Buxoro davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
IQTISODIYOT VA TURIZM FAKULTETI
3.1IQT-19 GURUH TALABASI
XAMROYEVA UMIDA.
Finlandiya — suveren respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 2000-yil 1-martda kuchga kirgan. Davlat boshligʻi — prezident (2000-yildan Tarya Halonen xonim), u toʻgʻri va yashirin ovoz berish yoʻli bilan mamlakat fuqarolari tomonidan 6 yil muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni 1 palatali parlament, ijrochi hokimiyatni prezident bilan hukumat birgalikda amalga oshiradi.
Lotoreya asosida tanlangan ishsiz va qashshoq aholiga
2000
dan kishi boshiga
560€
yoshdan
25
yoshgacha
58
Loyihani moliyalashtirish uchun davlat byudjetidan sarflandi
20 mln(€)
Loyiha nega to’xtatildi:Finlandiyaning Ijtimoiy himoya agentligi (KELA) hukumatdan dasturni amalga oshirish uchun qo'shimcha 40-70 million yevro so'radi, ammo rad javobini oldi.
 
FINLANDIYA
Finlandiya davlat ijtimoiy sug'urta instituti Kela 2017 yil yanvaridan 2018 yil dekabrigacha asosiy daromadni to'lash bo'yicha ikki yillik eksperiment o'tkazildi. 2 yillik tajriba natijasida fuqarolarda stress darajasi pasayib, kelajakka bo’lgan ishonch ortdi. Salbiy oqibatlar bo’lmish ichkilikka berilish, tamaki mahsulotlarini qabul qilish, ishga ishtiyoq pasayishi holatlari deyarli kuzatilmadi.

KIRISH

• Davlat iqtisodiyoti asosan fuqarolarning mehnat qobiliyatiga asoslanadi. Ammo bugungi kundagi ko’p sohalar asta-sekin avtomatlashtirilmoqda, samarali ish faoliyatini ta’minlash maqsadida kompyuter dasturlari, sun’iy intellekt qo’l mehnati o’rnini egallamoqda. Minimal asosiy daromad (MAD) kontseptsiyasining tarafdorlari ushbu muammoning yechimini minimal asosiy daromad bo’yicha to’lovlarni joriy qilishda ko'rishmoqda. Kontsepsiya tarafdorlari taklifi bo’yicha mamlakat fuqarolari ishsizlik, muhtojlik va boshqa omillardan qat'iy nazar, fuqarolarga minimal asosiy daromad bo’yicha doimiy to'lovlar to’lab borishni o'z ichiga oladi. Ba'zi davlatlarda MAD bo’yicha to’lovlarni joriy qilish allaqachon joriy etila boshlangan, boshqalarda bu faqat muhokama qilinmoqda. Fuqarolarning shartsiz daromaddan bosh tortish hollari mavjud. Ko'pgina mamlakatlarda hukumat tashabbuskordir. Ba'zi shtatlarda ushbu g'oya yirik korporatsiyalar va ijtimoiy harakatlar tomonidan ilgari surilgan.

Sanoati, asosan, eksportga moslangan boʻlib, oʻrmon, metallurgiya, mashinasozlik (yogʻochsozlik, sellyulozaqogʻoz sanoati va kemasozlik uchun asbobuskunalar ishlab chiqarish, elektrotexnika va radioelektronika), yogʻochsozlik va sellyulozaqogoz (tilingan yogʻoch, qogʻoz, karton, faner ishlab chiqarish), qora va rangli metallurgiya, elektr energetikasi, neftni qayta ishlash, kimyo, toʻqimachilik, tikuvchilik, oziq-ovqat sanoatning yetakchi tarmoklaridir. F.ning yoqilgʻienergetika resurslari yetarli emas, qattiq va suyuq yoqilgʻining aksar qismi chet ellardan keltiriladi. Elektr energiyaning 1/6 GESlarda, 1/3 AESlarda hosil qilinadi. Yiliga oʻrtacha 66,8 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi. Temir, mis, qoʻrgʻoshinrux, nikel, xrom rudalari, kobalt, vanadiy, grafit, pirit va boshqa qazib olinadi. Pax va Xyamenlinna shaharlaridagi metallurgiya zavodlarida choʻyan va poʻlat, Xaryavalta va Pori shaharlarida mis va nikel, Kokkolada rux eritiladi. Torniodagi zavodda xrom rudasi qayta ishlanib, konsentrat hosil qilinadi. Tampere, Rauma, Laxti, Vasa, Karxulada mashinasozlik, Xelsinki, Turku, Porvo, Saloda yoʻl qurilishi va qurilish ishlari uchun mexanizmlar, koʻtarmatransport uskunalari, elektron va telefon apparatlari ishlab chiqariladi.