Zamonaviy jamiyatda muloqot madaniyati va uning xususiyatlari

Keywords
: culture, communication, methods, universal values, modern society. 
KIRISH
Jamiyatning asosini tashkil etuvchi va ushbu eng barqaror o'tishlar mumkin 
bo'lgan eng muhim qadriyatlardan biri bu ma'lum bir madaniy muhitda rivojlanadigan 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 
ǀ
ISSUE 5 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
14 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
madaniyatning asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo'lgan ta'limdir. Zamonaviy jamiyatda 
muloqot madaniyati shaxsiy integratsiyalashgan sifat bo'lib, uning ajralmas qismi 
shunchaki ma'lumot uzatish tizimi emas, balki muloqotni tashkil etish, bilimlarni 
differentsiallashtirish, integratsiyalashuvi va boshqalar o’z ichiga oladi. Shu bilan birga, 
zamonaviy jamiyatda madaniyatlararo muloqotni amalga oshirish usullaridan biri 
sifatida ikki tillilik yoki ko‘p tillilik sharoitida til, tafakkur va madaniyatning o’zaro 
ta’siri nazarda tutiladi [6]. 
ASOSIY QISM
Har qanday falsafiy, ijtimoiy, psixologik va pedagogik jarayon singari, muloqat 
madaniyati ham bir qator funktsiyalarni o’z ichiga oladi, eng muhimlaridan biri bu 
normativ funktsiyadir.
Hozirgi paytda muloqat madaniyati zarur shart-sharoitlarni yaratadi, insonning 
o'ziga xos holatlari, munosabatlari va xatti-harakatlari ishlab chiqiladigan muhitni 
shakllantiradi, har bir shaxs o'sib ulg'aygan paytda ijtimoiylashadi. Voyaga etgan 
hayotida odamlar rivojlangan madaniy ko'nikmalarga amal qiladilar va ularni yangi 
avlodlarga o'tkazadilar. Demak, zamonaviy jamiyatda muloqat madaniyati inson 
hayotining ajralmas qismi bo'lib, u inson hayotini tashkil qiladi.
Har bir jamiyat (va ba'zan uning alohida ijtimoiy guruhlari) muloqotning 
muayyan tartibga soluvchi tamoyillarini ishlab chiqadi, ular nafaqat u tomonidan qabul 
qilingan xulq-atvor me'yorlarida mustahkamlanadi, balki ko'proq yoki kamroq ongga 
ega bo'lgan odamlarda ham tarbiyalanadi. Bu muloqot madaniyatining u yoki bu 
darajasi mavjudligini ta'kidlashga asos beradi. Bu erda madaniyat muloqotdan ko'ra 
kengroq tushuncha ekanligini ta'kidlaymiz, u odamlar to'plagan barcha moddiy va 
ma'naviy qadriyatlarni o'z ichiga oladi [1]. Shu bilan birga, madaniyat inson faoliyati 
usullarini, jamiyat faoliyatining xususiyatlarini tavsiflovchi va ularsiz uning mavjudligi 
mumkin bo'lmagan shakllar, uslublar va normalar doirasini o'z ichiga oladi. Shu 
munosabat bilan ishlab chiqarish, dam olish, muloqot qilish madaniyati haqida gapirish 
mumkin, bu bilan "madaniyat" tushunchasining keng ma'nosini ta'minlaydi, bunda 
madaniyat inson munosabatlarida normalar va ularni amalga oshirish usullarini o'z 
ichiga oladi. Ammo madaniyatni tushunishning torroq ma'nosi ham borki, u 
odamlarning muayyan jamiyatda yaratilgan va qabul qilingan muloqot qobiliyatlariga 
egalik darajasi bilan belgilanadi [3]. 
Shunday qilib, muloqot madaniyati - bu o'ziga xos aloqa standartlari sifatida 
odamlar o'rtasidagi munosabatlar normalari, usullari, shakllari to'plamidir. Bundan 
tashqari, muloqot madaniyatini shakllantirish axloqiy tarbiyaning bo'limlaridan biri 
bo'lganligi sababli, shakllangan axloqiy madaniyat (yoki chinakam ma'naviyat) ko'p 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2