Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
Investitsiyalar auditining uslubiy muammolari
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2.2. Investitsiyalar auditining uslubiy muammolari
Auditorlik tekshiruvisiz amalda to’g’ri hamda ilmiy asoslangan investitsion qarorlarni qabul qilish mumkin emas. Chunki: 1) investitsion faoliyatini boshlashdan oldin investitsion loyixani qoplanishi va uni samaradorligini taxlil qilish zarur; 2) investitsion loyihani xayotga tadbiq etish mobaynida buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritish hamda rejada belgilanganidan haqiqatdagining farqini taxlil qilish zarur; 3) investitsion loyixa tugaganidan so’ng buxgalteriya hisobi ma’lumotlari asosida audit tekshiruvi o’tkaziladi, shu asosda investitsiya faoliyati bo’yicha boshqaruv qarori qabul qilinadi. Buxgalteriyadan olingan axborotni faqat chuqur tahlil qilish va auditdan o’tkazish asosidagina xo’jalik yurituvchi sub’ektining investitsiya faoliyati natijalarini holis baholash, kutilgan maqsadlarga erishish yo’li orqali uni yanada rivojlantirish istiqbollarini ishlab chiqish mumkin. Audit moliyaviy investitsiya faoliyatining quyida sanab o’tilgan barcha vazifalarini amalga oshirishda katta muhim o’rin tutadi: - rejalashtirish uchun - eng yaxshi investitsion dasturni tanlab olish uchun uning variantlariga baho beriladi: - taxminlash uchun - xo’jalik sub’ektining moliya strategiyasi variantlarini tanlash ishlab chiqiladi va asoslanadi: -tashkil etish uchun - xo’jalik sub’ekti investitsiyalarini boshqarishning eng samarali tuzilmasini tanlash uchun variantlar baholanadi; -muvofiqlashtirish uchun - xo’jalik sub’ektlari ma’naviyat investitsiyalarini boshqarish tizimining barcha bo’g’inlarida ishlarining kelishilganligini ta’minlaydi: -tartibga solish uchun - ko’yilgan maqsadlardan chetga chiqish holatlarini o’z vaqtida bartaraf etishda yordamlashish maqsadida bunday holatlar tezkorlik bilan aniqlanadi; -rag’batlantirish uchun - rag’batlantirishning amaldagi tizimlari, ularning xo’jalik sub’ekti faoliyati ko’rsatkichlariga ta’sir ko’rsatish samaradorligi 37 o’rganilishi ta’minlanadi; -nazorat uchun - moliyaviy axborotlarning xaqqoniyligi, moliya ishlarining yo’lga qo’yilganligi, moliyaviy rejalarning bajarilishi va umuman olganda, boshqaruv qarorlarining ijro etilishi tekshiriladi. Xo’jalik sub’ektlarining moliyaviy investitsiya faoliyatini buxgalteriya hisobida to’g’ri aks ettirish hamda moliyaviy tahlil qilishni chuqurlashtirish, uning metodik usullarini yanada rivojlantirish va takomillashtirish mamlakatning bozor iktisodiyotiga muvaffaqiyatli o’tishining muhim shartlari hisoblanadi. Bozor munosabatlarini shakllantirish sharoitida faoliyat yuritayotgan xo’jalik sub’ektlarining investitsiya resurslarini boshqarishda buxgalteriya hisobi va auditning axamiyati tobora ortib borayotgani tufayli, ularning nazariy va uslubiy muammolarini tadqiq qilish dolzarb masalaga aylandi. Bozor iqtisodiyotiga o’tish munosabati bilan korxona, tashkilotini va muassasalarda mavjud mablag’lardan samarali foydalanish, korxona ixtiyoridagi aktivlarning samaradorligini maksimal darajada ko’tarish asosiy vazifa bo’lib hisoblanadi. Chunki mablag’lardan samarali foydalanish korxona aktivlari unumdorligini oshirishda va bu orqali maksimal darajada foyda olishda muhim axamiyat kasb etadi. Iqtisodiyotni bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o’tkazish va tarmoqlar iqtisodini izchil rivojlantirish investitsiyalardan foydalanish samaradorligini oshirishga bevosita bog’liqdir. Albatta, investitsiyalardan foydalanish samaradorligini oshirishda moliyaviy investitsiyalar va ular bo’yicha olingan daromadlarni to’g’ri hisobga olish, ularni maqsadli ishlatilishini nazorat qilish va hisobini ta’minlash, investitsiyalar samaradorligini taxlil etish hamda auditini o’tkazish muhim o’rin tutadi, auditining uslubiy muammolarini bartaraf etish hamda takomillashtirish dolzarb vazifalarimizdan biri bo’lib hisoblanadi. Bugungi kunda investitsiyalarni bozor iqtisodiyotiga moslashtirish va investitsion faoliyatni boshqarish o’zgacha yondoshishlarni talab etmoqda. Chunki 38 xo’jalik yuritishning zamonaviy yo’lini tanlash investitsion siyosatni ham tubdan o’zgartirishni talab qiladi. Investitsion siyosatni amalga oshirishda bozor munosabatlariga mos dastaklardan foydalanish, ya’ni investitsion jarayoni qatnashchilarining huquq va majburiyatlarini belgilab berish; mamlakatda investorlar uchun to’laqonli raqobatni ta’minlash: moliyaviy, moddiy va aqliy boyliklarni boshqarishda batamom erkin harakat qilish va shunga tenglashtirilgan tadbirlarni amalga oshirishni talab qiladi. Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|