Ekonometrik modellashtirish asoslari
Yüklə 0,54 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Ekonometrikaga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari.
|
1.Ekonometrikaga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari. 2. Iqtisodiyotni ekonometrik modellashtirishning zarurligi. 3. Ekonometrik model tushunchasi, turlari va undagi o‘zgaruvchilar. 4.Ekonometrik modellashtirish bosqichlari. 1. Ekonometrikaga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari. Ekonometrikani o‘rganish iqtisodiyotga oid har qanday fanning asosiy mohiyatini elgilaydi va u har bir iqtisodchining savodli bo‘lishini ta’minlaydi deyish mubolag‘a bo‘lmaydi. Buning sababi hozirgi kunda amaliy iqtisodiyotning ahamiyati uzluksiz ravishda ortib borishi hamda miqdoriy hisoblash va iqtisodiy nazariyalar va gipotezalarni baholash har qachongidan ham ko‘proq zaruriyatga aylanib borishidadir. Nazariy iqtisodiyotga ko‘ra ikki va undan ortiq o‘zgaruvchi orasida bog‘liqlik mavjud bo‘lsa, amaliy iqtisodiyot kundalik hayotiy vaziyatlarda bu bog‘liqlikning dalilini talab qiladi. Real ko‘rsatgichlarni qo‘llab, iqtisodiy bog‘liqlikni hisoblash usullarini o‘rgatuvchi fan ekonometrikadir. So‘zma-so‘z ekonometrika iqtisodiyotda o‘lchashni anglatadi. Mohiyatiga ko‘ra ekonometrka o‘zichiga iqtisodiy ma’lumotlarni tahlil qilishda ishlatiladigan barcha statistik va matematik texnikalarni qamrab oladi. Iqtisodiy ma’lumotlardan bu statistik va matematik vositalari yordamida foydalanishdan asosiy maqsad, muayyan iqtisodiy taklif va modellarni isbotlash yoki rad etishga harakat qilishdir. Ekonometrik bilimlar iqtisodiy nazariya, iqtisodiy matematika, iqtisodiy statistika, ehtimollar nazariyasi va matematik statistika kabi fanlarning o‘zaro bog‘liqligi va rivojlanishining natijasi sifatida ajralib chiqkan va shakllangan. Ekonometrika fani o‘zining predmeti, maqsadi va tadqiqot masalalarini shakllantiradi. Shu bilan birga Ekonometrikaning mazmuni, uning tarkibi va qo‘llanilish sohasi yuqorida keltirilgan fanlar bilan doimo aloqada bo‘ladi. 1.Ekonometrikaning predmeti – bu iqtisodiy jarayonlar va hodisalarning o‘zaro bog‘liqligini miqdoriy ifodalanishni o‘rganish hisoblanadi. Iqtisodchilar “Ekonometrika” atamasidan Ushbu termin ikkita so‘z “Ekonomika” va “Metrika” larning birlashishidan hosil bo‘lgan. Grek tilidan tarjima qilganda OIKONOMOS (ekonomist) – bu uy boshqaruvchisi, METRIKA (metrihe, metron) – o‘lchov ma’nolarini bildiradi. Garchi o‘lchash ekonometrikaning muhim qismi bo‘lsada, quyidagi sitatalardan ko‘rish mumkinki, ekonometrikani qo‘llash sohasi yanada kengroqdir: "Ekonometrika iqtisodiyotning roliga bo‘lgan ma’lum qarashlar natijasidir, bunda iqtisodiy ma’lumotlarga matematik statistikani qo‘llash orqali matematik iqtisodiyot bo‘yicha tuzilgan modellar va olingan miqdoriy natijalarni empirik qo‘llab-quvvatlash imkonini beradi" "...ekonometrika mantiqiy mushohada qilishning mos keluvchi metodlari asosida kuzatuvlar va nazariyani parallel ishlab chiqishga asoslangan real iqtisodiy hodisalarni miqdoriy tahlilqiladi". "...ekonometrika ijtimoiy fan sifatida aniqlanashi mumkin, unda iqtisodiy nazariyava matematikaning instrumentlari hamda statistik xulosalar iqtisodiy hodisalarni tahlil qilishda qo‘llaniladi." 1 "...ekonometrika iqtisodiy qonunlarni empirik aniqlash bilan shug‘ullanadi". 2 "Ekonometristning san’ati bo‘lib, u egalik qilgan ma’lumotlar bo‘yicha eng yaxshisini qabul qilishga imkon beruvchi, bir vaqtning o‘zida yetarlicha konkret va yetarlicha haqqoniy hisoblangan farazlar to‘plamini topishdan iborat". 3 "Ekonometristlar ...iqtisodiyotning yomon imidjini (miqdoriy yoki boshqa ko‘rinishda)" yo‘qotish harakatlariga ijobiy tomondan yordam beradi" 4 "Ekonometrik tadqiqotlar metodi mazmuni bo‘yicha iqtisodiy nazariya va haqiqiy o‘lchovlarni statistik xulosalar nazariyasi va metodikasidan foydalanib birlashtirishga yo‘naltirilgan" 5 Ekonometrikani aniqlash bo‘yicha yondashuvlar tahlili hamda ekonometrika fanining holati ayrim masalalarni yechishga erishishda ushbu fanning maqsadini shakllantiradi. Ekonometrikaning maqsadi- bu real iqtisodiy ob’ektlarni modellashtirish va miqdoriy tahlil qilishning usullarini ishlab chiqishdan iborat. Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|