Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti oblakulov d. O

ma lum: u nopok pul topish imkoni bo lgan hamma joyda 
qo llaniladi
2
.
Darhaqiqat, hozirgi kunda xalqaro jinoiy uyushmalar tomo-
nidan narkobiznes, qurol-yarog savdosi, odam savdosi va odam-

1
Karimov I.A. Hozirgi bosqichda demokratik islohotlarni chuqurlashtirishning muhim

vazifalari. T.: O zbekiston, 1996. 5-bet.
2
Karimov I.A. O zbekiston XXI asr bo sag asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik
shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: O zbekiston, 1997. 95-bet.

---

---

5
larni ekspluatatsiya qilish ko rinishidagi transmilliy jinoyatlar

birgina davlat hududi bilan chegaralanib qolmay, butun inso-
niyatga xavf soladigan jinoyatlarga aylanib bormoqda.
Mustaqilikka erishgan dastlabki kunlarimizdan boshlab to
hozirgi kunga qadar O zbekiston Respublikasining xorijiy mam-
lakatlar bilan uyushgan jinoyatchilik, terrorizm, jinoiy faoliyat-
dan olinadigan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish
sohasida 120 dan ortiq xalqaro huquqiy hujjatlar imzolangan.
Shulardan:
22 tasi uyushgan jinoyatchilik va terrorizmga qarshi kura-
shish sohasidagi xalqaro konvensiyalar va ularga qo shimcha
protokollar;
10 tasi uyushgan jinoyatchilik va giyohvandlik vositalari
hamda psixotrop moddalarning noqonuniy aylanmasiga qarshi
kurashish sohasidagi hamkorlik to risidagi shartnomalar;
3 tasi O zbekiston Respublikasining Markaziy Osiyo min-
taqasida uyushgan jinoyatchilik hamda giyohvandlik vositalari
va psixotrop moddalarning noqonuniy aylanmasiga qarshi kurash
sohasida hamkorlik to risidagi xalqaro shartnomalari;
11 tasi Shanxay hamkorlik tashkiloti doirasida jinoyatchilik
va terrorizmga qarshi kurashish sohasidagi xalqaro shartno-
malar;
14 tasi giyohvandlik vositalari hamda psixotrop moddalar-
ning noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish sohasidagi ikki
tomonlama xalqaro shartnomalar;
26 tasi jinoyatchilikka qarshi kurashish sohasidagi ikki to-
monlama shartnomalar;
16 tasi iqtisodiy va moliyaviy huquqbuzarliklarga qarshi
kurashish, kelgusida jazoni o tash uchun sudlangan shaxs-
larning ushlab berish (ekstraditsiya) sohasidagi ikki tomonlama
shartnomalar.
20 ga yaqin xavfsizlik va jinoyatchilikka qarshi kurashish
sohasidagi xalqaro shartnomalar loyihalari qayta ishlanmoqda.
Aynan, shu nuqtai nazardan xalqaro huquqning mustaqil
tarmog i bo lgan xalqaro jinoyat huquqiga bag ishlangan maz-

---

---

6
kur monografiya alohida dolzarb ahamiyatga ega xalqaro va xalq-

aro xarakterdagi jinoyatlar hamda ularga qarshi kurash sohasi-
dagi xalqaro hamkorlik masalalarini yoritishga qaratilgan.
Xalqaro huquqning ushbu sohasi bilan bog liq muammo-
larning ayrim qirralari o zbek olimlaridan: A.X. Saidov
1
,
X.T. Odilqoriyev
2
, B.E. Ochilov, A.Mamatqulov
3
, G. Yuldasheva
4
-
larning asarlarida umumiy tarzda bayon etilgan.
Ushbu soha bo yicha xorijiy davlatlar olimlaridan Alexander
Zahar va Goran Sluiter
5
, Yonah va Swetnam
6
, Bassiouni
7
,
Cherif M.
8
, John R. Bolton
9
, Chadwick
10
, Dugard
11
, Hoogh
12
,

