Ўзаро алмашинувчанлик асослари ва вазифалари

Yuzalarning nostandart birliklari haqida ma'lumotga ega bo'lish

Ma`lumki, ajraladigan birikmalar ikkiga qo`zg’almaydigan va qo`zg’aladigan birikmalarga bo`linadi. Qo`zg’aladigan birikmalarda ish sharoiti va detallarning birikish xarakteriga qarab, ularning yuzalari tegishlicha ishlov berilishi kerak. Detallar qanday usul va kesuvchi asboblar bilan tayyorlanishidan qat`iy nazar, ularning yuzalarida mikronotekislik deb ataladigan izlar qoladi.

• Ma`lumki, ajraladigan birikmalar ikkiga qo`zg’almaydigan va qo`zg’aladigan birikmalarga bo`linadi. Qo`zg’aladigan birikmalarda ish sharoiti va detallarning birikish xarakteriga qarab, ularning yuzalari tegishlicha ishlov berilishi kerak. Detallar qanday usul va kesuvchi asboblar bilan tayyorlanishidan qat`iy nazar, ularning yuzalarida mikronotekislik deb ataladigan izlar qoladi.
• Bu izlarga yuzalarning g’adir-budirliklari deb aytiladi. Detallarning yuzalaridagi g’adir-budirliklar ularning bir-biriga nisbatan ishkalanib siljishiga qarshilik ko’rsatadi. Bu esa ishqalanuvchi kuchlarning paydo bulishiga va detallarning tez emirilib ishdan chiqishiga olib keladi.
• Detal sirti yuzalarining g’adir-budrligi va ularning parametrlari haqida ma`lumot GOST 2789-96da berilgan.

7.20-shaklda g’adir-budirlikni o`lchash uchun tanlab olingan yuza joyini uzunligi (baza uzunligi) (L)da real yuza rel’efining profili ko`rsatilgan.

• 7.20-shaklda g’adir-budirlikni o`lchash uchun tanlab olingan yuza joyini uzunligi (baza uzunligi) (L)da real yuza rel’efining profili ko`rsatilgan.
• Profilning o`rta chizig’i m- nominal profil shaklga ega bo`lgan va ulchangan profilni baza uzunligi chegarasida profil nuqtalarining masofalari (y1 ,y2….yn) kvadratlari yig’indisi bu chiziqgacha minimal bo`ladigan qilib bo`luvchi chiziqdir.
• Profilning xoxlagan bir nuqtasi bilan o`rta chiziq orasidagi masofa
• (y1)ga profilning chetga chiqishi deyiladi. Baza uzunligi chegarasida profilning notekisliklari g’adir-budirliklari orasidagi profilning o`rta chizig’i bo`yicha ulchangan masofalarning o`rta qiymatiga notekisliklarning (g’adir-budirliklarning) o`rta qadami deb aytiladi va (Sm) bilan belgilanadi. G’adir-budirliklarning xar biri orasidagi (maxalliy g’adir-budirliklar orasidagi) masofalarning o`rta qiymatiga mahalliy g’adir-budirliklarning o`rtacha qadami (S) deyiladi.