Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
Bu ifadələr, hədisin və sünnənin nə qədər əhəmiyyətli və
mühüm olmasını aydınlaşdırır. Peyğəmbərin (s) halal və
haramın, dini əhkamların ümmətinə çatdırmaqla başqa
müsəlmanlara da çatdırılmasının hər kəsin vəzifəsi olduğunu
bildirmişdir. Hədisləri eşidərək başqalarına söyləyənləri
“özünün ardıcılları
)4(
”kimi tanıtdırmışdır.
səh:47
1
-
[
1
کلَذ ْنَع ْعجْرأ ْمل یّنِاَف هْنَع ْمُکُتْیَهَن ماَرَح ْوأ هیَلَع مکتلَلَد للاَح ٌلُکَو سانلارشاَعَم . ]
.ٍلدْبأ ْمَلَو
“
Ehticace Təbərsi”, 1-ci cild, səh, 81 ;
2
-
[
2
“ . ]
Sunən ibn Macə”nin müqəddiməsi və 2-ci cildi;
“Kitabul-mənasike sunəni Termizi”, “Kitabul-elm ;
3
-
[
3
“ . ]
Sunəni ibn Macə”nin müqəddiməsi və 2-ci cildi;
“Kitabul-mənasike sunəni Termizi”, “Kitabul-elm ”;
4
-
[
4
“ . ]
Mən la yəhzuruhul-fəqih” kitabı, “Ən-nəvadir” bölümü;
“Səhihi-Buxari” 1-ci cild, “Liyəbluğəl elmul-şəhid” bölümü ;
Quran və sünnənin fərqi
Quran və sünnə hər ikisi vəhy və ilham mənbəyi, bir nurun
şüası olduqları üçün onlar arasında fərq və üstünlük yoxdur.
Lakin, Quranın sünnə ilə fərqini belə xülasə etmək olar:
Quran təhəddi
)1(
və möcüzə məqamında nazil olmuşdur. Lakin
sünnənin belə bir xüsusiyyəti yoxdur.
Quranın müqəddəs kəlmələri həm məna və məfhum
baxımından, həm də kəlmə və sözlər baxımından birbaşa
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
Allaha məxsusdur. Lakin, sünnədə olan hədislərin məna və
məfhumu Allahın, kəlam və sözləri isə Peyğəmbərindir.
Quranın hər bir ayəsinin Allah tərəfindən nazil olmasına heç
bir şübhə yoxdur. Ancaq, Peyğəmbərdən (s) söylənilən bəzi
hədislər isə qəti deyil, bəlkə şübhəlidir.
Quran, əhkam və qanunları tam şəkildə bəyan etmişdir. Amma
sünnədə isə hökmlərin xırdalıqları da açıqlanmışdır. Başqa
sözlə söyləsək, Quran özü qanunları bütövlükdə qeyd etmiş,
amma onların izahını isə Peyğəmbərə (s) həvalə etmişdir.
Quran yuxarıdakı məsələni belə açıqlamışdır:
}َنوُرَّکَفَتَی ْمُهَّلَعَلَو ْمِهْیَلِإ َلِّزُن اَم ِساَّنلِل َنِّیَبُتِل َرْکِّذلا َکْیَلِإ اَنْلَزنَأَو{
_
SəNə Də QURANı NAZIL ETDIK KI, INSANLARA
ONLARA GöNDəRILəNI (HöKMLəRI, HALAL-HARAMı)
IZAH EDəSəN Və BəLKə, ONLAR DA DüşüNüB DəRK
EDəLəR
)2(
_ !
Başqa tərəfdən müsəlmanlara buyurmuşdur ki, Quran
səh:48
1
-
[
1
“ . ]
Təhəddi”:- Öz düşmənlərini mübarizəyə çağırmaq.
Nümunə üçün Quran kafirlərə Bəqərə surəsinin 23-cü ayəsində
belə buyurur: “Əgər bəndəmizə (Məhəmmədə) nazil etdiyimizə
(Qurana) şəkkiniz varsa, siz də (fəsahətdə və bəlağətdə) ona
bənzər bir surə gətirin və əgər ("bu, bəşər kəlamıdır" sözünü)
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
doğru deyirsinizsə, onda Allahdan savayı (bütün) şahidlərinizi
(bütlərinizi, şair və alimlərinizi bu işdə köməyə) çağırın ”!