1
Saidov A.X. Xalqaro huquq./Darslik. T.: Adolat, 2001. 360 b., Lukashuk I.I.,

Saidov A.X. Hozirgi zamon xalqaro huquq nazariyasi asoslari (o quv qo llanma).
T.: O zbekiston Faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2007. 392 b., Saidov A.X.
Xalqaro huquq chizmalar va ta riflarda. O quv qo llanma. T.: Adolat, 2001. 352 b.
2
Odilqoriyev X.T., Ochilov B.E. Hozirgi zamon xalqaro huquqi (ommaviy huquq).
Darslik. T.: 2002. 559 b.
3
Mamatqulov A. Xalqaro huquq./Darslik. T.: Adolat, 1997. 319 b.
4
Þëäàøåâà Ã. Ìåæäóíàðîäíîå ïðàâî (íà êàðàê. ÿç). Ó÷åáíèê. Ò.: ÒÄÞÈ,
2005. 432 c.
5

Alexander Zahar and Goran Sluiter, International Criminal Law: A Critical

Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2007, XLVIII +530 pp.
6
Alexander, Yonah and Swetnam, Michael S. Cyber terrorism and information
warfare. Dobbs Ferry, N.Y.: Oceana Publications, 1999.
7
Bassiouni, M. Cherif. International extradition: United States law and practice.
New York: Oceana Publications, 1996.; Bassiouni, M. Cherif and Eduardo
Vetere, eds. and compilers, with the cooperation of Dimitri Vlassis. Organized
crime: a compilation of U.N. documents 1975 1998. Ardsley, N.Y.: Transnational
Publishers, 1998.; Bassiouni, M. Cherif. International criminal law, 2
nd
ed.
Ardsley, N.Y.: Transnational Publishers, 1998.
8
Cherif M. Bassiouni, International Criminal Law (2
nd
ed.) (Ardsley, N.Y.: Trans-
national Publishers, 1998), pp. 4 5.
9
John R Bolton, 6 May 2002. International Criminal Court: Letter to UN
Secretary General Kofi Annan. US Department of State. Accessed 2006-11-23.
10
Chadwick E. Self-determination, terrorism and the international humanitarian law
of armed conflict. The Hague; Boston, Mass.: M. Nijhoff, 1996.
11
Dugard, John and Christine van den Wyngaert, eds. International criminal law
and procedure. Aldershot; Brookfield, VT, 1996.
12
Hoogh, André de. Obligations erga omnes and international crimes: a theoretical
inquiry into the implementation and enforcement of the international responsibility of
states. Hague; Boston: Kluwer International Law; Cambridge, MA: 1996.

---

---

7
Gilbert, Geoff

1
, Van den Wyngaert
2
, Kriangsak Kittichaisaree
3
,
Ilias Bantekas
4
, Helmut Kreicker
5
o zlarining kitoblarida va ilmiy
izlanishlarida ko pgina detallarni keng doirada yoritib bergan.
V.P. Panov
6
, I.I. Lukashuk
7
, E.N. Trikoz
8
, shuningdek,
zbek olimlaridan: B. Ismoilov
9
, E.X. Norbo tayev
10
, A. Pardayev,
F. Safoyev, G. Matkarimova
11
, D. Sattorov
12
, M.T. Turg unov,
A.A. Matchanov, A.T. Niyozov
13
, D.Sh. Umarxanova
14
asarlarida
Xalqaro jinoyat huquqi ga oid masalalarning turli jihatlari
alohida tadqiqot obyekti sifatida tadqiq qilingan.

1
Gilbert, Geoff. Transnational fugitive offenders in international law: extradition and

other mechanisms. The Hague; Boston: M. Nijhoff Publishers; Cambridge, MA, 1998.
2
Van den Wyngaert, Christine, ed. International criminal law: a collection of international
and European instruments. The Hague; Boston: Kluwer Law International, 1996.
3
Kriangsak Kittichaisaree. International Criminal Law. Oxford etc.: Oxford University
Press, 2002, xxxi + 482 pp.
4
Ilias Bantekas, Susan Nash, Mark Mackarel. International Criminal Law. London
etc.: Cavendish, 2001, lvi + 323 pp.
5
Helmut Kreicker: Immunität und IStGH: Zur Bedeutung völkerrechtlicher Exemtionen
für den Internationalen Strafgerichtshof. In: Zeitschrift für internationale Strafrechts-
dogmatik (ZIS), vol 7/2009, available at Zis-online.com; Helmut Kreicker: Völker-
rechtliche Exemtionen: Grundlagen und Grenzen völkerrechtlicher Immunitäten
und ihre Wirkungen im Strafrecht. 2 vol., Berlin 2007.
6
Ïàíîâ Â.Ï. Ìåæäóíàðîäíîå óãîëîâíîå ïðàâî (ó÷åáíîå ïîñîáèå). Ì.: ÈÍÔÐÀ Ì,
1997. 320 ñ.
7
Ëóêàøóê È.È., Íàóìîâ À.Â.

