Əmək mühafizəsi norma və qaydalarına dövlət nəzarəti

Əmək mühafizəsi norma və qaydalarına dövlət nəzarəti
Əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqan Azərbaycan Respublikası Əmək məcəlləsinin 15-ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur. Əmək qanunvericiliyinə dair normativ hüquqi aktların tələblərinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (Dövlət Əmək Müfəttişliyi) həyata keçirir.
Əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqan səlahiyyəti çərçivəsində əmək qanunvericiliyinin pozulmasında təqsirkar şəxslərdən yol verdikləri hüquq pozuntularının aradan qaldırılmasını tələb etmək, onları inzibati hüquq pozulmaları haqqında Azərbaycan Respublikasının məcəlləsi ilə müəyyən olunmuş hallarda və qaydada inzibati məsuliyyətə cəlb etmək və digər məsuliyyətə cəlb olunması üçün müvafiq orqanlar qarşısında məsələ qaldırmaq hüququna malikdir. Əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqanın (Dövlət Əmək Müfəttişliyi) hüquqları, vəzifələri və fəaliyyət qaydaları Aərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilmiş əsasnamə ilə tənzim edilir. Əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqanın vəzifəli şəxslərinin qərarlarından və göstərişlərindən məhkəməyə şikayət verilə bilər.
Əməyin mühafizəsi üzrə qaydalara və müvafiq normativ aktlara əməl edilməsinə dövlət nəzarəti Əmək məcəlləsinin 235-ci maddəsində göstərilmişdir. Həmin maddəyə əsasən əməyin mühafizəsi normalarının, qaydalarının, habalə əməyin mühafizəsinə dair normativ hüquqi aktların tələblərinin yerinə yetirilməsinə, əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqan(Dövlət Əmək Müfəttişliyi) nəzarət edir.
Əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqanın və onun vəzifəsi şəxslərinin öz səlahiyyətləri daxilində qəbul etdikləri qərarlar hökmən icra olunmalıdır.
Əmək məcəlləsinin 308-ci maddəsinə görə işə götürənlər, işçilər, icra hakimiyyəti orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən əmək məcəlləsinin, eləcə də bütövlükdə əmək qanunvericiliyi sisteminə daxil olan normativ hüquqi aktların dürüst və eyni cür tətbiq edilməsinə, onların tələblərinin düzgün yerinə yetirilməsinə nəzarəti öz səlahiyyətləri daxilində prokurorluq orqanları, habelə Əmək məcəlləsinin 15-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş Dövlət Əmək Müfəttişliyi orqanı həyata keçirir.
Azərbaycan Respublikası ərazisində əmək qanunvericiliyinə və normativ hüquqi aktların tələblərinə, norma və qaydalarına dürüst və eyni cür əməl olunmasına dövlət nəzarəti Azərbaycan Respublikası prokurorluğu tərəfəndən həyata keçirilir.
Əməyin mühafizəsi sahəsində qüvvədə olan qayda və normalara düzgün əməl edilməsinə Dövlət nəzarətini aşağıdakı səlahiyyətli orqanlar və müəyyən sahələr üzrə inspeksiyalar üzrə həyata keçirirlər.
1. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi nəzdində Dövlət Əmək Müfəttişliyi. 2. Sahə həmkarlar ittifaqının, yaxud Respublika Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının texniki əmək inspeksiyaları
3. Dövlət Sənayesdə işlərin Təhlükəsiz Görülməsinə Nəzarət və Dağ Mədən Nəzarəti Komitəsi nəzdində «Dövlətdağnəzarət» inspeksiyası.
4. Respublika Səhiyyə Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən Dövlət sanitariya nəzarətçiləri
5. Respublika Energetika Nazirliyinin Dövlət Energetika nəzarətçiləri
6. Respublika Daxili İşlər Nazirliyində Dövlət Yanğın Müfəttişliyi
7. Respublika Daxili İşlər Nazirliyi yanında Dövlət Avtomobili Müfəttişliyi və başqaları.
Əmək qanunvericiliyinə uyğun dövlət nəzarət orqanlarının hər biri özünün xidməti sahəsində əməyin mühafizəsinə dair norma və qaydaların pozulmasına görə təqsiri olan işçini, işəgötürəni, müəssisə rəhbərini müəyyən olunmuş formada və məbləğdə cərimə etmək hüququna malikdir.
Dövlət Əmək Müfəttişliyi –Vətəndaşların Azərbaycan Respublikası Konstitutsiyası ilə nəzərdə tutulmuş əmək hüquqlarının müdafiəsini təmin edən və əmək qanunvericiliyinə əməl olunmasına dövlət nəzarətini həyata keçirən orqandır.
Dövlət Əmək Müfəttişliyi öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikası Konstitutsiyasını, Azərbaycan Respublikası Qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlarını və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarlarini, Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin qərarlarını, normativ və hüquqi aktlarını, habelə Dövlət Əmək Müfəttişliyi haqqında Əsasnaməni rəhbər tutur.
Dövlət Əmək Müfəttişliyi öz fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının əməyin mühafizəsi sahəsində sahə nəzarəti orqanları, həmkarlar ittifaqı, işəgötürənlərlə sıx əlaqədə durur.