsi
ya
ningP
askald
agi i
foda
si
F
unc
tsi
ya
ning 
mate
matik i
foda
si
Ar
gument turi
F
unkts
iya tur

abs(x)
/х/
real
real
sqr(x)
x

real
real
integer
integer
integer integer
Sqrt(x)
х
real
real
exp(x)
е
х
real
real
integer
real
integer real


44 
Ln(x)
In х
real
real
sin(x)
Sin х
real
real
integer
real
integer real
Cos(x)
cos x
Real 
integer
real real arctan (x)
Arctg x
real 
integer
real
round(x]

ni 
yaxlitlash 
real
integer trunc(x)
x ni butun 
qismini olish
real
integer
pred(x)
X dan oldingi 
qiymatni 
olish 
Integer 
Char 
boolean 
Integer 
Char 
boolean 
succ(x)
x dan keyingi 
qiymatni 
olish
Integer 
Char 
boolean
Integer 
Char 
boolean 
adivb
А ni B ga 
bo‗lib butun 
qismini olish
Integer 
24 div 9
Integer 
2
amodb
А ni B ga 
bo‗lib 
qoldig‗ini 
olish
Integer 
17mod 
5
Integer 

chr(x)
Х songa ko‗ra 
simvolni 
aniqlash 
integer
Char
ord(x)
X simvolning 
tartib 
raqamini 
aniqlash 
char
integer
odd(x)
Х ning toq 
eki juftligini 
aniqlash 
integer
x-toq 
x-juft 
Boole-
an
True 
False 
Turbo Paskal algoritmik tilida ayrim matеmatik funktsiyalar (x
n
, tg(x), ctg(x), arcsin(x), 
arcos(x)) bеrilmagan. Lеkin bu funktsiyalarni yuqoridagi funktsiyalar yordamida ifodalash 
mumkin: 
х
n
= EXP(N*LN(X)); 
tg(X) = sin(X)/cos(X); 
ctg(X) = cos(X)/sin(X); 
arcsin(X) = arctan(X/SQRT(1-SQR(X))); 
arcos(X) = arctan(SQRT(1-SQR(X))/X); 
Nazorat savollari: 
1.
 
Algoritm deganda nimani tushunasiz? 
2.
 
Algoritm va algoritm ijrochisining vazifalari nimalardan iborat? 
3.
 
Algoritm kanday xossalarga ega? 
4.
 
Algoritm tasvirlash usullaridan kaysilari keng tarkalgan? 
5.
 
Kuyidagi algoritm bajarilishi natijasida kanday natija olinadi: 
1)
 
a=3, b=4 
2)
 
a=a+b 
3)
 
b=a-b 
4)
 
a=a-b 
5)
 
nat a, b 
6.
 
Kvadrat va doira yuzalari berilgan. Kvadrat doira ichiga joylashish yoki 
joylashmasligini aniqlash algoritmini tuzing. 
7.
 
10 litrli bidon sut bilan to‘ldirilgan. 3 litrli bidondan foydalanib, 7 litrli bidonga 
qanday qilib 7 litr sutni solish mumkin? Algoritmini tuzing. 
 


45 
 
4-MAVZU

MATN TAHRIRLAGICHLARI VA ULARDA ISHLASH. ELEKTRON 
JADVALLAR. KOMPYUTER GRAFIK DASTURLARI
 
REJA: 
 
1.
Matnli hujjat muharrirlari, ulaming vazifasi va imkoniyatlari. 
2.
Katta hajmdagi matnli hujjatlar bilan ishlash. Mundarijalar, kolontitullar, 
ko‗chirmalar va giperbog‗lanishlarni shakllantirish. 
3.
Elektron jadval muharrirlari, ulaming vazifasi va imkoniyatlari.
4.
Kompyuter grafikasi asoslari.
Matnli hujjat muharrirlari, ulaming vazifasi va imkoniyatlari.
 
Word 2007 dasturi ishga tushganda tasvirdagi Word titul sahifasi hosil bo‘ladi va 
Word 2007 dasturi ishga tushadi. Dastur ishga tushgach quyidagicha ko‘rnishdagi oyna hosil 
bo‘ladi: 
 
 
1-rasm. Word 2007 
Word 97-2007 dasturlaridan farqli ravishda Word 2007 dasturida menyu va 
qo‘zg‘almas uskunalar panellaridan voz kechilgan bo‘lib, bu erda boshqacha yo‘l 
tutilgandir. Dastur oynasi quyidagi qismlardan iborat: 
2-rasm. 
―Soxranenie‖ bo‘limida Word 2007 dasturida yozilgan hujjatni saqlash parametrlari 
boshqariladi. Bu oynadagi ―Soxranyat faylы v sleduyuщem formate‖: maydonidagi 
ochiladigan ro‘yxatdan saqlanadigan hujjatni saqlash kerak bo‘lgan formati tanlanadi. 
(
Eslatma: Agarda siz ko‘pincha Word 97-2003 formatidagi Word dasturi o‘rnatilgan 
Kompyuterda ishlaydigan bo‘lsangiz, bu formatlardan Word 97-2003 formatini tanlashingiz 
kerak bo‘ladi. Shunda siz tayyorlagan hujjatlaringizni boshqa kompyuterlarda ham ochish 
imkoniga ega bo‘lasiz
). ―Avtosoxranenie kajdыe‖ matni oldiga belgi qo‘yilganda Word 