Âûäà÷à îáâèíÿåìèõ è îñóæäåííûõ â ìåæäóíàðîäíîì

óãîëîâíîì ïðàâå: ó÷åáíî-ïðàêòè÷åñêîå ïîñîáèå.

Ì.: 1998.

8
Òðèêîç Å.Í. Ìåæäóíàðîäíîå óãîëîâíîå ïðàâî: Ïðàêòèêóì/íàó÷.ðåä. À.Õ. Àáà-
øèäçå Ì.: Íîðìà, 2007. C. 400.
9
Ismoilov B. Zamonaviy xalqaro jinoyatchilikka qarshi kurashning xalqaro-huquqiy
jihatlari (Maxsus kurs bo yicha ma ruzalar matni). T.: 2012.
10
Norbo tayev E.X., Pardayev A., Safoyev F. Xalqaro jinoyat huquqi kursi/O quv
qo llanma. T.: 2004. 28 b. Norbo tayev E.X., Safoyev F. Êóðñ ìåæäóíàðîäíîãî
óãîëîâíîãî ïðàâà/Ó÷åáíîå ïîñîáèå. Ò.: Àêàäåìèÿ ÌÂÄ ÐÓç, 2005. 64 á.
11
Matkarimova G.A. Xalqaro jinoyat huquqi/O quv qo llanma. T.: TDYuI, 2006.
63 b., Matkarimova G., Sattorov D. Xalqaro jinoyat huquqi/O quv qo llanma.
T.: TDYuI, 2009. 59 b.
12
Sattorov D. Xalqaro sud. Xalqaro jinoyat sudi. T.: 2004. 46 b.
13
Turg unov M.T., Matchanov A.A., Niyozov A.T. Jinoyatchilikka qarshi kurashda
xalqaro hamkorlik: ma ruzalar kursi. Mas ul muharrir y.f.d. professor A.X. Saidov.
T.: O zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2012. 133 b.
14

Umarxanova D.Sh. Ekstraditsiya bo yicha xalqaro huquqiy hamkorlik. Mono-

grafiya. T.: 2010. 142 b.

---

---

8
Monografiyada xalqaro jinoyat huquqi muammolarini hal

etish maqsadida quyidagi vazifalarga alohida e tibor qaratilgan:
- xalqaro jinoyat huquqi tushunchasi va uning shakllanishini
rganish;
- xalqaro jinoyat huquqining, tamoyillari va o ziga xos xusu-
siyatlarini o rganish, shuningdek, xalqaro jinoyat huquqining
predmetiga oid, olimlar o rtasida bahsli fikrlarni ochib berish va
unga nisbatan mualliflarning qarashlarini ham yoritish;
- xalqaro jinoyat huquqining asosiy manbalari yuzasidan
ilmiy-nazariy fikrlarni o rganish;
- xalqaro huquqbuzarlik tushunchasi, turlari va tasnifini
tahlil etish, xalqaro va xalqaro xarakterdagi jinoyatlar, ularning
farqlovchi belgilarini aniqlash;
- xalqaro jinoyatchilikka qarshi kurashda BMT va boshqa
xalqaro tashkilotlarning o rniga e tibor qaratish;
- Jinoyat politsiyasi xalqaro tashkiloti (INTERPOL)ning
xalqaro jinoyatchilikka qarshi kurashishdagi roli;
- xalqaro jinoyatchilik bilan kurashishda Shanxay hamkorlik
tashkilotining o rni;
- Xalqaro Tribunallar va Xalqaro Jinoyat Sudi faoliyatini
rganish.
Ushbu kitobni yozishda o zbekistonlik va xorijiy davlatlar-
ning taniqli olimlari tomonidan yozilgan asarlardan, shuning-
dek, xalqaro huquq tomonidan e tirof etilgan xalqaro normativ-
huquqiy hujjatlardan keng foydalanildi.
Monografiyada bildirilgan fikr-mulohaza va xulosalar yuridik
institut va yuridik fakultetlar, yuridik kollejlarda xalqaro huquq
va kriminologiya fanlaridan dars o tish jarayonlarida, magistrlik
dissertatsiyalari, bitiruv malakaviy va kurs ishlarini yozishda,
ushbu mavzu bo yicha ilmiy izlanishlar olib borishda zarur qo l-
lanma bo lib xizmat qiladi, degan umiddamiz.