SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2
ǀ
ISSUE 5
ǀ
2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 186
ALISHER NAVOIYNING “ARBA’IN” ASARIGA QISQACHA SHARH
Nilufar Mamatqulova
Andijon qishloq xo'jaligi va agrotexnologiyalar insituti O'zbek tili kafedrasi o'qituvchisi
ANNOTATSIYA
Maqolada qirq hadisni o’zida jamlagan “Arba’in”
asarining Alisher Navoiy va
Abdurahmon Jomiy tarjimalaridagi sharhlari haqida fikr yuritilgan.
Kalit so’zlar:
hadis, tarjima sharhi, muqaddima, asar
BRIEF OVERVIEW OF ALISHER NAVOI'S WORK "ARBA'IN"
ABSTRACT
The article discusses the comments of Alisher Navoi
and Abdurahman Jami on
the translation of Arba'in, which contains forty hadiths.
Keywords:
hadith, translation commentary, introduction, work
Ma’lumki, Alisher Navoiy qalamiga mansub she’riyatning barchasi “Xazoyin ul-
maoni” tarkibiga kiritilmagan. Ularning ayrimlari mustaqil
asarlar sifatida taqdim
etilgan. Ana shunday asarlardan biri “Arba’in”ni misol qilib keltirish mumkin.
“Arba’in” yoki “Arba’in hadis”. “Qirq hadis” deb atalgan
mazkur asarning yozilish
tarixi to'g'risida Alisher Navoiyning o'zi asarning
muqaddimasi hamda ustozi
Abdurahmon Jomiy haqidagi “Xamsat ul-mutahayyirin”
asarida shunday hikoya
qiladi:
“Ul vaqtdakim (ya’ni 886-hijriy – 1481-melodiy yilda – B.V.) alar (ya’ni
Abdurahmon Jomiy – B.V.) “Arba’in hadis”ni forsiy nazm bila tarjima qilib erdilar va
ma’hud odat bila borcha ashobdin burunroq faqirg'a
iltifot qilib, musavvadasin
berdilar, chun mutolaasig'a mashg'ul bo'ldum…, hamul “Arba’in”g'a turkicha til bila
tarjima orzusi ko'ngulga tushti. Alardin ruxsat sharafiga musharraf bo'lg'ondin so'ngra
hamul kun ul samin javohir nazm silkiga kirdi” Demak,
Alisher Navoiyning
“Arba’in”i 886-hijriy – 1481-melodiy yilda yozilgan bo'lib,
unda Rasululloh
Muhammad (s.a.v.)ning qirqta saheh hadislari she’riy tarzda-to'rt misradan iborat qit’a
shaklida sharh qilingan.
Hadislarni sharhlashdan kuzatilgan asosiy maqsadni Alisher Navoiy “Arba’in”
uchun masnaviy shaklida yozilgan kirish qismida shunday bayon etgan:
Ul Rasuleki kalomi faseh,
Elga yetkurdi ham hadisi saheh.
To ulus jahldin xalos bo'lub,
Ilm xilvatgahiga xos bo'lib
