Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
_
MəNDəN BIR şEY YAZMAYıN. HəR KəS QURANDAN
BAşQA BIR şEY MəNDəN YAZARSA ONU ARADAN
APARSıN
)1(
_ .
Əbu Bəkrin xilafəti dövründə hədis yazılışının qadağan edilməsi
Əbu Bəkr Rəsuli-Əkrəmin (s) vəfatından sonra camaatı bir yerə
yığdı və dedi:
“Siz, Peyğəmbərdən (s) hədislər nəql edirsiniz. Bəzən aranızda
ixtilaflar baş verir. Əgər iş belə getsə, gələcəkdə müsəlmanlar
çox möhkəm və şiddətli ixtilaflara düçar olacaqlar. Bu
səbəbdən, bu gündən etibarən Peyğəmbərdən (s) heç bir hədis
səh:57
1
-
[
1
“ . ]
Ət-təsbitu fil-hədis” Bu hədisin uydurma və qondarma
olmasına açıq dəlil budur ki, birinci xəlifə (Əbu Bəkr) və ikinci
xəlifə (Ömər) bu hədisə əməl etməmişlər. Çünki, sonrakı
səhifələrdə gələn mətləbə diqqət etsəniz görərsiniz ki, bu iki
xəlifə hədislərin yazılma və yayılmasının qarşısını almaq üçün
boş və mənasız dəlillər gətirmişlər. Əgər həqiqətən hədisin
yazılmasında Peyğəmbər (s) tərəfindən belə qadağa var idisə,
onlar öz hədəflərinin və planlarının irəli getməsində o hədisdən
yaxşı istifadə edərək bəhrələnə bilərdilər. Bundan əlavə,
Peyğəmbər (s) belə əmri, hədis yazmamaq barədə vermiş olsa
böyük alimlər məs: Malik “Məvəttə`” adlı hədis kitabının
sahibi və Əhməd ibn Hənbəl “Musnəd” kitabının sahibi və
“Sihah, Sunən və Məsanid” kimi kitabların sahibləri o Həzrətin
(s) əmrinin qarşısında müxalifətçilik etmiş olurlar. Bu da başqa
bir dəlildir ki, əhli-sünnə məzhəbinin alimləri də bu hədisi ya
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
kökündən qəbul etmirlər və ya xüsusi bir yerə aid olduğunu
bildirirlər .
nəql etməyin. Əgər sizlərdən bir kəs sual soruşarsa deyin ki,
bizimlə sizin aranızda həmin Quran kifayət edər və bəsdir.
Onun halalını halal və haramını isə haram bilin.
)1(
Aişə deyir: Atam (Əbu Bəkr), Peyğəmbərdən (s) 500 hədis
yazaraq toplamışdır. Bir gecə gördüm ki, yatağında çox
narahatdır. Onun narahatlığı məni də narahat etdi. Səhər
açılanda narahatlığının səbəbini soruşdum.
Dedi: Qızım! Sənin yanında olan hədisləri mənə gətir. Sonra
əmr etdi bir od qaladılar. Hədislərin hamısını yandırdı. Bu
əməli özü belə izah etdi: “Qorxuram öləm və bu hədislər sənin
yanında qalsın. Bəlkə onların içində elə hədislər vardır ki,
onları etimadlı şəxslərdən nəql etmişəm. Lakin, mümkündür ki,
onlar saleh insanlar olmasın və onların səhvlərinin məsuliyyəti
mənim üzərimə düşsün
)2(
”.
Həqiqət burasındadır ki, xəlifənin bu əməli bir tərəfdən öz sözü
ilə hədis nəql etməyi qadağan olunmasını elan etmiş və başqa
cəhətdən isə əməli surətdə 500 hədis yazdıqdan sonra onları
oda ataraq yandırmışdır. Görəsən bu əməl müsəlmanlarda,
hədis əzbərləyənlərdə və söyləyənlərdə hansı əks təsirləri
qoydu və ya arzuolunmaz nəticələr verdi? Nəticə belə oldu ki,
təqribən üç il müddətində Əbu Bəkrin xilafəti dövründə hədis
yazmaq və nəql etmək qadağan olundu. Müsəlmanlar təkcə
Qurana, onun təfsiri və izahı olmadan diqqət etdilər. Xəlifənin
bu əmri verməkdə məqsədi guya müsəlmanların bütün
bəhslərini Qurana yönəltmək idi.
Ömərin xilafəti zamanı hədis nəqlinin qadağan olunması
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
Ömər ibn Xəttabın on illik xilafəti dövründə
)3(
yürütdüyü
qəzəbli siyasət nəticəsində hədis yazmaq və söyləmək qadağan
edildi.
səh:58
1
-
[
1
“ . ]
Təzkirətul-hifaz”, 1-ci cild, səh. 3 ;
2
-
[
2
“. ]
Təzkirətul-hifaz”, 1-ci cild, səh. 5 ;
3
-
[
3
. ]
Ömərin xilafəti on il altı ay və dörd gün olmuşdur .
İkinci xəlifə nəinki hədis yazmağa və söyləməyə qadağa
qoydu, hətta bu işin icra olunmasında zor tətbiq etməkdən
çəkinmədi. Tanınmış səhabə Qerzət ibni Kəb
)1(
belə deyir:
“Ömər bizi İraqa tərəf yola salmaq istədiyi zaman, özü bizi
“Sərar-
)2(
”a kimi ötürdü. Yol arasında bizdən soruşdu:
-
Bilirsiniz sizi nəyə görə yola salıram? Dedik: Bizə hörmət
etdiyin üçün! Dedi: Bəli, amma burada başqa bir mətləb də var.
O da budur ki, siz elə bir yerə gedirsiniz ki o şəhərin əhli Quran
oxumaqla məscidləri və oranın mühitini zinətləndirmişlər.
Hədis söyləyib onları Quran tilavətindən saxlamayın. Quranı
gücləndirin və onunla birgə heç bir kəlməni və ya hədisi
dilinizə gətirməyin. Peyğəmbərdən (s) olan rəvayətləri az
danışın. Mən də sizin bu işinizdə sizə şərik, sizinlə həmkar və
bu əməldə sizi müdafiə edərəm.
Elə ki, Qerzət ibn Kəb Kufəyə daxil oldu. Ondan Peyğəmbərin
(s) hədislərindən və kəlamlarından söyləməsini istədilər. Qerzə
Dostları ilə paylaş: |