2
-
[
2
“ . ]
Nəhl” surəsi, 44-cü ayə ;
ayələri ilə Peyğəmbərin (s) kəlamları arasında heç bir fərq
qoymasınlar. Bu məsələnin də vacib olduğunu qeyd edir:
}اوُهَتناَف ُهْنَع ْمُکاَهَن اَمَو ُهوُذُخَف ُلوُسَّرلا ُمُکاَتآ اَمَو{
_
PEYğəMBəR SIZə Nə VERIRSə, ONU QəBUL EDIN; NəYI
QADAğAN EDIRSə, ONDAN əL çəKIN_ _
)1(
_ .
Çünki, Peyğəmbər (s) özündən heç bir söz demir və buyurduğu
hər bir şey Allahın əmri ilədir:
}یَحوُی ٌیْحَو اَّلِإ َوُه ْنِإ یَوَهْلا ِنَع ُقِطنَی اَمَو{
_
O, KEYFI ISTəYəNI (BOş YERə) DANışMıR.
SöYLəDIKLəRI, ANCAQ (ALLAH DəRGAHıNDAN)
NAZIL OLAN BIR VəHYDIR_ _
)2(
_ .
Sünnədə, Qurani-Kərimin ayələri açıqlanır və izah olunur.
Mütləq ayələri qeydlərlə, ümumi ayələr isə hədislər vasitəsi ilə
izah olunur. Hədislərin və sünnənin xülasəsi Quranın açıq
şəkildə buyurduqlarını müəyyənləşdirir. Məsələn: Quranda
namazın vacib olma hökmü nazil olmuşdur. Lakin, onun
əhkamları, rəkətlərinin sayı açıqlanmayıbdır. Peyğəmbər (s)
namaz qılmağı ilə bunların hamısını camaata öyrətmişdir
)3(
.
Başqa bir misal; Həccin hökmü, Qurani-Kərimdə ümumi
surətdə gəlmişdir. Lakin, bu ayələrin bir neçəsindən başqa
qalan ayələrdə incəliklər qeyd olunmamışdır. Peyğəmbər (s)
Ziyaos-salehin
az.ziaossalehin.ir
aşağıdakı kəlamı ilə mühüm əməlləri camaata öyrətmiş və belə
buyurmuşdur:
مُکَکِسانَم یِّنَعاوُذُخ
_HəCCIN əMəLLəRINI MəNDəN öYRəNIN
)4(
_
Həmçinin irsin hökmlərinin bir hissəsi yəni, onun başlıca
qanunları Quranda gəlmişdir. Lakin, təfərrüatı isə, məsələn
səh:49
1
-
[
1
“ . ]
Həşr” surəsi, 7-ci ayə ;
2
-
[
2
“ . ]
Nəcm” surəsi, 3-cü və 4-cü ayələr ;
3
-
[
3
“ . ]
Səhihi-Buxari”, 1-ci cild, “Kitabus-salat”, “əl-Əzanu
lilmusafiri iza kanu cəmaətən...” bölümü; "Səllu kəma
rəəytumini usəlli” bölümü ;
4
-
[
4
“ . ]
Xuzu ənni mənasikəkum”, “Səhihi-Müslim”, “Kitabul-
həcc ”;
“qatilin irsdən məhrum olması
)1(
”sünnədə bəyan olunmuşdur.
Beləliklə zəkat, cihad və yüzlərlə başqa hökmlərin hamısı
sünnənin vasitəsi ilə bizlərə çatmışdır.
Şiə və Sünnü məzhəblərində hədis yazılışının qısa tarixi
Şiə məzhəbində hədisin yazılması
Doğru mənbələrə və əhli-sünnə məzhəbinin etimad etdikləri
kitablarda olan hədislərin məzmununa əsasən qeyd olunmuşdur
Dostları ilə paylaş: |