46 
dasturi bir xil vaqt oraliqlarda (bu vaqt shu sohadagi minut maydonida ko‘rsatiladi) avtomatik 
tarzda saqlash ishlarini bajarib boradi va bu siz tayyorlagan hujjatning elektr toki o‘chganda 
yoki boshqa sabablarga ko‘ra kompyuter ishi to‘xtab qolganda o‘chib ketishining oldini oladi. 
―Katalog dannыx dlya avtovosstanovleniya‖ bandidagi ―Obzor …‖ tugmasini bosganda hosil 
bo‘ladigan oynadan avtomatik tiklash ishlari uchun boshlang‘ich papka ko‘rsatiladi. 
―Raspolojenie faylov po umolchaniyu‖: bandidagi ―Obzor‖ nugmasini bosilganda hosil 
bo‘ladigan oynada esa tayyorlangan hujjatlarni saqlash uchun Word matn muharriri odatda 
taklif etadigan papka ko‘rsatiladi. 
5)―Dopolnitelno‖ bandida belgilangan qismni kiritilayotgani bilan almashtirish, so‘zlarni 
avtomatik belgilash, matnlarni o‘tkazishni boshqarish, giperjo‘natmani Ctrl tugmasi bilan 
sichqoncha chap tugmasini bosganda aktivlashtirish, abzastlarni avtomatik belgilash, Insert 
tugmasini surib yozish va almashtirib yozish holatlarini almashtirish uchun ishlatilishi, ekran 
bandidagi ―Chislo dokumentov v spiske poslednix faylov‖ maydonidagi sonni oshirish yoki 
kamaytirish orqali Wordda ochilgan oxirgi fayllar sonini oshirish yoki kamaytirish kabi 
ko‘plab parametrlarni boshqarish mumkin.
6)―Nadstroyki‖ bandida Word 2007 dasturining ulanish parametrlarini (Outlock express 
orqali) boshqarish mumkin. 
7)―Цentr upravleniya bezopasnostyu‖ bandida Word 2007 dasturida ma‘lumotlar xavfsizligi 
parametrlarini boshqarish va o‘rnatish mumkin. 
8)―Resursы‖ bandida Microsoft firmasiga murojaat qilish, Web-sahifalarni qidirish, Microsoft
Office dasturlarining ishonchliligini ta‘minlashga oid turli xususiyatlarni o‘rnatish va 
boshqarish mumkin. Bu oynada ―Poluchit obnovleniya‖-Microsoft Office dasturlari uchun 
eng so‘nggi yaratilgan yangiliklarni olish, ―Цentr diagnostiki Microsoft Office‖-Microsoft 
Office dasturlarini tekshirish va xatoliklarni sozlash markazi(dasturi), ―Svyajites s nami‖-
Microsoft firmasi bilan aloqa qilishning turli yo‘llari, ―Aktivirovat Microsoft Office‖- 
Microsoft Officedan foydalanishni davom ettirish uchun uni faollashtirish kerak bo‘ladi(trial 
va demo versiyalar uchun). ―Pereyti na veb-uzel Microsoft Office Online‖- Microsoft Office 
Online web-sahifasiga o‘tish va bepul yangilanishlarni olish, ―O programme Microsoft Office 
Word 2007‖- Microsoft Office Word 2007 dasturi haqidagi qisqacha ma‘lumotlarni olish kabi 
buyruqlar joylashgan. 
Sarlavha satrining eng chap qismida Microsoft Office dasturlar paketining emblemasi
3-rasm 
shaklidagi tugma joylashgan bo‘lib, bu tugma dastur bosh menyusi hisoblanadi va bu erda 
turlicha ko‘p ishlatiladigan buyruqlar joylashgan. Bu menyuni ochish uchun shu tugma ustida 


47 
sichqoncha chap tugmasini bosish yoki klaviaturadan Alt+f kombinastiyasini bosish kerak 
bo‘ladi. Natijada quyidagicha ko‘rinishdagi oyna hosil bo‘ladi:
Yana shuni ham aytib o‘tish kerakki, Microsoft Office 2007 mualliflari oldingi Office 
versiyalari bilan ishlab kelganlarga qulayliklar yaratish maqsadida 

Yüklə 2,27 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   83




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə