Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги Тошкент ахборот технологиялари университети
AFG'ONISTONDAGI VAZIYATNI BAHOLASH
Yüklə 3,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Afgoniston muammosini hal etish masalasi « 6+3» muloqot guruhini tashkil etish tashabbusi
| AFG'ONISTONDAGI VAZIYATNI BAHOLASH
Xalqaro koalisiya kuchlari kontingentini 2019 yil oxirida, ya'ni mamlakatda o'zaro kurashayotgan kuchlarning qarama-qarshiligi saqlanib turgan bir sharoitda Afg'onistondan olib chiqib ketish rejalari, beqaror vaziyat keng mintaqada xavfsizlik uchun oldindan aytib bo'lmaydigan oqibatlarga olib kelishi mumkin. • Afg'oniston muammosini hal etish bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biri bo'lib qolmoqda. • Ushbu mamlakatdagi vaziyat Markaziy Osiyo uchun doimiy tahdidni o'zida namoyon etmoqda. • Mojaroning oqibatlari bevosita va o'ta salbiy ravishda global xavfsizlikka ham ta'sir ko'rsatmoqda. • Xalqaro koalision kuchlar tomonidan tanlangan Afg'onistonda tinchlik o'rnatish strategiyasi kutilgan natijalarni berayotgani yo'q. Afg'oniston muammosini hal etish masalasi « 6+3» muloqot guruhini tashkil etish tashabbusi Tashabbusning mazmun-mohiyati shundan iboratki, afg’onistonliklar o’z mamlakati muammolarini o’zlari, Afg’onistonda urushning tugashi va unung barqaror kelajagidan manfaatdor mamlakatlar ko’magida hal etishlari darkor. Muloqot guruhi tarkibiga AQSH, Rossiya, Afg’oniston bilan bevosita qo’shni mamlakatlar – O’zbekiston, Tojikiston, Turkmaniston, Xitoy, Eron va Pokiston, hamda NATO kirishi zarur. «6+3» muloqot guruhini tashkil etish tashabbusi «6+3» muloqot guruhining eng muhim maqsadi – bir-biriga qarshi kurashayotgan tomonlarga Afg’onistonda harbiy harakatlarni to’xtatish Dasturini taklif etish, mamkakatni parokanda qilayotgan asosiy muammo va ziddiyatlar bo’yicha o’zaro murosa asosidagi yechimlarni topishdan iborat . Afg‘onistondagi vaziyat Markaziy Osiyo mamlakatlari xavfsizligining muhim aspekti hisoblanadi. O‘zbekiston tashabbusi va BMT ning qo‘llab-quvvatlashi bilan, afg‘on muammosini muhokama qilishga va regional xavfsizlikni ta’minlashga yo‘naltirilgan “6+2” guruhi (qo‘shni mamlakatlar: Eron, Pokiston, Tojikiston, Turkmaniston, O‘zbekiston, Xitoy, hamda Rossiya va AQSh) tashkil qilingan edi. Guruhning birinchi uchrashuvi 1997 yilda Nyu-Yorkda, ikkinchisi – 1999 yil iyulda Toshkent shahrida bo‘lib o‘tdi. 2008 yil aprelda Buxarestda NATO sammitida O‘zbekiston rahbari I.A. Karimov “6+2” tinchlik tashabbusining yana davom ettirilishi va kengaytirilishi va bu guruhga NATO ning kiritilishi bilan uning “6+3” ga aylantirilishining maqsadga muvofiq ekanligi to‘g‘risida taklif kiritdi, qaysiki, u Afg‘onistonda vaziyatni barqarorlashtirish bo‘yicha birgalikdagi harakatlarni aniqlashda kuchlarni birlashtirishga yordam berishi mumkin edi. Ushbu formatda Afg‘onistonni rekonstruksiya qilishning yirik donorlari – Hindiston, Yaponiya va boshqa manfaatdor mamlakatlarning ishtiroki – yanada samaraliroq xalqaro dialogga yordam berishi mumkin edi. • Muzokaralar barcha asosiy mojarolashayotgan kuchlar bilan olib borilishi zarur. • Dasturda iqtisodiy yordam ko'rsatish, ijtimoiy, infratuzilma va gumanitar loyihalarni amalga oshirish, aholi bandligi muammolarini, qashshoqlik, huquqsizlikka qarshi kurash bo'yicha eng dolzarb vazifalarni hal etishga alohida e'tibor berilishi lozim. • Afg'oniston xalqi amal qiladigan ko'p asrlik an'analar, urf- odatlar, Islom dinining qadriyatlari to'liq hurmat qilinishi zarur • Qo'yilgan maqsadlarga erishish uchun hozircha Afg'onistonda turgan tinchlikparvar koalisiya kuchlari yordam berishi mumkin. |